MYSIA BÖLGESİ’NDEN BEŞ YENİ MEZAR EPİGRAMI

Yıl 2018, Sayı: 26, 357 - 386, 01.05.2018

Selda Yeni Fatma Avcu , N. Eda Akyürek Şahin

Öz

Bursa Müzesiʼnde korunmakta olan şiir biçiminde kaleme alınmış beş mezar
yazıtı bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Stel şeklindeki bu mezar taşlarından
ikisinin (No. 1 ve 3) buluntu yeri bilinmemekle birlikte diğer üç yazıt Bursa iline ait
yerleşimlerden ele geçirilmiştir. İlk dört stelin üzerindeki Eski Yunanca yazıtlar tamamen deşifre edilmiştir, ancak 5 numaralı epigram günümüze fragman şeklinde kalmıştır.
İS 1. yy.’ın erken dönemlerine ait olabilecek ilk yazıtta mezar sahibi Menandros
mezarının önünden geçen yolcuya seslenmektedir. Yazıtın vezinli olan kısmı bir distikhon şeklinde yazılmıştır. Olasılıkla Hellenistik Dönem’e ait olan ikinci stel yirmi yaşını
henüz doldurmamış olan Philoksenos’a aittir. Şiir iki heksametron şeklinde yazılmıştır.
Üçüncü mezar steli yedi yaşında vefat eden Timothea için olasılıkla babası olan Iulianus
tarafından yaptırılmıştır. Roma İmparatorluk Dönemi’nin ortalarında kaleme alınan bu
epigram bir distikhon ve onu takip eden iki pentametrondan oluşmaktadır. Dördüncü
mezar yazıtı Macrinus tarafından kızı Asklepiodote için yazdırılmıştır. Geç Roma
Dönemi’ne ait olan yazıtta Asklepiodote’den asaleti ile ünlendiği belirtilerek övgü dolu
sözlerle bahsedilmektedir. Şiir 2 distikhondan oluşmaktadır. Muhtemelen İS 1. yy.’ın
2. yarısı veya 2. yy.’a ait olan son stelin büyük bir kısmı kayıptır ve kalan iki satırlık
yazıttan mezarın kime ait olduğu anlaşılmamaktadır

Anahtar Kelimeler

Epigram, Mezar Yazıtı, Bursa, Heksametron, Pentametron, Distikhon, Diyalog biçimli epigramlar.

Five New Grave Epigrams from Mysia

Öz

This paper presents 5 new funerary epigrams from the Bursa Museum. The findspots of two of these funerary steles (Nos. 1 and 3) are unknown, the other steles are
from Bursa and in its vicinity. The first 4 epigrams are complete, while the last (no.
5) is a fragment. No. 1 is dated to the 1st century A. D., Menandros, the owner of the
tomb, speaks to the passenger. It consists of one distich. No. 2 is probably to be dated
Hellenistic period and belonged to Philoxenos who died before reaching 20 years of
age. The first two lines are written in hexametron. No. 3 was erected (probably) by her
father Iulianus for Timothea who passed away aged 7 years. This epigram, dated to the
Roman Imperial period, consists of one distich and two pentameters. No. 4 was erected
by Macrinus for her daughter Asklepiodote. In this epigram, dated to the Late Roman
period, Asklepiodote is praised with her nobility. It consists of two distichs. The large
part of a fragmentary stele (No. 5) is missing and so owner of this epigram cannot be
determined, but it can probably be dated to the second half of 1st A. D. or 2nd century
A. D.

Anahtar Kelimeler

Epigram, epitaph, Bursa, Hexametron, Pentametron, Distich, Dialogue vers inscriptions.

Kaynakça

• Akyürek Şahin 2011 Akyürek Şahin, N. E., “Nikomedeia’dan İki Entellektüel: Basilikos ve Kyrionun Mezar Epigramları”, Olba 19, 349-370.
• Avcu 2015 Avcu, F., “Two New Funerary Inscriptions from Bursa Museum”, Gephyra 12, 239-244.
• Brixhe 1987 Brixhe, C., Essai sur le grec anatolien au début de notre ère, Nancy. Chaniotis 2004 Chaniotis, A., “Der Tod des Lebens und die Tränen des Peneios: Eine thessalische Grabelegie”, Studia Humanitatis ac Litterarum Trifolio Heidelbergensi dedicata. Festschrift für Eckhard Christmann, Wilfried Edelmaier und Rudolf Kettemann (ed. A. Hornung – C. Jäkel – W. Schubert ), Frankfurt, 39-43.
• Citti v.d. 1995 Citti, V. – E. Degani – G. Giangrande – G. Scarpa, An Index to the Griechische Vers-Inschriften (ed. W. Peek), Berlin, 1955, Volume I: α-ἔωϛ, Amsterdam.
• Corsten 1990 Corsten, Th., “Neue Grabstelen mit Totenmahlreliefs aus der Gegend von Prusa ad Olympum”, EA 16, 91-108.
• Cremer 1991 Cremer, M. L., Hellenistisch-römische Grabstelen im nordwestlichen Kleinasien 1. Mysien, Asia Minor Studien 4/1, Bonn.
• Cremer 1992 Cremer, M. L., Hellenistisch-römische Grabstelen im nordwestlichen Kleinasien 2. Bithynien, Asia Minor Studien 4/2, Bonn.
• Del Barrio Vega 1989 Del Barrio Vega, M. L., “Epigramas dialogados: orígenes; estructura”, Cuadernos de Filologia Clásica 23, 189-201.
• Dentzer 1982 Dentzer, J. M., Le motif du banquet couché dans le Proche-Orient et le monde grec du VIIe au IVe siècle avant J.-C, Paris.
• Effenberger 1972 Effenberger, A., “Das Symposion der Seligen. Zur Entstehung und Deutung der Totenmahlreliefs”, Forschungen und Berichte 14, 128-163.
• Fabricius 1999 Fabricius, J., Die hellenistischen Totenmahlreliefs. Grabrepräsentation und Wertvorstellungen in Ostgriechischen Städten, Münih.
• Griessmair 1966 Griessmair, E., Das Motiv der mors immatura in den griechischen metrischen Grabinschriften, Innsbruck. IG Inscriptiones Graecae.
• IvPrusa I Corsten, Th., Die Inschriften von Prusa ad Olympum I (IK 39), Bonn 1991.
• IvPrusa II Corsten, Th., Die Inschriften von Prusa ad Olympum II (IK 40), Bonn 1993.
• Kauppinen 2015 Kauppinen, S., Dialogue Form in Greek Vers Inscriptions with Some Non inscriptional-Parallels, Helsinki.
• Lattimore 1962 Lattimore, R., Themes in Greek and Latin Epitaphs, Urbana.
• Levick v.d. 1993 Levick, B. – St. Mitchell – J. Potter – M. Waelkens, Monumenta Asiae Minoris Antiqua X. Monuments from the Upper Tembris Valley, Cotiaeum, Cadi, Synaus, Ancyra, and Tiberiopolis, Londra.
• Merkelbach – Stauber 1998
• Merkelbach, R. – J. Stauber, Steinepigramme aus dem griechischen Osten I. Die Westküste Kleinasiens von Knidos bis Ilion, Münih-Leipzig.
• Merkelbach – Stauber 2001a
• Merkelbach, R. – J. Stauber, Steinepigramme aus dem griechischen Osten II. Die Nordküste Kleinasiens (Marmarameer und Pontos), Münih-Leipzig.
• Merkelbach – Stauber 2001b Merkelbach, R. – J. Stauber, Steinepigramme aus dem griechischen Osten III. Der ʽFerne Ostenʼ und das Landesinnere bis zum Tauros, Münih-Leipzig.
• Merkelbach – Stauber 2002 Merkelbach, R. – J. Stauber, Steinepigramme aus dem griechischen Osten IV. Die Südküste Kleinasiens, Syrien und Palaestina, Münih-Leipzig. Merkelbach – Stauber 2004
• Merkelbach, R. – J. Stauber, Steinepigramme aus dem griechischen Osten V. Register, Münih-Leipzig.
• Mitchell 1977 Mitchell, St., “R.E.C.A.M Notes and Studies No. 1. Inscriptions of Ancyra”, Anat. Stud. 27, 63-103.
• Mitchell 1993 Mitchell, St., Anatolia. Land, Men and Gods in Asia Minor II, Oxford. Mitford 1950 Mitford, T. B., “New Inscriptions from Roman Cyprus”, Opuscula Archaeologica 6, 1-95.
• Moretti 1979 Moretti, L., Inscriptiones Graecae Urbis Romae III, Roma. Niebuhr Tod 1977 Niebuhr Tod, M., “Epigraphik und Philosophie”, Das Studium der griechischen Epigraphik (ed. G. Pfohl), Darmstadt, 132-156.
• Obryk 2012 Obryk, M., Unsterblichskeitglaube in den griechischen Versinschriften, Berlin-Boston.
• Özkan – Ünal 2009 Özkan, E. – F. Ünal, Hisarkeoloji. Bursa Hisar İçi Kazıları ve Ele Geçen Buluntular 2000-2009, Bursa.
• Peek 1955 Peek, W., Griechische Versinschriften I: Grabepigramme, Berlin.
• Pfuhl – Möbius 1977 Pfuhl, E. – H. Möbius, Die ostgriechischen Grabreliefs I, Mainz.
• Pfuhl – Möbius 1979 Pfuhl, E. – H. Möbius, Die ostgriechischen Grabreliefs II, Mainz.
• Rasche 1910 Rasche, W., De Anthologiae Graecae epigrammatis quae colloquii formam habent, Münster. SEG Supplementum Epigraphicum Graecum. Thönges-Stringaris 1965
• Thönges-Stringaris, R., “Das Griechische Totenmahl”, AM 80, 1-99.
• Tueller 2016 Tueller, M. A., “Words for Dying in Sepulchral Epigram”, Dialect, Diction, and Style in Greek Literary and incribed Epigram (ed. E. Sistakou – A. Rengakos), Berlin-Boston.
• Uzunoğlu 2013 Uzunoğlu, H., “Anadolu’dan Epigramlar 2: Latince Epigramlar”, Eskiçağ Yazıları 4/Akron 6 (ed. N. E. Akyürek Şahin – B. Takmer – F. Onur), İstanbul, 207-241.
• Uzunoğlu 2015 Uzunoğlu, H., “Bursa Müzesi’nden Ölü Ziyafeti Sahneli Yeni Mezar Stelleri”, Olba 23, 397-415.
• Vérilhac 1978 Vérilhac, A. -M., ΠΑΙΔΕΣ ΑΩΡΟΙ. Poésie funéraire I: Textes, Atina.
• Vérilhac 1982 Vérilhac, A. -M., ΠΑΙΔΕΣ ΑΩΡΟΙ, Poésie funéraire II: Commentaire, Atina.
• Waelkens 1986 Waelkens, M., Die kleinasiatischen Türsteine. Typologische und epigraphische Untersuchungen der kleinasiatischen Grabreliefs mit Scheintür, Mainz.
• Zuntz 1971 Zuntz, G., Persephone, Oxford