Şarhöyük’te Bulunan Yeni Bir Hiyeroglifli Mühür

Yıl 2018, Sayı: 26, 19 - 40, 01.05.2018

Mahmut Bilge Baştürk , Meltem Doğan-alparslan

Öz

Eskişehir kent merkezinin kuzeyinde yer alan Şarhöyük, bölgede uzun süreli kazısı
yapılan önemli yerleşmelerden biridir. Kazılarda bugüne dek açığa çıkarılan arkeolojik
tabakalardan Geç Tunç Çağ (ŞH V) tabakaları, höyükte en güçlü temsil edilen kültürel
evrelerden biridir. Makalenin konusunu oluşturan hiyeroglifli mühür, Şarhöyük Geç
Tunç Çağ tabakalarının en son evresinde, Hitit İmparatorluk Dönemi tabakalarıyla
ilişkili dolguların temizliği sırasında tespit edilmiş olan mühür, önceki kazı sezonlarında
açığa çıkarılan bir mühür baskısı ve bir mühürle beraber Şarhöyük’ten Hitit İmparatorluk
Dönemi’ne ait üçüncü yazılı veri olma özelliğini taşımaktadır. Her iki yüzünde yer alan
hiyeroglifli siyah bir taştan yapılmış düğme mührün, kısmen korunmuş olan A ve B
yüzünün kompozisyonu küçük ayrıntılar dışında aynıdır. Mührün kırık olması nedeniyle
A yüzünde mührün içerdiği ismin ilk iki işaret okunabilirken, B yüzünde isme ait son iki
işaret okunabilmektedir. İyi bir işçilik gösteren mührün A yüzünde yer alan isim “masa
adamı/sofracı” unvanına sahip Luwa şeklinde okunmakla birlikte Boğazköy mühürlerinden tanıdığımız Luwa ismi ilişkilendirilmektedir. B yüzünde yer alan erkek ismi ise
x-wa/i(m)u(wa) şeklinde okunmaktadır. Şarhöyük’te bulunmuş olan söz konusu bikonvex düğme mührün hiyeroglif alanının geniş ve bir çerçeve ile sınırlandırılmış olması
benzerleri ile karşılaştırıldığında, söz konusu mührümüz MÖ 13. yy’a tarihlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Şarhöyük, Eskişehir, Dorylaion, Mühür, Hiyeroglif, Hitit

A NEW HIEROGLYPHIC SEAL FROM ŞARHÖYÜK

Öz

Şarhöyük, located to the north of the modern Eskişehir city centre, is one of the
important mounds in the region having being excavated for a long time. Amongst the
unearthed archaeological strata, Late Bronze Age (ŞH V) layer is one of the best represented cultural phases on the mound. The new hieroglyphic seal, being introduced
in this paper, was detected in relation with the very last phase of the Late Bronze Age strata, during the cleansing of the debris of the Hittite Imperial Period layers. With the
previously unearthed bulla and a seal, the new seal presented in this paper is the third
inscriptive data provided by the Hittite Imperial Period of Şarhöyük. The button type
seal what was made of black stone from bears hieroglyphic script on both sides (side A
and B), whose compositions are almost identical except minor details. Due to the seal’s
fragmentary state, only first two signs are legible on side A and last two signs on side
B. The name on side A is read as Luwa with the title “waiter” it is associated with the
name Luwa we know from Boğazköy seals. The male name on Side B, on the other
hand, is read as x-wa/i(m)u(wa). The biconvex button seal of Şarhöyük has a wide area
for hieroglyphs which is bordered by a frame, places it in the 13th century BC based
on the similar examples

Anahtar Kelimeler

Şarhöyük, Eskişehir, Dorylaion, Seal, Hieroglyph, Hittite

Kaynakça

• Boehmer – Güterbock 1987 Boehmer, R. M. – H. G. Güterbock, Glyptik aus dem Stadtgebiet von Boğazköy, (Boğazköy-Hattuša XIV Die Glyptik von Boğazköy II. Teil), Berlin.
• Buchanan 1967 Buchanan, B., “Five Hittite Hieroglyphic Seals”, JCS 21, 18-23.
• Dinçol 1983 Dinçol,A., “Adana, Hatay ve İstanbul Müzelerinde Bulunan Hitit Hiyeroglif Mühürleri”, Anadolu Araştırmaları IX, 173-249.
• Dinçol 2007 Dinçol, A., “Fünf neue Siegel und Siegelabdrücke aus Boghazköy und Überlegungen die Bedeutung eines Hieroglyphenzeichens”, SMEA XLIX/2007, VI Congresso Internazionale di Ittitologia Roma (eds. A.
• Archi – R. Francia), 5-9 Settembre 2005, SMEA 49, 231-233.
• Dinçol – Dinçol 2008 Dinçol, A. – B. Dinçol, Die Prinzen- und Beamtensiegel aus der Oberstadt von Boğazköy-Hattuša vom 16. Jahrhundert bis zum Ende der Großreichszeit, Boğazköy-Hattuša 22, Mainz.
• Doğan-Alparslan – Alparslan 2017 Doğan-Alparslan, M. – M. Alparslan, “Unpublished Hittite Seals in the Collections at Amasya Museum”, From the Silver Mountains to the Plains of Amuq: Festschrift Presented to K. Aslıhan Yener for her 40 years of Field Archaeology in the Eastern Mediterranean (eds. Ç. Maner – M. T. Horowitz – A. S. Gilbert), Brill-Leiden, 155-170.
• Güterbock 1942 Güterbock, H.G., Siegel aus Boğazköy II, AfO Beiheft 7, Berlin.
• Güterbock 1973 Güterbock, H.G., “Hittite Hieroglyphic Seal Impressions from Korucutepe”, JNES 32, 135-147.
• Herbordt 2005 Herbordt, S., Prinzen und Beamtensiegel der hethitischen Großreichszeit auf Tombullen aus dem Nişantepe-Archiv in Hattuša, BoğazköyHattuša XIX, Mainz. Mora 1987 Mora, C., La Glittica Anatolica del II Millennio A.C.: Classificazione Tipologica, Studia Mediteranea 6, Pavia.
• Laroche 1966 Laroche, E., Les Noms des Hittites, Paris.
• Laroche 1981 Laroche, E., Les Noms des Hittites: Suplément, Hethitica 4, 3-58.
• Payne 2017 Payne, A., “Bread Matters: of Loaves and Stamps”, Historische Sprachforschung 130.