NAGİDOS KAZISINDAN ELE GEÇEN KLASİK VE HELLENİSTİK DÖNEM KANDİLLERİ: ATTİKA VE YEREL ÜRETİMLER

Yıl 2015, Sayı: 23, 187 - 234, 01.05.2015

Hatice Körsulu

Öz

Makalenin konusu, Kilikia Bölgesi’nin dağlık kesiminde bir liman kenti
olan Nagidos’taki kazılarda bulunan kandillerdir. Nagidos akropolisinin birçok
noktasında kandillere rastlanmıştır. Bunlar, hem Attika hem de yerel üretime ait örneklerden oluşmaktadır. Nagidos’ta en erken buluntular, M.Ö. 7. yüzyılın 2.
yarısına tarihlenmektedir. Fakat kentte, M.Ö. 7. ve 6. yüzyıllara ait kandil örnekleri
tespit edilememiştir. Nagidos’taki kandiller, Klasik ve Hellenistik dönemlere ait
tiplerden oluşmaktadır. Bu kandiller, kentin Klasik ve Hellenistik dönem kontekstlerini ve kronolojisini teyit etmektedir. Attika ithali kandillerin çoğunluğu,
ithal ince kapların yoğun olarak ele geçtiği ve M.Ö. 425-350 arasına tarihlenen
Z30 kontekstinden gelmiştir. Hellenistik döneme tarihlenen “Yamaç Evler” kompleksinde ise yoğun olarak bu döneme ait yerel üretime ait kandiller bulunmuştur.
Ayrıca bu komplekste az sayıda Attika üretimi Klasik dönem kandili de tespit
edilmiştir. Nagidos kazıları, Nagidos akropolünün M.Ö. 2. yüzyılın ortalarına
doğru terk edildiğini ortaya koymuştur. Bu çalışmada ele alınan kandiller de, bu
bilgiyi doğrulamıştır.

Anahtar Kelimeler

Nagidos, Kandil, Klasik Dönem, Hellenistik Dönem, Attika, Yerel üretim.

Klassische und Hellenistische Lampen von Nagidos: Attika und der lokalen Produktion

Öz

Nagidos ist eine Hafenstadt im Rauhen Kilikien. Thema dieses Artikels sind die
Lampen, die an verschiedenen Punkten der Akropolis von Nagidos gefunden wurden. Sie weisen sowohl auf lokale Produktionen als auch auf Attische hin. Obwohl
die frühesten Funde wie Terracotten zu der zweiten Hälfte des 7. Jahrhunderts v.
Chr. gehören, konnten Lampen aus dem 7. und 6. Jahrhundert v. Chr. nicht nachgewiesen werden; sie stammen aus den klassischen und hellenistischen Perioden
und bestätigen zugleich andere Kontexte und Chronologien dieser Zeiten. Die
Mehrheit der attischen Öllampen wurden in dem Kontext von dem Graben Z 30
gefunden, die zwischen 425-350 v. Chr. datiert wurde. Darüberhinaus konnten in
den “Hanghäusern”, die zu der hellenistischen Zeit gehören, viele lokal hergestellte Öllampen entdeckt werden. Ferner wurde in diesem Komplex eine kleine
Zahl von attischen Öllampen der klassischen Zeit identifiziert. Ausgrabungen von
Nagidos haben hervorgebracht, dass die Akropolis von Nagidos gegen Mitte des
2. Jahrhunderts v. Chr. aufgegeben wurde. Auch die Datierung der Lampen haben
diese Feststellung bestätigt.

Anahtar Kelimeler

Nagidos, Lampen, klassische Zeit, hellenistische Zeit, Attika, lokale Produktion.

Kaynakça

• Bailey 1975 Bailey, D. M., A Catalogue of the Lamps in the British Museum, I. Greek, Hellenistic and Early Roman Pottery Lamps, London, 1975.
• Barr 1996 Barr, R. L., “Grek and Hellenistic Lamps From Ilion”, Studio Trioca 6, 159-200.
• Blegen – Palmer – Young 1964
• Blegen, C. W. – H. Palmer – R. S. Young, The North Cemetery, Corinth, Vol. 13, 1964.
• Bruneau 1965 Bruneau, P., Les Lampes, Delos XXVI, 1965, Paris.
• Broneer 1930 Broneer, O., Terracotta Lamps, Corinth IV 2, 1930.
• Broneer 1977 Broneer, O., Terracotta Lamps, Isthmia III, 1977.
• Cankardaş-Şenol – Alkaç 2007
• Cankardaş-Şenol, G. – E. Alkaç, “IV. 6. Amphora Mühürleri: Rhodos, Knidos, Kıbrıs ve Lokal Üretimler”, Dağlık Kilikia’da bir antik kent kazısının sonuçları NAGİDOS (ed. S. Durugönül), 297–344, Adalya Ek Yayın Dizisi 6, İstanbul.
• Corbert 1949 Corbert, P. E., “Attic Pottery of the Later Fifth Century from the Athenian Agora”, Hesperia 18, 298-351.
• Crowfoot v.d. 1957 Crowfoot, J. W. – G. M Crowfoot – M. Kenyon, The Objects from Samaria,Samaria-Sebaste III. Reports of the Work of the joint Expedition in 1931–1933 and of the British Expedition in 1935, London.
• Davidson – Thompson 1943
• Davidson, G. R. – D. B. Thompson, Small Object from the Pnyx: I, Hesperia Supplement VII, 1943.
• Durugönül 2007 Durugönül, S., “II.2. Yamaç Evler”, Dağlık Kilikia’da bir antik kent kazısının sonuçları NAGİDOS (ed. S. Durugönül), 13–21, Adalya Ek Yayın Dizisi 6, İstanbul.
• Durukan 2007a Durukan, M., “IV.1. Akaik Dönem Seramikleri”, Dağlık Kilikia’da bir antik kent kazısının sonuçları NAGİDOS (ed. S. Durugönül), 43–112 Adalya Ek Yayın Dizisi 6, İstanbul, 2007.
• Durukan 2007b Durukan, M., “IV.4. Seramikler Işığında Nagidos”, Dağlık Kilikia’da bir antik kent kazısının sonuçları NAGİDOS (ed. S. Durugönül), 228-241, Adalya Ek Yayın Dizisi 6, İstanbul.
• Durukan – Alkaç 2007 Durukan, M. – Alkaç, E., “IV. 2. Klasik Dönem Seramikleri”, Dağlık Kilikia’da bir antik kent kazısının sonuçları NAGİDOS (ed. S. Durugönül), 112-154, Adalya Ek Yayın Dizisi 6, İstanbul, 2007.
• Durukan – Körsulu 2007
• Durukan, M. – Körsulu, H. (2007). “IV. 3. Hellenistik Dönem Seramikleri”, Dağlık Kilikia’da bir antik kent kazısının sonuçları NAGİDOS (ed. S. Durugönül), 155-228, Adalya Ek Yayın Dizisi 6, İstanbul.
• Hellström 1965 Hellström, P., Pottery of Classical and Later Date. Terracotta Lamps and Glass, Labraunda II 1, 1965.
• Howland 1958 Howland, R. H., Greek Lamps and their Survivals, The Athenian Agora IV, 1958, Princeton.
• Jones 1950 Jones, F. F., “The Lamps”, H. Goldman (Ed.), Excavations at Gözlü kule, 85-134, Tarsus I, Princeton, N. J. Kourouniotes – Thompson 1932
• Kourouniotes, K. – H. A. Thompson, “The Pnyx in Athens”, Hesperia 1, 1932, 90-217.
• Kassab-Tezgör – Sezer 1995
• Kassab-Tezgör, D. – T. Sezer, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Pişmiş Toprak Kandiller Kataloğu, Cilt 1, Protohistorik, Arkaik, Klasik ve Hellenistik Dönemler, Varia Anatolica VI/2, 1995.
• Körsulu 2011 Körsulu, H., “Nagidos Unguentariumları” Tüba-Ar 14, 69-86.
• Perlzweig 1963 Perlzweig, J., Lamps from the Athenian Agora, Picture Book No. 9, American School of Classical Studies at Athens, Princeton, New Jersey, 1963.
• Pfrommer 1985 Pfrommer, M., Klassische und hellenistische Keramik aus dem Heroon III, İstMitt 35, 39-76.
• Robinson 1933 Robinson, D. M., Mosaics, Vases. And Lamps of Olynthus found in 1928 and 1931, OlynthusV, 1933.
• Scheibler 1976 Scheibler, I., Griechische Lampen, Keramaikos XI, Berlin, 1976.
• Tekin 2007 Tekin, O., “VI. Sikkeler”, Dağlık Kilikia’da bir antik kent kazısının sonuçları NAGİDOS (ed. S. Durugönül), 369-390, Adalya Ek Yayın Dizisi 6, İstanbul.
• Thompson 1933 Thompson, H. A., “Terracotta Lamps”, Hesperia 2.2., 195-215.
• Williams 1981 Williams, H., The Lamps, Kenchreai V, Leiden