Patara’dan Roma Dönemi Amphora Mühürleri

Yıl 2013, Sayı: 21, 129 - 150, 01.05.2013

Erkan Dündar

Öz

Anadolu’nun güney batısında bulunan Patara, Lykia Bölgesi’nin önemli liman
kentlerinden birisidir. Patara’nın Telmessos ile birlikte, batı Lykia’daki korunaklı
ve büyük limanlardan birisine sahip oluşu, kentte ticari amphoraları İ.Ö. ca.
7. yüzyıldan geç antik döneme kadar (İ.S. ca. 12. yüzyıl) kesintisiz bir şekilde
izlememize olanak sağlamıştır. Amphoralarda görülen bu zamansal devamlılığın
yanı sıra, Patara’nın Anadolu’nun güneybatısında Ege ve Doğu Akdeniz arasındaki
deniz ticaret rotasının üzerinde oluşu ve özellikle Hellenistik Dönem’de Rhodos,
Knidos ve Rhodos kontrolü altında Anadolu’da üretim yapan Rhodos Peraiası gibi
antik dönemin önemli şarap ve amphora üreticilerine olan yakınlığı, Patara’da
bulunan amphora tipolojilerinin çok çeşitli olmasında etkili olmuştur. Bu önemli
verilerin aksine, bugüne kadar Lykia Bölgesi’nde özellikle Roma İmparatorluk
Dönemi’ne ait detaylı bir amphora çalışmasının yapılmamış olması bölgenin
araştırmacılar için bilinmeyen bir nokta olarak kalmasına neden olmuştur. Çalışma
konusunu oluşturan, Patara’da farklı alanlarda bulunan ve Roma İmparatorluk
Dönemi içlerine tarihlendirdiğimiz dört adet amphora mührü bu bağlamda
önemlidir. Çalışmanın ana çıkış noktasını oluşturan bu amphora mühürleri, sayısal
olarak az olmalarına karşın, Patara ve özellikle Batı Lykia’nın erken İmparatorluk
Dönemi’ndeki ticari ilişkilerinin anlaşılmasına olanak sağlayacak ilk somut veriler
olduğu gibi, kentin bu dönemdeki deniz aşırı ticari ilişkileri hakkında da ilk ön
bilgileri sunması açısından önemlidir. Patara’da şimdiye kadar gerçekleştirilen
kazılarda kısıtlı sayıda ele geçen bu mühürler en azından şimdilik, kentin İtalya
yarımadası ile İ.Ö. 1. yüzyıl içlerinden itibaren ticari ilişki içinde olduğunu
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Patara, amphora mühürleri, Lykia, ticaret, Roma İmparatorluk Dönemi, seramik

ROMAN AMPHORA STAMPS FROM PATARA

Öz

Located in Southwestern Anatolia, Patara was one of the most important port
cities in Lycia. The fact that Patara, along with Telmessos, had one of the largest
and most secured seaports in Western Lycia enables us to trace the commercial
amphorae in the city from Late Antiquity (c. 12th A.D.), uninterruptedly back to the
7th century B.C. Alongside this temporal continuity observed in the amphorae from
the city, particularly as it was on the maritime trade route linking the Aegean and
Eastern Mediterranean cities and with its proximity to the prominent contemporary
wine and amphora producers such as Rhodes, Cnidus, and the Rhodian Peraia,
which produced in Anatolia under Rhodian control during the Hellenistic Period,
resulted in the finds of a wide variety of amphora typologies at Patara. Despite the
historical significance of the region as outlined above, neither a detailed analysis
nor any comprehensive archaeological study has previously been conducted on the
Roman amphorae from Lycia, obscuring through the lack of research, recognition
of the region that reflects its importance. In this context, the four amphora stamps
from the Roman Empire Period, unearthed at different sites at Patara, are of significant importance. The detailed analysis of these amphora stamps, the main focus of
this study, should provide the first solid data to illuminate the trade affairs of Patara
and particularly of Western Lycia during the early Roman period and it presents
the first preliminary information regarding the overseas trade activities of the city
during this period. These stamps, uncovered through only a limited number of
excavation campaigns at Patara, indicate the city actively engaged in commercial
affairs with the Italian peninsula by the 1st century B.C

Anahtar Kelimeler

Patara, amphora stamps, Lycia, commerce, Roman Empire Period, ceramic.