Öz
Antik ve Geç Antik Dönem’de kırsal yerleşimleri konu alan çalışmaların büyük
çoğunluğu dönem kaynaklarına dayanarak kent ve köy arasındaki ekonomik ve
yönetsel ilişkileri ele almaktadır. Kırsal yerleşimlerin kentsel yapısı ve fiziksel
özelliklerini ele alan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bunun en önemli nedeni imparatorluk sınırları içinde çoğu bölgenin bu konuda sağlıklı bir araştırmaya izin verecek
arkeolojik verilere sahip olmamasıdır. Öte yandan Dağlık Kilikya Bölgesi, büyük
ölçüde korunarak günümüze gelmiş çeşitli büyüklükte ve nitelikte kırsal yerleşim örnekleri ile bu konuda değerli bir çalışma alanı sunmaktadır. 2006 yılında
Kanytellis’de gerçekleştirilmiş olan yüzey araştırmasında elde edilen arkeolojik
buluntulara dayanan bu çalışma, kent dokusu, mimarlık örnekleri gibi fiziksel veriler üzerinden Geç Antik Dönem kırsal yerleşmelerinin yeniden tanımlanmasını ve
değerlendirilmesi amaçlamaktadır. Bu amaçla Kanytellis örneğinden yola çıkarak
Geç Antik Dönem kırsal yerleşimlerinin kentsel yapısını belirleyen dinamiklerin
saptanmasına, bu yerleşimlerdeki sosyal ve ekonomik koşulların belirlenmesine ve
kırsal nüfusun karakterinin tanımlanmasına çalışılmıştır. Bu çalışmanın Geç Antik
Dönemde kent ve kır arasındaki ilişkilerin tartışılmasını içeren bir sonraki aşama
için de bir altlık olması planlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kırsal Yerleşim Geç Antik Dönem köyü kentleşme düzenlemesi yüzey araştırması ekonomi ticaret.
Öz
Studies of rural settlements—that is, villages and small towns—have gained
momentum in the last decade. They have appeared in several publications, mainly
discussing economic and administrative relations between village and city based
on literary evidence. Physical aspects of rural settlements have not been examined extensively, primarily because of the dearth of archeological evidence. The
slopes of Rough Cilicia, between the Calycadnus and Lamos Rivers, represent an
exception, offering a variety of relatively well preserved settlements. Kanytellis
(Kanlıdivane) is the largest of these settlements thus far studied, and the state of
its remains provides a wealth of information about the physical characteristics of
a typical Late Antique village, including layout, architecture, and social and economic conditions.
A 2006 survey revealed that Kanytellis‘s layout of narrow streets follows
topographical lines and revolve around a main thoroughfare. The sloping terrain was utilized for terraces, leaving empty areas for small piazzas with public
cisterns. Kanytellis‘s main public buildings consist of five churches—all of them
three-aisled basilicas of large scale—a market structure with rows of shops on
several floors, houses of considerable size and careful construction, and industrial
structures, namely, presses for olive oil or wine. The remains point to a wealthy
and well-organized community, mostly composed of free farmers and a small
number of tradesmen and artisans with no distinct class differences. It is obvious
that Kanytellis benefited greatly from the wine and olive oil trades and flourished
during the 5th and 6th centuries, developing a self-sufficient economy based on
agriculture and agricultural products.
Being half a day’s walk, or approximately 10 kilometers, from its administrative capital, Elaiussa Sebaste, Kanytellis would be expected to have close economic and social relations with the city. The primary issue is to what extent a settlement
like Kanytellis—self-sufficient as well as serving the surrounding countryside—
depended on a city beyond administrative functions. In the period between the
4th and 7th centuries, the village grew while the city declined, ultimately failing to
provide the cultural and social services that make a settlement a city. Based on the
information obtained from Kanytellis, it is safe to say that the concepts of city and
village changed in the Late Antique period.
Anahtar Kelimeler
Rural settlements Late Antique village urban layout survey economy trade
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2009 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2009 Sayı: 17 |