Öz
Batı, İç ve Güney Anadolu’yu birbirine bağlayan ana yol kavşağında, Phrygia
Bölgesi’nin batı ucunda yer alan Laodikeia Antik Kenti, sahip olduğu iki tiyatro
yapısı (Batı Tiyatrosu ve Kuzey Tiyatrosu) ile ön plana çıkar. Laodikeia Kuzey
Tiyatrosu, özellikle Roma İmparatorluk Dönemi’nde kentin nüfusu ve zenginliğinin artmasıyla birlikte kültüre ve sanata verilen önemi yansıtmaktadır. Ancak bu
iki tiyatro tüm antik dünyada olduğu gibi, Geç Roma İmparatorluk Dönemi’nden
itibaren önemini hızlı bir şekilde kaybetmiştir.
Laodikeia Kuzey Tiyatrosu tamamen doğal zemine oyularak yapılmıştır. Kuzey
Tiyatrosu, Roma İmparatorluk Dönemi’nde inşa edilen kentin ikinci tiyatrosudur.
Sahne cephesi ve caveaları tamamen mermerden, parados duvarları ve taşıyıcı sistemleri ise travertenden inşa edilen yapı, kuzey yöne göl manzaralı Lykos Ovası’na
bakmaktadır. Kuzey Tiyatrosu’nun ilk inşa evresi Hadrian Dönemi’nde başlamış ve
Erken Antoninler Dönemi’nde bitirilmiş olmalıdır. Kavisli sahnesi, geniş ve derin
orkestrası olan yapının, su oyunları (kolymbethra) için de kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca güney tarafta analemma duvarı ile bağlantılı dükkân sıraları yer alır.
Tiyatronun oturma basamakları oyulan doğal zemin üzerine yerleştirildiğinden, depremlerden büyük zarar görmüştür. Yapılan çalışmalar sonunda Kuzey
Tiyatrosu’nun oturma basamaklarında yazıtlar ve numaralandırma sistemleri açığa
çıkarılmıştır. Söz konusu yazıtlar kentin ileri gelen aileleri, esnaf loncaları ve birlik
yönetimlerinin özel oturma yerlerine sahip olduklarını ortaya koymuştur. Erguvani
yün boyacıları birliğinin özel oturma yerine sahip olması, birliğin ana merkezinin
Laodikeia’da olduğunu ortaya koymaktadır. Çünkü bu birlik Hierapolis’te bile bazı
yapıların finansını sağlamış olup, bölgede önde gelen zengin bir kurumdur. Diğer
taraftan bazı oturma basamakları üzerinde Trapezopolis, Hierapolis gibi bölge
kentlerinin toplandığını gösteren yazıtlar ortaya çıkarılmıştır. Bu da Laodikeia
antik kentinin Bölge kentleri içinde lider kent olarak ön plana çıktığını göstermektedir.
Kuzey Tiyatrosu depremler ve sonrasında yapılan düzenlemeler ile Hadrian
Dönemi’nden, M.S. 7. yy.ın başına kadar sürekli kullanılmıştır. Tiyatro, kentin
diğer yapılarında olduğu gibi, İmparator Focas (M.S. 602-610) zamanında meydana gelen deprem ve arkasından kentin terk edilmesinden sonra, 1990 yılına kadar
taş ve kireç ocağı olarak kullanıldığından, yoğun şekilde tahrip edilmiştir.
Öz
Laodicea is located at the crossroads of West, Central, and South Anatolia and
the west border of Phrygia. The city has two theaters—West and North. The North
Theater, especially in the Roman Imperial period with the increase in the city’s
population and wealth, reflects the importance given to culture and art. However,
these two theaters lost their importance rapidly in Late Antiquity as in the entire
ancient world.
The North Theater was built on hewn, natural ground. It was the second theater built in the Roman Imperial period. The façade and cavea of the theater were
completely made of marble; the parodos walls and carrier systems were made of
travertine. It faced to the north with a view to the Lycos plain and a lake. Its first
construction phase must have started in the reign of Hadrian and completed in the
Early Antonine period. It has a curving stage and deep orchestra and was used for
water games (kolymbethra). Moreover, the theater has an analemma wall on the
south side and related shops.
Because of resting directly on the hewn ground, the rows of seats of the theater
were heavily damaged due to earthquakes. Continuing excavations have brought
to light the existence of inscriptions and a numbering system on the rows of seats.
The inscriptions show that leading families, guilds and association administrations had reserved places to sit. The existence of special seats for the union of the
purple dyers (porphyrabaphioi) shows that the center of the union was Laodicea.
It was an influential and rich union in the region, and even financially supported
the construction of some structures in Hierapolis. Moreover, inscriptions on the
rows of seats in the theater show that cities of the region like Trapezopolis and Hierapolis also gathered here. This fact indicates that Laodicea was a leading city
in the region.
The North Theater, despite earthquakes and the necessary repairs that followed,
was used continuously from the period of Hadrian to the early 7th century AD. After
the abandonment of the city due to an earthquake in the reign of Emperor Phocas
(AD 602-610), the theater, like other buildings of Laodicea, served as stone quarry
until 1990.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2011 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2011 Sayı: 19 |