Bodrum Müzesi’ndeki Birkaç Phrygia Eseri

Yıl 2004, Sayı: 9, 137 - 153, 01.05.2004

N Eda Akyürek Şahin

Öz

Bodrum Müzesi’ndeki Birkaç Phrygia EseriMakalede, Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’nde, Yılanlı Kule olarak adlandırılan yerde sergilenmekte olan Phrygia kökenli ve Roma İmparatorluk Dönemi’neait (İ.S. 2. ve 3. yy.’lar) altı eser tanıtılmaktadır. Eserlerin ilk dördü yazıtlı küçükadak stelleri, beşincisi ise yazıtsız Asklepios-Hygieia heykelcik grubu olup, dörtnumaralı eser hariç (bu stel olasılıkla Kütahya çıkışlıdır) hepsi Afyon’dan kaynaklanmaktadır. İlk dört stel kulenin duvarına kancalarla tutturulmuş ve plastik birpano ile korumaya alınmıştır. Küçük heykelcik grubu ise bir vitrinin içindesergilenmektedir. Son eser büyük bir mezar steli olup kulede duvara dayalı durumdadır ve Eskişehir’den kaynaklanmaktadır. Küçük steller Artemis, Asklepios,Meter Olynpiane ve Zeus Thallos’a sunulmuş basit adaklardır. Asklepios-Hygieiaheykelcik grubu ise olasılıkla bu iki tanrıya sunulmuş olmalıdır. Eserler, BodrumSualtı Müzesi’nin isteği üzerine daha önce bulundukları Afyon ve Eskişehir Arkeoloji müzelerinden 1995 yılında bu müzeye devredilmişlerdir. Yılanlı Kule’de“Antik Dönem’de Sağlık” konulu ve “Doğum, Yaşam ve Ölüm” isimli bir sergileme yapılmış ve bu eserler ait oldukları müzelerden sağlık içerikleri nedeniyleburaya getirilmişlerdir. Adak stellerinden üç tanesinin üzerinde insan organlarınınbasit kabartmaları resmedilmiştir. Bunlar bir çift göz (No. 1), bir bacak (No. 3) vebir sol kol (No. 4) betimidir. Yazıtlarda bu kabartmalarla ilgili herhangi bir bilgiyoktur. Ancak, betimler olasılıkla hasta organlara işaret ediyor olup adakların ilgilitanrılara sağlık amacıyla sunulduklarını göstermektedir. Anadolu’da özellikleKuzeydoğu Lydia ile Phrygia’dan tanınan birçok adak taşı üzerinde insan organlarının betimleri belgelenmiştir. Kuzeydoğu Lydia’dan tanınanlar genellikle “GünahÇıkartma Yazıtları” adıyla bilinen büyük bir grup eserin üzerinde görülmektedir.Phrygia’daki eserler ise basit adak taşları olup yazıtlarında fazla bilgi bulunmamaktadır. Ne Kuzeydoğu Lydia’daki ne de Phrygia’daki adaklarda, belirli birorganın belirli bir tanrıya sunulan adağın üzerinde betimlendiği belgelenmiştir

PHRYGISCHE DENKMÄLER IM MUSEUM VON BODRUM

Öz

Kaynakça

• Akyürek fiahin 2001 Akyürek fiahin, N.E., “Epigraphische Mitteilungen aus Antalya IX. Phrygische Votive aus dem archäologischen Museum von ‹stanbul”, Epigr Anat 33, 2001, 185-193.
• Asgari et alii 1983 Asgari, N. (Hrsg.), The Anatolian Civilisations II. Greek, Roman, Byzantine, (‹stanbul 1983).
• Belke-Mersich 1990 Belke, K. - N. Mersich, Phrygien und Pisidien, (Wien 1990) (TIB 7).
• Calder 1956 Calder, W.M., Monuments from Eastern Phrygia, (Manchester 1956) (MAMA VII).
• Chaniotis 1995 Chaniotis, A., “Ilness and Cures in the Greek Propitiatory Inscriptions and Dedications of Lydia and Phrygia”, in: J. van der Eijk - H.F.J. Horstmanshoff - P.H. Schrijvers (Hrsgg.)
• Ancient Medicine in its Socio-Cultural Context. Papers Read at the Congress Held at Leiden University 13-15 April 1992
• (Amsterdam-Atlanta 1995), 323-344.
• Diakonoff 1979 Diakonoff, I., “Artemidi Anaeiti anestesen. The AnaeitisDedications in the Rijksmuseum van Oudheden at Leyden and Related Material from Eastern Lydia. A Reconsideration”, BABesch 54, 1979, 139-188.
• Drew-Bear 1967 Drew-Bear, Th., “Local Cults in Graeco-Roman Phrygia”, GRBS 17, 1967, 247-268.
• Drew-Bear 1992 Drew-Bear, Th., “Afyon Müzesi’nde Bir Heykel Definesi”, Araflt›rma Sonuçlar› Toplant›s› X, 1992, 147-152.
• Drew-Bear et alii 1999 Drew-Bear, Th. - Ch.M. Thomas - M. Y›ld›zturan, Phrygian Votive Steles. The Museum of Anatolian Civilizations, (Ankara 1999).
• Forsén 1996 Forsén, B., Griechische Gliederweihungen. Eine Untersuchung zu ihrer Typologie und ihrer religions- und sozialgeschichtlichen Bedeutung, (Helsinki 1996).
• Haspels 1971 Haspels, C.H.E., The Highlands of Phrygia. Sites and Monuments, (Princeton-New Jersey 1971).
• ‹lasl›-Üyümez 2001 ‹lasl›, A. - M. Üyümez, “An›tkaya Adak Kabartmalar› ve Heykelcikleri”, 12. Müze Kurtarma Kaz›lar› Sempozyumu, (25-27 Nisan) Kufladas› 2001, 85-98.
• Levick-Mitchell 1993 Levick, B.M. - S. Mitchell et alii (Hrsgg.), Monuments from Appia and the Upper Tembris Valley, Cotiaeum, Cadi, Synaus, Ancyra Sidera and Tiberiopolis, (London 1993) (MAMA X).
• Malay 1988 Malay, H., “New Confession-Inscriptions in the Manisa and Bergama Museums”, Epigr Anat 12, 1988, 147-154.
• MAMA Monumenta Asiae Minoris Antiqua. Publications of the American Society for Archaeological Research in Asia Minor.
• Merkelbach 1992 Merkelbach, R., “Aurelia Artemisia aus Ephesos, Eine geheilte Augenkranke”, Epigr Anat 20, 1992, 55-56.
• Mitchell-French-Greenhalgh 1982
• Mitchell, S. - D. French - J. Greenhalgh, Regional Epigraphic Catalogues of Asia Minor II. The Ankara District. The Inscriptions of North Galatia, (Oxford 1982) (BAR 135).
• Paz de Hoz 1999 Paz de Hoz, M., Die lydischen Kulte im Lichte der griechischen Inschriften, (Bonn 1999) (Asia Minor Studien 36).
• Petzl 1978 Petzl, G., “Vier Inschriften aus Lydien”, in: S. fiahin - E. Schwertheim - J. Wagner (Hrsgg.), Studien zur Religion und Kultur Kleinasiens, Festschrift für F.K. Dörner, (Leiden 1978) (EPRO 66), 745-761.
• Petzl 1988 Petzl, G., “Sünde, Strafe, Wiedergutmachung” (Zur Inschrift p. 151f. Nr. 5), Epigr Anat 12, 1988, 155-166.
• Petzl 1994 Petzl, G., “Die Beichtinschriften Westkleinasiens”, (Bonn 1994) (Epigr Anat 22).
• Petzl 1998, 1 Petzl, G., Die Beichtinschriften im römischen Kleinasien und der Fromme und Gerechte Gott, Nordrhein-Westfälische Akademie der Wissenschaften, (Opladen-Wiesbaden 1998) (Vorträge G 355).
• Petzl 1998, 2 Petzl, G., “Ein Zeugnis für Sternenglauben in Lydien”, Chiron 28, 1998, 65-75.
• Ramsay 1906 Ramsay, W.M., “The Tekmoreian Guest-Friends: An AntiChristian Society on the Imperial Estates at Pisidian Antioch”, in: W.M. Ramsay (Hrsg.), Studies in the History and the Art of the Eastern Provinces of the Roman Empire, (London 1906), 305-377.
• RE Pauly, A. - G. Wissowa (Hrsgg.), Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, Stuttgart 1893-1978.
• Ricl 1991 Ricl, M., “Hosios Kai Dikaios. Premiere partie: Catalogue des inscriptions”, Epigr Anat 18, 1991, 1-70.
• Ruge 1934 Ruge, W., “Xenoi Tekmoreioi”, RE V A 1 (1934), col. 158- 169.
• Ruge 1939 Ruge, W., “Olympokome”, RE XVIII 1 (1939), col. 258.
• fiahin 1998 fiahin, S., Afyon Arkeoloji Müzesi, (Ankara 1998).
• SEG Supplementum Epigraphicum Graecum.
• TAM Tituli Asiae Minoris.
• van Straten 1981 van Straten, F.T., “Gifts for the Gods”, in: H.S. Versnel (Hrsg.), Faith, Hope and Worship. Aspects of Religious Mentality in the Ancient World, (Leiden 1981), 65-151.
• Vermaseren 1987 Vermaseren, M.J., Corpus Cultus Cybelae Attidisque
• (CCCA). Vol. I. Asia Minor, (Leiden-New York-KøbenhavnKöln 1987) (EPRO 50, 1).
• Zgusta 1964 Zgusta, L., Kleinasiatische Personennamen, (Prag 1964).
• Zgusta 1984 Zgusta, L., Kleinasiatische Ortsnamen, (Heidelberg 1984).