NİF DAĞI KARAMATTEPE NEKROPOLİSİ’NDEN BİR MEZAR KONTEKSTİ

Yıl 2019, Sayı: 27, 189 - 206, 25.07.2019

Mustafa Bilgin Dinçer Savaş Lenger

Öz

Smyrna kentinin doğusunda Ionia, Aiolis ve Lydia Bölgelerinin kesiştiği bir konumda yer alan Nif (Olympos) Dağı’nda Karamattepe, Ballıcaoluk, Dağkızılca ve Başpınar mevkiilerinde 2006 yılından bu yana devam eden arkeolojik kazılar, Batı Anadolu kıyı şeridi yakınındaki bu dağlık bölgenin kırsal kesim yerleşimleri ve onlarla alakalı nekropolis alanları hakkında önemli sonuçlar vermiştir. Karamattepe’de gerçekleştirilen çalışmalar, burada Geometrik ve Arkaik Dönemlerde yerleşim olduğunu, Geç Klâsik Çağdan itibaren ise alanın nekropolis olarak kullanıldığını göstermiştir. Alanda bulunan tek kullanım evreli ve tahrip edilmemiş ender mezarlardan olan KM 2 (Karamattepe Mezar 2) ve konteksti, bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Mezarda ele geçen pişmiş toprak unguentarium ile tek kulplu kabın her ikisi de erken Hellenistik Döneme aittir. Mezar kontekstini tamamlayan sonuncu eser ise “Kharon Obolü” olduğu anlaşılan, iskeletin ağız boşluğunda ele geçmiş, III. Aleksandros adına Sardeis’te basılmış gümüş drahmi’dir. Kronolojisi belirli keramik ile arkeologların temel tarihlendirme aracı kabul ettikleri sikkeden elde edilen -darp tarihi, aşınma payı ve sirkülasyon ömrü gibi- veriler birlikte değerlendirildiğinde, hem mezarın tarihlendirilmesinde daha sağlam bir sonuca ulaşılmakta hem de pişmiş toprak eserlerin kullanımında alt ve üst sınırlar daha net belirlenerek, süreç daraltılabilmektedir. Yalnız bu, tabii ki oldukça çok kontekstin keramik ve sikkelerini birbiriyle karşılaştırarak varılacak bir sonuç! Aynı durum çoğu zaman kısıtlı kullanım ömrü olan ve iyi tarihlenen pişmiş toprak objeler yoluyla kontekst içindeki sikkenin sirkülasyon ömrünü tespit etmemize yardımcı olmaktadır. Tüm bu çıkarımların ışığında her ne kadar KM 2 mezarında ele geçen sikkenin basım tarihi kataloglarda karşımıza MÖ 334-323 çıksa da sikkenin aşınma durumu, definelerde görülme tarihi ile mezar hediyelerinden elde edilen veriler birlikte değerlendirildiğinde mezar için önerilen tarih MÖ 325 ile 300 arasıdır.

Anahtar Kelimeler

Nif Dağı, Karamattepe Nekropolisi

Kaynakça

• Türkmen Peker 2012 Türkmen, M., “İzmir Nif Dağı’nda Bir Kale Yerleşimi: Ballıcaoluk”, Türkiye’de İskân ve Şehirleşme Tarihi, 1-15. Walker 1976 Walker, A., “Worn and Corroded Coins: Their Importance for the Archaeologist”, JFA 3, 329-334. Yıldırım 2009 Yıldırım, B., Antandros Nekropolü Sikke Konteksli Mezarlar (Ege Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir. Yon – Callot 1987 Yon, M. – Callot, O., “Nouvelles Decouvertes dans la Necropole Ouest De Kition”, RDAC, 147-166.