CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNDE SİYASİ DENETİM: İDARENİN TBMM TARAFINDAN DENETLENMESİ

Yıl 2016, Sayı: 5, 37 - 68, 31.12.2016

Erkan Akçay

https://doi.org/10.32002/ombudsmanakademik.440009

Cited By: 3

Öz

Yönetim
sistemleri, ülkelerdeki yasama, yürütme ve yargı erkleri arasındaki güç
dengesini ve bu erklerin kendi içerisindeki güç yoğunlaşmasının çerçevesini
çizer. Yönetim sistemi arayışı ülkelerin siyasi birikimleri, toplumsal kültürü
ve idari ihtiyaçları neticesinde bir sonuca ulaşır.

Türkiye,
16 Nisan 2017 tarihinde gerçekleştirilen referandum ile Cumhurbaşkanlığı
Sistemine geçiş yapmıştır. Cumhurbaşkanlığı Sistemine geçiş yönetimde çift
başlılık, yetki-sorumluluk dengesi, denge-denetim mekanizmaları ve güçler
ayrılığı gibi ihtiyaçlardan hasıl olmuştur. Yeni sistem idarenin ve yürütmenin
denetimi üzerine inşa edilmiştir. İdarenin denetiminin en önemli unsuru TBMM
denetimidir. TBMM denetim vizyonu ve misyonuyla Cumhurbaşkanlığı Sisteminin
anahtar unsurlarından birisidir.

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanlığı Sistemi, Denetim, Denge-Denetim Mekanizması, Güçler Ayrılığı, Yetki-Sorumluluk Dengesi

Kaynakça

• AGAMBEN, Giorgio (2011).The Kingdom and The Glory, Stanford University Press, California. AKÇAY, Erkan (2017). “Kuvvetler Ayrılığı ve Yetki-Sorumluluk Çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi”, Yeni Türkiye Dergisi Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Özel Sayısı, Sayı:94, ss.441-457. AKMAN, Yahya (2017). “Dilekçe Komisyonunun Misyonu, Etkinliği, Deneyimleri, Beklentiler”, Bir Parlamenter Denetim Yolu Olarak Dilekçe Komisyonu Çalıştayı, Der. TBMM Kanunlar Kararlar Daire Başkanlığı, TBMM Yayınları, Ankara, ss.19-24. ALKAN, Haluk (2017a). “Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Meclisin Denetim Yetkisi” https://www.setav.org/cumhurbaskanligi-sisteminde-meclisin-denetim-yetkisi/ (02.05.2017). ALKAN, Haluk (2017b). “Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Yasama Denetimi”, Yeni Türkiye Dergisi Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Özel Sayısı, Sayı:94, ss.471-476. ARCAYÜREK, Cüneyt (2007). Çankaya Gelenler Gidenler, Detay Yayıncılık, İstanbul. BAHÇELİ, Devlet (2007a). “Cumhurbaşkanlığı Krizi ve Erken Seçim Süreci Hakkında Yaptığı Yazılı Basın Açıklaması” http://88.255.31.62/htmldocs/genel_baskan/konusma/25/index.html (4.5.2017). BAHÇELİ, Devlet (2007b). “21 Ekim 2007 Tarihinde Yapılacak Olan Cumhurbaşkanlığı Referandum Süreci Hakkında Yaptığı Yazılı Basın Açıklaması” http://mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/55/index.html (4.5.2017). BAHÇELİ, Devlet (2016a). “TBMM Grup Toplantısında Yapmış Oldukları Konuşma”, http://88.255.31.62/htmldocs/genel_baskan/konusma/4136/index.html(4.5.2017). BAHÇELİ, Devlet (2016b). “TBMM Grup Toplantısında Yapmış Oldukları Konuşma”, http://88.255.31.62/htmldocs/genel_baskan/konusma/4140/index.html (4.5.2017). BARLAS, Mehmet (2011). “Korutürk Ecevit’e Küstü”, Yenişafak Gazetesi, 21 Şubat. BULUT, Yücel (2017). “Geçmişten Bugüne MHP ve Cumhurbaşkanlığı Seçimleri”, Ortadoğu Gazetesi, 7 Mayıs. Cumhurbaşkanlığı Referandum Süreci Hakkında Yaptığı Yazılı Basın Açıklaması” http://88.255.31.62/htmldocs/genel_baskan/konusma/55/index.html (4.5.2017). ÇİÇEK, Cemil (2012). “Açılış Konuşması”, TBMM Parlamenter Denetim Sempozyumu, Der. Hasan Erikli, Bahadır Yeşilırmak, TBMM Yayınları, Ankara, ss.13-20. ERYILMAZ, Bilal (1993). “Kamu Bürokrasisinin Denetlenmesinde Yeni Gelişmeler”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:26, Sayı:4, ss.81-106. GÜL, Serdar Kenan (2008). “Kamu Yönetiminde ve Güvenlik Hizmetlerinde Hesap Verebilirlik” Polis Bilimleri Dergisi, Cilt: 10, Sayı:4, ss.71-94. GÜLENER, Serdar (2016). Başkanlık Sistemlerinde Denge ve Denetleme, SETA Yayınları, İstanbul. GÜLENER, Serdar, MİŞ, Nebi (2017). Cumhurbaşkanlığı Sistemi, SETA Yayınları, İstanbul. Hürriyet Gazetesi İnternet Sitesi (2001).“İpin Koptuğu An” http://www.hurriyet.com.tr/ipin-koptugu-an-39227575 (1.5.2017) Kamu Denetçiliği Kurumu (2017). https://www.ombudsman.gov.tr/hakkimizda/ (6.5.2017). KARA, Faruk (2017). “Silahla Tehdit Edilen Cumhurbaşkanı Adayı” http://www.sonhaberler.com/silahla-tedit-edilen-cumhurbaskani-adayi-makale,40.html (5.5.2017). KIZILKAYA, Muhsin (2014). “Türkiye'nin Cumhurbaşkanları”, Habertürk Gazetesi, 29 Temmuz. KÖSE, Hacı Ömer (1999). “Denetim ve Demokrasi”, Sayıştay Dergisi, Sayı:33, ss. 62-85. ÖZER, M. Akif (2000). “TBMM’ce Uygulanan Parlamento Denetimi: Eleştirel Bir İnceleme”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:33, Sayı:2, s.33-55. PARLA, Taha (1991). Türkiye’de Anayasalar, İletişim Yayınları, İstanbul. SPINOZA, Benedistus de (2004). Siyaset Üzerine (Seçmeler), Çev. Afşar Timurçin, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. STRAUSS, Leo (2000). Politika Felsefesi Nedir? Giriş-Çeviri-Notlar, Çev. Solmaz Zelyüt, Paradigma Yayınları, İstanbul. TANÖR, Bülent (1999). “II. Meşrutiyet’in Osmanlı-Türk Anayasacılığına Katkıları”, Mülkiye Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 218, ss.46-49. TAYTAK, Mustafa (2015). “Hesap Verme Sorumluluğu Çerçevesinde Türk Sayıştay’ının Rolü” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 20, Sayı:4, ss.261-284. TBMM Dilekçe Komisyonu, https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/dilekce/komisyon_hakkinda.htm (09.05.2017). TUNAYA, Tarık Zafer (1989). Türkiye’de Siyasi Partiler Cilt III İttihat ve Terakki Bir Çağın, Bir Kuşağın, Bir Partinin Tarihi, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul. USLU, Ferhat (2015). Anayasa Yargısının Sınırları Sorunu, Adalet Yayınevi, Ankara. USLU, Ferhat (2016). Anayasa Yargısı, Adalet Yayınevi, Ankara. USLU, Ferhat (2017). Anayasa Hukuku, Anayasa Hukuku Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku Derslerinin Bazı Konuları, Adalet Yayınevi, Ankara. WOLIN, Sheldon S. (1999). “Elle Tutulmaz Demokrasi” Demokrasi ve Farklılık Sosyal Düzenin Sınırlarının Tartışmaya Açılması, Der. Seyla Benhabib, Çev. Zeynep Gürata, Cem Gürsel, Demokrasi Kitaplığı, İstanbul. ss.51-71. WORLD BANK, (2004). “State, Society Synergy for Accountability- Lessons for the World Bank, World Bank Working Papers No: 30”, https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/14944/297010PAPER0State1society0synergy.pdf?sequence=1&isAllowed=y (2.5.2017). YAVUZ, Bülent (2017). “Hükümet Sistemi Seçeneklerinde Denge ve Denetleme Mekanizmaları” http://www.birarada.org/upload/Node/22663/files/hu_ku_met_sistemi_sec_eneklerinde_denge_ve_denetlkeme_mekanizmalar-_v5.pdf (1.5.2017). YÜCEL, Mehmet, YÜCEL, Muharrem, ULUDAĞ Bayram (t.y.) Bir Sancağın Öyküsü Şereflikoçhisar, Yücel Matbaacılık, Şereflikoçhisar.