İÇ VE DIŞ DENETİMDEN ETİK DENETİME BAKIŞ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 11, 73 - 111, 31.12.2019

Yaşar Uzun

Öz

Kamu
idarelerinde etik kültürün geliştirilmesinde iç denetim ve dış denetime düşen
önemli rol ve sorumluluklar vardır. İç denetim, kamu idaresi bünyesinde etik
yönetim gerekliliklerine odaklanan bir bakış açısıyla denetim yapabilme ve
yönetime tavsiyelerde bulunabilme fırsatına sahiptir. Dış denetim fonksiyonu
icra eden Yüksek Denetim Kurumları da, kamu sektörü organizasyonlarında etik
kültür ve gereksinimlerine dair gelişim alanlarını tespit etmek üzere etik
denetimler yapma ve denetim sonuç ve önerilerini Parlamento, kamu idareleri ve
kamuoyuna sunma fırsatlarına sahiptirler.

Bu
çalışmanın amacı, etik denetim kavramı hakkında farkındalığı geliştirmek, iç
denetim birimlerinin ve yüksek denetim kurumlarının neden etik denetim
yapmaları gerektiği üzerinde durmak ve nihayetinde rehberlik mahiyetindeki
uluslararası doküman örneklerinden yararlanılarak etik denetimde
kullanılabilecek yöntem ve araçlar hakkında bilgi paylaşmaktır.

Anahtar Kelimeler

Etik, Dürüstlük, Etik Denetim

Kaynakça

• Referans 1. ASARE, Thomas (2009), Internal Auditing in the Public Sector: Promoting Good Governance and Performance Improvement”, International Journal on Governmental Financial Management, Vol. IX, No. 1, 2009, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.636.5283&rep=rep1&type=pdf#page=24, (Erişim Tarihi: 03.12.2018)
• Referans 2. CEVİZCİ, Ahmet, Uygulamalı Etik, 1. Baskı,Say Yayınları, 2013,İstanbul
• Referans 3. EUROSAI Task Force Audit&Ethics (TFAE) Paper (2014), Auditing Ethics in the Public Sector, A General Overview of SAI’s Practices, http://www.eurosai-tfae.tcontas.pt/activities/Papers/Activities/Auditing%20Ethics/TFAE_paper%20Auditing%20Ethics%20in%20Public%20Sector%20(EN).pdf, (Erişim Tarihi: 02.01.2019)
• Referans 4. EUROSAI TFAE (2015), “Guidance and tools prepared by the SAI of Costa Rica on how to audit ethics”, http://www.eurosai-tfae.tcontas.pt/activities/Seminars/S_Seminar/Documents/Forms/AllItems.aspx?RootFolder=%2factivities%2fSeminars%2fS%5fSeminar%2fDocuments%2fSession%2003%2fBD&FolderCTID=0x012000EA5663DDE1B3EA418FDB9020936A539D0045BE93EE2FD65E4087C2566614F20F5B (Erişim Tarihi: 02.01.2019)
• Referans 5. EUROSAI TFAE Guideline (2017), “Audit of Ethics in Public Sector Organisations”, http://www.eurosai-tfae.tcontas.pt/activities/Papers/Activities/Guidance/Guidelines%20to%20audit%20ethics/Guidelines%20to%20audit%20ethics%20EN.pdf, (Erişim Tarihi: 02.12.2018).
• Referans 6. FILHO, José Rodrigues de Sousa, SAI of Brazil, 2015, “Auditing ethics: a suggested model”, http://www.eurosai-tfae.tcontas.pt/activities/Seminars/S_Seminar/Documents/Forms/AllItems.aspx?RootFolder=%2factivities%2fSeminars%2fS%5fSeminar%2fDocuments%2fSession%2007%2fBD&FolderCTID=0x012000EA5663DDE1B3EA418FDB9020936A539D0045BE93EE2FD65E4087C2566614F20F5B, (Erişim Tarihi:15.12.2018)
• Referans 7. THE INSTITUTE of Internal Auditors Global (2012), “Practice Guide: Evaluating Ethics-related Programs and Activities”, https://global.theiia.org/standards-guidance/recommended-guidance/practice-guides/Pages/Evaluating-Ethics-related-Programs-and-Activities-Practice-Guide.aspx,(Erişim Tarihi:15.12.2018)
• Referans 8. THE INSTITUTE of Internal Auditors, IIA (2019), Internal Auditing: Assurance, Insight and Objectivity, https://na.theiia.org/about-ia/publicdocuments/pr-value_prop_bro-fnl-lo.pdf,, (Erişim Tarihi:15.12.2018)
• Referans 9. INTOSAI ISSAI 100, Fundamental Principles of Public-Sector Auditing, http://www.issai.org/en_us/site-issai/issai-framework/3-fundamental-auditing-priciples.htm, (Erişim Tarihi:15.12.2018)
• Referans 10. KAMU İç Denetim Çalışma Standardı 2110 ve 2110.D1, http://www.idkk.gov.tr/Sayfalar/Mevzuat/Ucuncul%20Duzey%20Mevzuat/KamuIcDenetimStandartlari.aspx (Erişim Tarihi:20.12.2018)
• Referans 11. KRELL, Eric, (2010), “How to Conduct an Ethics Audit”. HRMagazine. 2010, https://www.shrm.org/hr-today/news/hr-magazine/pages/0410agenda_social.aspx, (Erişim Tarihi:18.12.2018)
• Referans 12. KÖSE, H.Ömer (2007), “Dünyada ve Türkiye’de Yüksek Denetim”, Sayıştay 145. Kuruluş Yıldönümü Yayınları, Gözden Geçirilmiş 2. Basımhttps://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95906369/files/yayinlar/Dunyada_Turkiyede_Yusek_Denetim.pdf, (Erişim Tarihi:03.011.2018)
• Referans 13. MACAULAY, Dr Michael, HİCKEY, Dr Gary (2013), “Consolidating Ethics In The Public Sector In Turkey (TYEC2)-Techncal Paper- Ethics Audit Toolkit”, http://www.eurosai-tfae.tcontas.pt/activities/Seminars/S_Seminar/Documents/Forms/AllItems.aspx?RootFolder=%2factivities%2fSeminars%2fS%5fSeminar%2fDocuments%2fSession%2005%2fBD&FolderCTID=0x012000EA5663DDE1B3EA418FDB9020936A539D0045BE93EE2FD65E4087C2566614F20F5B, (Erişim Tarihi:03.11.2018)
• Referans 14. NETHERLANDS Court of Audit (2014), “Integrity Assessment of Public Sector Organisations Manual_Integrity Audit”
• Referans 15. OECD (2017), “OECD Recommendatıon of The Council On Public Integrity- Public Integrity”http://www.oecd.org/gov/ethics/OECD-Recommendation-Public-Integrity.pdf, (Erişim Tarihi:15.12.2018)
• Referans 16. ROSTHORN J. Business ethics auditing - more than a stakeholder’s toy. Journal of Business Ethics. 2000;27(1/2):9, Aktaran; Daniela Tatiana AGHEORGHIESEI, Liliana ILIESCU, Cristina GAVRILOVICI, and Liviu OPREA, “What Is To Be Expected from an Ethics Audit Integrated Within the Accreditation Process of Hospitals from Romania?,” Iran J Public Health. 2013; 42(7): 737–747, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3881619/, (Erişim Tarihi:15.12.2018)
• Referans 17. UZUN, Yaşar (2017), “New Face Of Public Sector Auditing: Ethıcs Audit”, ECOSAI CIRCULAR 2017, Autumn Issue, http://www.ecosai.org.pk/docs/circulars/ecosai-autumn-issue-2017.pdf, (Erişim Tarihi:16.12.2018)
• Referans 18.UZUN, Yaşar (2018), “A New Perspective In Public Sector Auditing: Ethics Audit”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi Mart 2018; 20(1); http://dergipark.gov.tr/download/article-file/453739, (Erişim Tarihi:15.12.2018)
• Referans 19. YÜKSEL, Cüneyt (2005), “Dünya'da Kamu Yönetiminde Etik Ve Uluslararası Karşılaştırmalar”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Cilt 25 , Sayı 1-2 , Ocak 2005 , http://dergipark.gov.tr/download/article-file/99366, (Erişim Tarihi:10.12.2018)