CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİ NE DİYOR? CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİNE İLİŞKİN BİR İÇERİK ANALİZİ

Yıl 2020, Sayı: 12, 31 - 70, 30.06.2020

İşıl Arpacı Abdulkadir Baharçiçek

Öz

1982
Anayasası’nın 18 maddesinde değişiklik yapan 6771 sayılı Kanunun, 16 Nisan
2017’de yapılan zorunlu halkoylamasıyla kabulünün ardından kademeli olarak
“cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi”ne geçilmiştir. Yeni sisteme göre seçilen
cumhurbaşkanının göreve başlamasıyla birlikte yürürlüğe giren ilk
cumhurbaşkanlığı kararnamesi 10 Temmuz 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Anayasal olarak yürütme yetkisine ilişkin konularda çıkarılan Cumhurbaşkanlığı
kararnameleri; üst kademe yöneticilerin atanması, görevden alınması ve
atanmalarına ilişkin usul ve esasları, bakanlıkların kurulması, kaldırılması,
görev yetki ve teşkilat yapısını, Devlet Denetleme Kurulu’nun işleyiş,
üyelerinin görev süresi ve diğer özlük işlerini, Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği’nin teşkilat ve görevlerini düzenlemek üzere tasarlanmıştır.
Bununla birlikte yine Anayasal olarak cumhurbaşkanlığı kararnameleri,
Anayasa’da sayılan temel hak ve hürriyetleri, kişi hakları ve ödevlerini,
siyasi haklar ve ödevleri 
düzenleyemedikleri gibi  kanunla
düzenlenmiş alanlarla da ilgili olamazlar. Ancak olağanüstü hallerde çıkarılan
cumhurbaşkanlığı kararnameleri kanun hükmünde kabul edilip, “çekirdek haklar”
dışındaki her alanda düzenleme yapabilirler.

Bu çalışmada 9 Temmuz
2019 itibariyle sayısı 43’e ulaşmış olan cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin
içerik analizi ile değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda Resmi
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan 43 Cumhurbaşkanlığı kararnamesi;
düzenleme alanı, konuları, yöneldiği kurumlar bakamından incelenecek,
sınıflandırılacak ve oluşturduğu değişim alanları saptanacaktır. Böylelikle bir
taraftan Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçiş ile kamu yönetimi yapısındaki
değişimin genel görünümü oraya konulurken, diğer taraftan da cumhurbaşkanlığı
kararnameleri ile hangi alanlara öncelik verildiği ve odağı ortaya konulmaya
çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yürütme, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi

Kaynakça

• ÇOLAK Çağrı D., (2017), “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Yetkisinin Amerikan Sistemi Üzerinden Karşılaştırmalı Analizi”, Strategic Public Management Journal, 3, 51-65.
• İBA Şeref, Yasin Söyler, (2019), “Yeni Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi İle Cumhurbaşkanı Kararının Nitelik Farkı Ve Hukuki Sonuçları”, Anayasa Yargısı, 36(1), 195–223.
• ÖZBUDUN Ergun, (2017), Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Riyaseti Cumhur Dairesi Teşkilât Kanunu, 23/V/1933, Sayı : 240.
• TAŞDÖĞEN Salih (2016), “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri” , Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 65 (3), 937-966.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 9/11/1982, Sayı : 17863.
• ÜLGEN Özen, (2018), “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Niteliği ve Türleri”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018(1), 3-39.
• 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi , 10/7/2018 – 30474
• 2 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 10/7/2018 - 30474
• 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 10/7/2018 - 30474
• 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 15/7/2018 - 30479
• 5 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 15/7/2018 - 30479
• 6 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 15/7/2018 - 30479
• 7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 15/7/2018 - 30479
• 8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 15/7/2018- 30479
• 9 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 15/7/2018 - 30479
• 10 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 15/7/2018 - 30479
• 11 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 16/7/2018 - 30480
• 12 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 16/7/2018 - 30480
• 13 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 24/7/2018 - 30488
• 14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 24/7/2018 - 30488
• 15 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 04/8/2018 - 30499
• 16 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 01/09/2018 -30522
• 17 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,13/09/2018 -30534
• 18 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,03/10/2018-30554
• 19 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,11/10/2018-30562
• 20 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,09/11/2018-30590
• 21 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,09/11/2018-30590
• 22 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,13/11/2018-30594
• 23 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,13/12/2018-30624
• 24 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,28/12/2018-30639
• 25 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 28/12/2018-30639
• 26 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,09/01/2019-30650
• 27 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,10/01/2019-30651
• 28 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,18/01/2019-30659
• 29 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,05/02/2019-30677
• 30 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 05/02/2019-30677
• 31 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,06/02/2019-30678
• 32 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,18/04/2019-30749
• 33 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,19/04/2019-30750
• 34 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,02/05/2019-30762
• 35 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,10/05/2019-30770
• 36 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,15/05/2019-30775
• 37 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,16/05/2019-30776
• 38 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,01/06/2019-30791
• 39 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,19/06/2019-30806
• 40 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,26/06/2019-30813
• 41 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,27/06/2019-30814
• 42 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,12/07/2019-30829
• 43 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi,07/08/2019-30855