Gazing Palestine, the Land that Remained behind, within Cinema Narratives as a Practice of Cultural Resistance

Yıl 2024, Sayı: 20, 229 - 278, 19.08.2024

Selim Beyazyüz

Öz

Since 14 May 1948, Palestinians have been trying to make their voices heard in the world and have been struggling to survive when Israel declared independence in the Palestinian territories. Palestine has been voicing its protests as a nation against the domination and systematic destruction it has been experiencing since the Nakba (Day of Catastrophe). Palestinians, who are world's current subalterns, strive to gain a place in the world public perception and to make this problem visible through the use of soft power is one of the elements of cultural diplomacy, in addition to their military objections. These cultural, artistic and philosophical objections can be characterised, in the words of Edward Said, as the silent revolt of Palestine's struggle for visibility. Major Palestinian writers, artists and filmmakers have worked to help make the rightful situation of Palestine known to the world. Accordingly, the aim of the study is to examine the struggle for existence that began with the Nakba in Palestine in the context of cinematic narratives, which are one of the practices of cultural resistance and are not only an aesthetic structure, but are also directly and indirectly affected by social events, depression, distress and social transformations. The film Return to Haifa (Le Retour a Jaffa, 1982), directed by Kasım Heval and selected as a sample in the study, was analysed according to the discourse analysis method, which is one of the qualitative text analyses, and it was concluded that Palestinian cinema produces narratives in accordance with cultural resistance practices in the face of collective trauma and struggles for existence by adhering to national and national values.

Anahtar Kelimeler

Palestine, Al-Nakba, Collective Trauma, Traumatic Reality, Cultural Resistance.

KÜLTÜREL DİRENİŞ PRATİĞİ OLARAK SİNEMA ANLATILARI ÖZELİNDE DÜNYADAN ARDA KALAN TOPRAKLARA, FİLİSTİN’E BAKMAK

Öz

14 Mayıs 1948’de İsrail’in Filistin topraklarında bağımsızlığını ilan etmesiyle başlayan ve Filistinliler tarafından El- Nakba (Felaket Günü) olarak anılan tarihten bu yana Filistinliler seslerini dünyaya duyurmaya çalışmakta ve var olma mücadelesi vermektedirler. Filistinliler, El Nakba’dan bu yana yaşadığı tahakküm ve sistemli yok edilme karşısında tüm ulus olarak itirazlarını dile getirmektedir. Dünyanın güncel madunları konumunda olan Filistinliler, yaşanan tüm olaylara askeri itirazlarının yanında kültürel diplomasisinin unsurlarından biri olan yumuşak güç kullanımı vasıtasıyla dünya kamuoyunda yer edinmek ve bu sorunun görünür olabilmesi için çabalamaktadırlar. Kültürel, sanatsal, felsefi açıdan yapılan bu itirazlar, Edward Said’in deyimiyle Filistin’in görünür olma mücadelesinin sessiz başkaldırısı olarak nitelendirilebilir. Filistin’in önemli yazarları, sanatçıları ve yönetmenleri dünya kamuoyunda Filistin’in haklı durumunun görünür olabilmesi adına üretimlerde bulunmaktadırlar. Çalışmanın çıkış noktası 1948 yılında Filistin topraklarında başlayan işgale, Filistin’in toplumun tüm kesimleriyle verdiği kültürel ve sanatsal direniş biçimlerinin neler olduğudur. Araştırmanın cevaplamaya çalıştığı sorular Filistin’in kültürel, sanatsal ve edebi açıdan adını dünyaya ne şekilde duyurduğu ve intifada olarak bilinen fiziksel mücadelenin yanında kültürel mücadelenin ne şekilde yürütüldüğüdür. Çalışmanın amacı, Filistin’in El- Nakba’sı ile başlayan var olma mücadelesini, kültürel direniş pratiklerinden biri olan ve yalnızca bir estetik yapı değil aynı zamanda toplumsal olay, buhran, sıkıntı ve toplumsal dönüşümlerden doğrudan ve dolaylı olarak etkilenen sinema anlatıları bağlamında irdelemektir. Çalışmada örneklem olarak seçilen ve yönetmenliğini Kasım Heval’in yaptığı Return to Haifa (Hayfa’ya Dönüş, Le Retour a Jaffa, 1982) adlı film, nitel metin çözümlemelerinden biri olan söylem analizi yöntemine göre irdelenmiş, yaşanan kolektif travma karşısında Filistin sinemasının kültürel direniş pratiklerine uygun anlatılar ürettiği, ulusal ve milli değerlerine bağlı kalarak var olma mücadelesi verdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Filistin, El-Nakba, Kolektif Travma, Travmatik Gerçeklik, Kültürel Direniş.

Kaynakça

• AKŞİT, Eyup (2016). Mahmud Derviş’in Şiirinde Evreler-I. Mîzânü’l-Hak İslami İlimler Dergisi, Sayı, 3, ss. 13-36.
• AL- MAHADİN, Salam (2021). Farah Nabulsi’s film: The Present (2020): The Fetishisation of a Checkpoint, Film Review, Journal of Holy Land and Palestine Studies, Vol: 20,2. 232–238.
• ANADOLU AJANSI, Arab Idol star: Turkey 'paid the price' for Gaza support, 21.02.2024, https://www.aa.com.tr/en/turkey/arab-idol-star-turkey-paid-the-price-for-gaza-support/40148.
• ANDERSON, Benedict (1993). Hayali Cemaatler Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, Metis Yayınları, İstanbul.
• ARMES, Roy (2010). Arab Filmmakers of the Middle East a Dictionary, Indiana University Press, United States of America.
• ASA, A. Faruk (2023). Kültürel Bir Başkaldırı: Filistin Sanatı ve Edebiyatı, 18.09.2023, Yeni Şafak, https://www.yenisafak.com/dusunce-gunlugu/kulturel-bir-baskaldiri-filistin-sanati-ve-edebiyati-4561177.
• AVŞAR, Z. Koyuncu (2022). Teorik Çerçevede Kültürel Demokrasi, Türkiye’nin Yumuşak Güç Enstrümanı Olarak Kültürel Diplomasi ve İletişim içinde, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
• AYDEMİR, Mücahit ve Aparı, Saadet F. (2022). Hanzala’nın Çizeri, Filistinli Karikatürist Naci El-Ali’nin Vefatının Üzerinden 35 Yıl Geçti, Anadolu Ajansı, 29.08.2022, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/hanzalanin-cizeri-filistinli-karikaturist-naci-el-alinin-vefatinin-uzerinden-35-yil-gecti/2671894.
• BARRY, John (2003). Dissent in the Bunker, 28.09.2023 https://www.newsweek.com/dissent-bunker-132145.
• BRITTAIN, Victoria (2020). Love and Resistance in the Films of Mai Masri, Palgrave Mcmillan, London.
• CABRAL, Amil (1974). National Liberation and Culture, Indiana University Press on behalf of the Hutchins Center for African and African American Research at Harvard University, No. 45 pp. 12-17.
• CULL, Nicholas J. (2008). Public Diplomacy: Taxonomies and Histories, The Annals of the American Academy of Political and Social Science 616/1, pp.: 31-54.
• DABAŞİ, Hamid (2006). Filistin Sineması Bir Ulusun Hayalleri, Agora Kitabevi, İstanbul.
• DIJK, Teun V. (1995). Ideological Discourse Analysis, in Language & Peace, ed. Christina Schäffne, Anita L. Wenden, Routledge, London.
• DIJK, Teun V. (2004). Critical Discourse Analysis. (Ed: Schiffrin,D., Tannen, D, Hamilton, H.E.) in the Handbook of Discourse Analysis, Blackwell Publishers, Oxford.
• EAGLETON, Terry (2005). Kültür Yorumları, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• EDİGER, Ş.Volkan, Devlen, Balkan ve Mcdonald, Deniz. B. (2012). Levant’ta Büyük Oyun: Doğu Akdeniz’in Enerji Jeopolitiği, Uluslararası İlişkiler, Cilt 9, Sayı 33, s. 73-92.
• ELIA SÜLEYMAN’ın Divine Intervention Filminin reddedilmesine verilen tepkiler, https://theguardian.com/world/2002/dec/15/film.filmnews adresinden 31.05.2024 tarihinde erişilmiştir.
• ERCAN, Murat ve Kılınç, Mehmet C. (2020). Yumuşak Güç Unsuru Olarak Filistin’in Kamu Diplomasisi Faaliyetleri, Filistin Araştırmaları Dergisi, 7, ss. 49-81.
• FAIRCLOUGH, Norman (1992). Discourse and Social Change, Blackwell Publishing Ltd, USA.
• FANON, Frantz (2007). Yeryüzünün Lanetlileri, Versus Yayınları, İstanbul.
• GERTZ, Nurith ve Khleifi, George (2005). Palestinian Cinema Landscape, Trauma and Memory, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• GÜVEN, Onur (2020). Dış Politikada Yumuşak Güç ve Kamu Diplomasisi: Türkiye Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Politikası ve İşletmeciliği Anabilim Dalı: Nevşehir.
• IMDB, Darin J. Sallam, 29.03.2024, https://www.imdb.com/name/nm4627221/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_4_nm_4_q_darin%2520sallam.
• IMDB, Elia Suleyman, 21.02.2024, https://www.imdb.com/name/nm0837839/awards/?ref_=nm_awd
• IMDB, Farah Nabulsi, 29.03.2024 https://www.imdb.com/name/nm9048529/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_0_nm_5_q_farah%2520nabulsi.
• IMDB, Mai Masri, 21.03.2024 https://www.imdb.com/title/tt3815424/.
• IMDB, Michel Kheleifi 21.02.2024, https://www.imdb.com/name/nm0451674/awards/?ref_=nm_awd.
• IMDB, Mohammed Almughanni, 24.03.2024 https://www.imdb.com/name/nm8617951/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_0_nm_1_q_Mohammed%2520Almughanni.
• IMDB, Muayad Alayan, 25.03.2024 https://www.imdb.com/name/nm3516131/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_0_nm_8_q_alayan
• IMDB, Newras Ebu Saleh, 20.03.2024, https://www.imdb.com/name/nm5424574/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_2_nm_2_q_newras%2520ebu.
• IMDB, Omal Rammal, 22.03.2024 https://www.imdb.com/name/nm11244632/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_2_nm_6_q_rammal
• IMDB, Omar Rammal 29.03.2024 https://www.imdb.com/name/nm11244632/.
• IMDB, Son of the Street, 29.03.2024 https://www.imdb.com/title/tt14164104/?ref_=nm_knf_i_3
• İNALOĞLU, Eda (2023). Madun-Maduniyet Kavramları Çerçevesinde Feminist Hareketin İran Sineması Bağlamında İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 1-21.
• JACIR, Annemaire (2006). Sadece Kültürel Amaçlarla: Bir Filistin Film Festivali'ne Küratörlük Yapmak, ed. Hamid Dabaşi, Filistin Sineması Bir Ulusun Hayalleri içinde, Agora Kitaplığı, İstanbul.
• KÖMÜR, Gökhan (2020). Yumuşak Güç Unsuru Olarak Kamu Diplomasisi, International Journal of Politics and Security (IJPS), Cilt 2, Sayı 3, ss.89-115.
• KRAUTHAMMER, Charles (2007). Prelude to the Six Days, https://www.washingtonpost.com/wpdyn/content/article/2007/05/17/AR2007051701976.html adresinden 02.11.2023 tarihinde erişilmiştir.
• MAALOUF, Âmin (2000). Ölümcül Kimlikler, YKY, İstanbul.
• NAFICY, Hamid (2001). An Accident Cinema Exicilic and Diasporic Filmmaking. Princeton University Press, New Jersey.
• NYE, Joseph S. (2004). Soft Power: the Means to Success in World Politics, Publicaffairs, New York.
• ODABAŞ, Battal (2007). Filistin Sineması, Üçüncü Sinema ve Üçüncü Dünya Sineması içinde, Es Yayınları, İstanbul.
• ÖZDEN, Engin (1973). Filistinli Sinemacıların Bildirisi, Gerçek Sinema Dergisi, Sayı:2 ss. 4-5.
• ÖZER, Ömer (2011). Haber Söylem İdeoloji, Literatürk Yayınları, Konya.
• SAID, Edward (2009). Kültür ve Direniş, Agora Kitaplığı, İstanbul.
• SAID, Edward (2010). Kültür ve Emperyalizm, Hil Yayınları, İstanbul.
• SHAFIK, Viola (2004). Cinema in Palestine. Oliver Leaman (Ed), in Companion Encyclopedia of Middle Eastern and North African Film, Routledge, New York.
• SMITH, Philip (2005). Kültürel Kuram, Babil Yayınları, İstanbul.
• ŞENGÖZ, Murat (2022). Ulusal Kimlik ve Ulus Bilinci Üzerine Bir Değerlendirme. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 277-295.
• TAYLOR, Burnett E. (1871). Primitive Culture Researches into the Development of Mythology, Philosopy, Religion, Art and Custom, J. Murray, London.
• TEKSOY, Rekin (2005). Rekin Teksoy’un Sinema Tarihi II., Oğlak Yayıncılık, İstanbul.
• UÇAR, K. Anıl (2021). Film İncelemelerinde Yöntem Arayışı: Eleştirel Söylem Çözümlemesi, Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimlerde Yeni Arayışlar ve Çalışmalar içinde, Ed. Ayşe Çatalcalı Ceylan, Serüven Yayınevi, İzmir.
• WATSON, H. Seaton (1977). Nations and States An Enquiry into the Origins of Nations and the Politics of Nationalism, Routletge, New York.
• WILLIAMS, Raymond (1993). Kültür, İmge Kitabevi, Ankara.
• YAĞMURLU, Aslı (2019). Kültürel Diplomasi: Kuram ve Pratikteki Çerçevesi. Selçuk İletişim, 12 (2), ss.1210-1238.
• YILDIZ, Süleyman (2007). Kimlik ve Ulusal Kimlik Kavramlarının Toplumsal Niteliği, Millî Folklor, Yıl 19, Sayı: 74, ss. 9-16.
• YIZHAR, Smilansky (2008). Khirbet Khizeh, Ibis Editions, İsrail.