ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE DİNİ TUTUM VE İLETİŞİM BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Sayı: 21, 33 - 66, 16.01.2025

Turgay Şirin

https://doi.org/10.32002/ombudsmanakademik.1566142

Öz

Bu araştırmanın amacı, dini tutumları ile iletişim becerileri arasındaki ilişkinin araştırılmasıdır. Araştırmanın örneklemini yaşları 18 ile 25 arasında değişen 338’i kadın (%81,1); 79’u (%18,9) erkek toplam 417 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Ok-Dini Tutum Ölçeği ve İletişim Becerileri Envanteri kullanılmıştır. Araştırma neticesinde örneklemin dini tutum ölçeği ve iletişim becerileri envanteri puanlarının, ölçek ortalamalarının üzerinde olduğu görülmüştür. Ölçekler arasında dini tutum ölçeği toplam puanı ile iletişim becerileri envanterinin davranışsal iletişim alt boyutu arasında düşük düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında dini tutum ölçeğinin ilişkisel dini tutum alt boyutu ile iletişim becerileri envanteri toplam puanı; zihinsel iletişim becerileri alt boyutu ve davranışsal iletişim becerileri alt boyutları arasında; duygusal dini tutum alt boyutu ile zihinsel iletişim becerileri alt boyutu ve davranışsal iletişim alt boyutları arasında pozitif yönde düşük istatistiksel ilişki olduğu tespit edilmiştir. Diğer ölçekler arasında anlamlı bir korelasyon hesaplanmamıştır. Bunların yanısıra dini tutum ölçeği ve iletişim becerileri envanteri puanlarının cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, algılanan gelir düzeyi, anne ve baba tahsil durumları ile iletişim eğitimi alıp almama değişkenleri açısından anlamlı farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırmanın farklı örneklemlerde, farklı araştırma modelleriyle, farklı zamanlarda yeniden yapılması ve araştırma sonuçlarının politika yapıcılarca dikkate alınması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Sosyal Psikoloji, Dini Tutum, İletişim, Üniversite Öğrencileri

Etik Beyan

Bu çalışmada etik kurallara uygun davranılmıştır. Çalışma İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu'nun 06.05.2024 tarih, E-38510686-050.04-2400027715 sayılı yazısı ile kurulun 2024/4 sayılı ve 30.04.2024 tarihli kararıyla verdiği etik onay doğrultusunda yapılmıştır.

A Study of the Relationship between Religious Attitude and Communication Skills of University Students in Terms of Various Variables

Öz

The purpose of this study is to investigate the relationship between religious attitudes and communication skills. The sample of the study consisted of 417 university students, of which 338 were female (81.1%) and 79 were male (18.9%), aged between 18 and 25 years. Personal Information Form, Ok-Religious Attitude Scale and Communication Skills Inventory were used as data collection tools. As a result of the research, it was determined that the religious attitudes and communication skills inventory scores of the research group were above the scale average and there was a low-level positive significant relationship between the total score of the religious attitudes scale and the behavioral communication subscale of the communication skills inventory. In addition, it was found that there was a low-level positive statistical relationship between the relational religious attitude sub-dimension of the religious attitude scale and the total score, the mental communication skills sub-dimension, and the behavioral communication skills sub-dimensions of the communication skills inventory, and between the emotional religious attitude sub-dimension and the mental communication skills sub-dimension and the behavioral communication sub-dimension. No significant correlations were found between the other scales. In addition, significant results were obtained for the variables of gender, age, grade level, perceived income level, mother's and father's education level, and whether or not they received communication training. It is recommended that the research be conducted again in a qualitative model and at different times by expanding the sample, and that the results of the research be taken into consideration by policy makers.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Social Psychology, Religious Attitude, Communication, University Students

Kaynakça

• AKAN, Y., & Günek, A. (2021). "Üniversite Öğrencilerinin İletişim Ve Problem Çözme Beceri Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Muş Alparslan Üniversitesi Örneği", Üniversite Araştırmaları Dergisi, 4(1), 44–52. https://doi.org/10.26701/uad.862692
• AKYOL, P. (2019). "Farklı Fakültelerdeki Öğrencilerin İletişim Becerilerinin Karşılaştırılması", Spor Eğitim Dergisi, 3(3), 71–77. https://dergipark.org.tr/tr/pub/seder/issue/48470/622636
• ALTUNIŞIK, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (6. Baskı). Sakarya Yayıncılık.
• APAYDIN, H. (1999). "Üniversite Öğrencilerinin Dinî Yasaklarla İlgili Tutumları", Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(11), 217–238.
• APAYDIN, H. (2001). Kişilik Özelliklerinin Dini Tutum Ve Davranışlara Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• ARI, A. (2005). Sınava Hazırlık Sürecinde Öne Çıkan Psikolojik Davranışlar Ve Dini Tutumlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ARSLAN, H. (2008). Ekonomik Kalkınmada Dinsel Tutum Vedavranışların Çift Yönlü Rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• ARSLAN, H. (2009). "Dinî Tutumların Oluşum, Gelişim Ve Değişimi", Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 9(1), 77–96.
• AYDIN, C. (2017). "Üniversite Öğrencilerinin Dini Tutum İle Hayattaki Anlam Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi", İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(4), 89–108. https://doi.org/10.15869/ITOBIAD.333802
• AYKAN, R. S. (2024). "İslami İyi Oluş, Psikolojik İyi Oluş ve Sosyal Medya Tutumu İlişkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Nicel Bir Araştırma", Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 305–335. https://doi.org/10.18506/ANEMON.1231032
• AYTEN, A. (2013). "Din Ve Sağlık: Bireysel Dindarlık, Sağlık Davranışları Ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi Üzerine Bir Araştırma", Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13(3), 7–31. https://dergipark.org.tr/en/pub/daad/issue/4485/61804
• BAŞER, D., Kırlıoğlu, M., & Kalaycı Kırlıoğlu, H. İ. (2014). "Sosyal Hizmet Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin İncelenmesi: Selçuk Üniversitesi Örneği", Tunceli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt, 2(5), 105–120.
• BAYDAR ARICAN, H. Ö. (2021). "Üniversite Öğrencilerinin İletişim Becerileri: Sporcular Ve Sedanterler", CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(2), 70–78. https://dergipark.org.tr/en/pub/cbubesbd/article/973298
• BAYNAL, F. (2015). "Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı İlişkisinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi", İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 206–231.
• BOYAR, G. (2012). Aileye Ve Parçalanmış Aileye Sahip Ergenlerin Dini Tutum Ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma (Kahramanmaraş Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• BÜYÜK, M. G. (2020). Bir Grup Üniversite Öğrencisinin İletişim Becerileri İle Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ÇAVUŞOĞLU, S. B. (2014). "İstanbul Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokulu (Besyo) Öğrencilerinin İletişim Becerileri Algı Düzeylerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi", Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 107–121. https://dergipark.org.tr/tr/pub/oybd/issue/16343/171149
• ÇETİNKAYA, Z. (2011). "Türkçe Öğretmen Adaylarının İletişim Becerilerine İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi", Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 567–576. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49052/625770
• ÇİÇEK, G. (2024). "Spor Yapan ve Yapmayan Yetişkin Bireylerin İletişim Becerileri Düzeylerinin Karşılaştırılması", Journal of Turkish Studies, 13(Volume 13 Issue 19), 835–842. https://doi.org/10.7827/TURKISHSTUDIES.14169
• DEMİRBİLEK, N. (2023). "Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumu, İletişim Becerileri Ve Yaşam Boyu Öğrenme Düzeyleri Arasındaki İlişki", İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Dergisi, 24(1), 312–333. https://doi.org/10.17679/inuefd.1132020
• DİLEKMEN, M., Başcı, Z., & Bektaş, F. (2010). "Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin İletişim Becerileri", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 223–231.
• ELKİN, N., Karadağlı, F., & Barut, A. Y. (2016). "Sağlık Bilimleri Yüksekokulu Öğrencilerinin İletişim Becerileri Düzeyleri Ve İlişkili Değişkenlerin Belirlenmesi", Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 70–80.
• ERDOĞAN, E. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Aleksitimi, Öfke Ve Öfke İfade Tarzları İle İletişim Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• ERİGÜÇ, G., Şener, T., & Eriş, H. (2013). "İletişim Becerilerinin Değerlendirilmesi: Bir Meslek Yüksekokulu Öğrencileri Örneği", Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 16(1), 45–65. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hacettepesid/issue/7573/99413
• ERÖZKAN, A. (2013). "Üniversite Öğrencilerinin İletişim Becerilerini Etkileyen Faktörler", Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 26(26), 59–72. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruaebd/issue/382/2409
• ERSANLI, K., & Balcı, S. (1998). "İletişim Becerileri Envanterinin Geliştirilmesi:Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması", Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 2(10), 7–12. https://doi.org/10.17066/PDRD.76133
• ETİKAN, I. (2016). "Comparison of Convenience Sampling and Purposive Sampling", American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1), 1. https://doi.org/10.11648/J.AJTAS.20160501.11
• FERŞADOĞLU, S. (2013). 15-18 Yaş Lise Öğrencisi Kızların Dinî Tutum Ve Davranışları (Yalova örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• GENÇ, Y., & Durğun, A. (2018). "Sağlık Çalışanlarının Dini Tutum Düzeyleri", Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(38), 253–281. https://doi.org/10.17335/sakaifd.430099
• GÜNGÖR, N. (2022). İletişim Kuramlar ve Yaklaşımlar. Siyasal Kitabevi.
• GÜRİŞ, S., & Astar, M. (2019). Bilimsel Araştırmalarda SPSS ile İstatistik (3. Baskı). Der Yayınları.
• HACIOĞLU, M. (2017). "Üniversite Öğrencilerinin Beden İmgesi Hoşnutluğu Ve İletişim Becerilerinin İncelenmesi", Gazi Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 1–16. https://dergipark.org.tr/en/pub/gaunjss/issue/29859/285637
• HARGİE, O. (Ed.). (2019). The Handbook of Communication Skills. Routledge.
• HARTLEY, H. V. (2004). "How College Affects Students’ Religious Faith and Practice: A Review of Research", The College Of Student Affairs Journal, 23(2).
• İBEKCİ, R., & Çetintaş, H. B. (2022). "Üniversite Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin Değerlendirilmesi", Bilgi Yönetimi, 5(2), 340–352. https://doi.org/10.33721/BY.1129137
• İMAMOĞLU, A., & Ferşadoğlu, S. (2013). "Psikolojik Açıdan Ergenlerde Dini Tutum ve Davranışların Tahlili", Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, 19–40. https://dergipark.org.tr/en/pub/buifd/issue/24354/258159
• KAFALI, H. (2005). Lise Öğrencilerinde Dinî İnanç ve Tutumlarının Sosyal İlişkilere Etkisi-Ergani Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• KARASAR, Ş. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler (15. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• KARSLI, N. (2020). "Üniversite Öğrencilerinde Hayatın Anlamı Ve Dindarlık İlişkisi", Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 48, 169–201. https://doi.org/10.17120/OMUIFD.718108
• KAVAS, E. (2013). "Demografik Değişkenlere Göre Dini Tutum", Akademik Bakış: Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 38, 1–20. http://www.akademikbakis.org
• KAYA, A. (Ed.). (2013). Kişilerarası İlişkiler Ve Etkili İletişim. Pegem Akademi.
• KOÇ, B., Terzi, Y., & Gül, A. (2015). "Üniversite Öğrencilerinin İletişim Becerileri İle Kişilerarası Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki", Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 369–390.
• KÖKCÜ, H. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Aile İçi Dini Aktiviteler Dini Tutum Ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• KONTBAY, S. (2005). Psiko-Sosyal Değişkenlere Göre Ortaöğretim Öğrencilerinin Dini Tutumları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• KORKMAZ, S. (2018). "Dindarlık İle Ego Sağlamlığı Ve Empati Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi", Bilimname XXXVI, 2, 587–607. https://doi.org/10.28949/bilimname.439858
• KORKMAZ, S. (2020). "Ölçülülük Ve Aşkınlık Erdemi: Affetme, Alçakgönüllülük Ve Dindarlık İ̇Lişkisi", Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 20(1), 240–252. https://dergipark.org.tr/en/pub/cuilah/issue/55373/719673
• KOSER, İ. E., & Barut, Y. (2020). "Üniversite Öğrencilerinin İletişim Becerileri, Problem Çözme Becerileri Ve Bağlanma Stilleri İlişkisi", OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(23), 1765–1789. https://doi.org/10.26466/OPUS.622867
• KUMAR, S., & Lata, P. (2015). Communication Skills (Second Edi). Oxford University Press.
• MAYRL, D., & Oeur, F. (2009). "Religion and Higher Education: Current Knowledge and Directions for Future Research", Journal for the Scientific Study of Religion, 48(2), 260–275. https://doi.org/10.1111/J.1468-5906.2009.01446.X
• OLUĞ, F. (2011). Erinlik Dönemindeki Öğrencilerde Dini Tutum Ve Davranışlar (Sakarya Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• ÖZDEMİR, G. (2011). Ebelik Ve Hemşirelik Öğrencilerinin İletişim Becerileri Ve Yaşam Yönelimlerinin Stresle Başetme Tutumları Üzerine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• PEHLİVAN, Ö. (2002). Bireyin Dini Tutum Ve Davranışlarına Etki Eden Anne Baba Davranışları Ve Diğer Çevre Faktörleri: 14-17 Yaş Grubu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• RENNICK, L. A., Smedley, C. T., Fisher, D., Wallace, E., & Kim, Y. K. (2013). "The Effects of Spiritual/Religious Engagement on College Students’ Affective Outcomes: Differences by Gender and Race", Journal of Research on Christian Education, 22(3), 301–322. https://doi.org/10.1080/10656219.2013.850996
• SARIÇAM, H., & Güven, M. (2012). "Özgüven ve Dini Tutum", The Journal of Academic Social Science Studies, 5(5 Issue 7), 573–586. https://doi.org/10.9761/JASSS244
• SEVDE, D., & Sevinç, K. (2020). "Farklı Bölümlerde Okuyan Üniversite Öğrencilerinde Özgecilik ve Dini Tutum İlişkisi", THEOSOPHIA Journal, 1(1), 53–69.
• SUNGUR, S. A. (2018). "Üniversite Öğrencilerinin İletişim Becerileri Algısı İle Kişilerarası İlişki Boyutları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi", Selçuk İletişim, 11(2), 126–138. https://dergipark.org.tr/en/pub/josc/article/289196
• TABACHNICK, B., Fidell, L., & Ullman, J. (2013). Using Multivariate Statistics (Seventh Ed). Pearson. https://www.pearsonhighered.com/assets/preface/0/1/3/4/0134790545.pdf
• TEPEKÖYLÜ, Ö., Soytürk, M., & Çamlıyer, H. (2009). "Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokulu (BESYO) Öğrencilerinin İletişim Becerisi Algılarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi", SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, VII(3), 115–124.
• TOY, S. (2007). Mühendislik ve Hukuk Fakülteleri Öğrencilerinin İletişim Becerileri Açısından Karşılaştırılması ve İletişim Becerileriyle Bazı Değişkenler Arasındaki İlişkiler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• TUNÇELİ, İ. (2016). "Öğretmen Adaylarının İletişim Becerileri İle Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Sakarya Üniversitesi Örneği)", Pegem Eğitim Ve Öğretim Dergisi, 3(3), 51–58.
• UYSAL, V. (2015). "Genç Yetişkinlerde Affetme Eğilimleri Ve Dinî Yönelim/Dindarlık", Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 48(48), 35–56. https://doi.org/10.15370/muifd.27953
• YAPICI, A. (2006). "Yeni Bir Dindarlık Ölçeği Ve Üniversiteli Gençlerin Dinin Etkisini Hissetme Düzeyi: Çukurova Üniversitesi Örneği", Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 6(1), 65–115.
• YAPICI, A. (2012). "Türk Toplumunda Cinsiyete Göre Dindarlık Farklılaşması: Bir Meta-Analiz Denemesi", Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 1–34.
• YILMAZ, M., Üstün, A., & Odacı, H. (2009). "Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının İletişim Becerileri Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi", Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1). https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksbd/issue/16230/169961