Yabani Çuha Çiçeğinin Doku Kültürü İle Kitlesel Üretimi

Yıl 2022, , 571 - 582, 31.10.2022

Merve Andiç , Mehmet Tütüncü

https://doi.org/10.7161/omuanajas.1078362

Öz

Çuhaçiçeği (Primula acaulis) Primulaceae familyası içerisinde yer alan erken ilkbaharda çiçeklenen mevsimlik çiçek ya da saksılı süs bitkisi olarak üretilmektedir. Çuhaçiçeği, yavru bireylerin ana bitkiden ayrılması şeklinde çoğaltılabilmekle beraber çoğaltım kat sayısın düşük olması ve tohumlarında görülen düzensiz ve geç çimlenme kitlesel üretimini engellemektedir. Bu nedenle, yapılan bu çalışma ile doğal olarak yayılış gösteren yabani çuha çiçeklerinin in vitro’da kültüre alınarak kitlesel üretimi amaçlanmıştır. Doğadan toplanan bitkiler sera koşullarında kültüre alınmış ve eksplant kaynağı olarak kullanılmıştır. Yüzey sterilizasyonu gerçekleştirilen rizom eksplantları Benziladenin (BA) (0.5, 1.0 ve 3.0 mg L^-1) ve İndol bütirik asit (IAA) (0.5 mg L^-1) büyüme düzenleyicileri içeren MS ortamında kültüre alınmıştır. Çalışma sonucunda en yüksek çoğaltım kat sayısı 1.0 mg L^-1 BA ve 0.5 mg L^-1 IAA içeren MS ortamında 7.85 olmuştur. Elde edilen sürgünlerin 1 mg L^-1 IBA içeren MS ortamda kültüre alınmasıyla %75 oranında köklenme başarısı sağlanmıştır. Torf:perlit ortamında kültüre alınan bitkilerde %62.5 hayatta kalma oranı elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çoğaltma, Çuha, Gen kaynağı, in vitro

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Teşekkür

Bu çalışma TÜBİTAK 2209-AÜniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında desteklenmiştir (Proje Adı: Samsun İlinde Doğal Olarak Yayılış Gösteren Yabani Çuha Çiçeği (Primula sp.)’nin in vitro Çoğaltım Olanaklarının Araştırılması).

Mass Propagation of Wild Primrose by Tissue Culture

Öz

Primrose (Primula acaulis), in the Primulaceae family, blooms in early spring and is produced as a seasonal flower or potted ornamental. Even though primroses can be propagated by separating the offspring from the mother plant, the reproduction coefficient is low and the irregular and late germination seen in their seeds that prevent mass production. Therefore, with this study, it was aimed to mass production of wild primroses by culturing in vitro. Plants collected from nature were cultured in greenhouse conditions and used as explant source. Surface sterilized rhizome explants were cultured in MS medium containing growth regulators Benzyl adenine (BA) (0.5, 1.0 and 3.0 mg L^-1) and Indole butyric acid (IAA) (0.5 mg L^-1). As a result of the study, the highest multiplication coefficient was 7.85 in MS medium containing 1.0 mg L^-1 BA and 0.5 mg L^-1 IAA. Rooting success of 75% was achieved by culturing the shoots in MS medium containing 1 mg L^-1 IBA. A survival rate of 62.5% was obtained in plants cultured in peat:perlite medium.

Anahtar Kelimeler

Propagation, Primrose, Germplasm, In vitro

Kaynakça

• Calahan, C. N., & Gliddon, C. (1985). Genetic neighbour hood sizes in Primula vulgaris. Heredity, 54, 65-70.
• Dönmez, D. (2022). Regeneration of Plants from Alginate-encapsulated Shoot Tips of Myrtle (Myrtus communis L.). Erwerbs-Obstbau, 1-8.
• Enache, M., & Băbeanu, N. (2008). Micropropagation Of Garden Plants (2): Rare Primulas Micropropagarea Plantelor De Grădină (2): Primule Rare. Scientific Bulletin Biotechnology, UŞ AMV Bucharest, Serie F, 13, 5-9.
• Grigoriadou, K., Sarropoulou, V., Krigas, N., & Maloupa, E. (2020). In vitro propagation of Primulaveris L. subsp. veris (Primulaceae): A valuable medicinal plant with ornamental potential. International Journal of Botany Studies, 5(5), 532-539.
• Güner, A., & Aslan, S. (2012). Türkiye bitkileri listesi:(damarlı bitkiler). Nezahat Gökyiǧit Botanik Bahçesi Yayınları. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul. ss. 1290.
• Hayta, S., Smedley, M. A., Li, J., Harwood, W. A., & Gilmartin, P. M. (2016). Plant regeneration from leaf-derived callus cultures of Primrose (Primula vulgaris). Hort Science, 51(5), 558-562.
• Jia, Y., Zhang, Q. X., Pan, H. T., Wang, S. Q., Liu, Q. L.,& Sun, L. X. (2014). Callus induction and haploid plant regeneration from baby primrose (Primula for besii Franch.) anther culture. Scientia Horticulturae, 176, 273-281.
• Kaçar, Y. A., Dönmez, D., Biçen, B., Erol, M. H., Şimsek, Ö., & Mendi, Y. Y. (2020). Micropropagation of Spathiphyllum with temporary immersion bioreactor system. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(5), 1195-1200.
• Karlsson, M. G. (2001). Primula culture and production. Hort Technology, 11(4), 627-635.
• Keller, B., de Vos, J. M., Schmidt‐Lebuhn, A. N., Thomson, J. D., & Conti, E. (2016). Bothmorph‐andspecies‐dependent asymmetries affect reproductive barriers between heterostylous species. Ecology and Evolution, 6(17), 6223-6244.
• Li, J., Webster, M. A., Smith, M. C., & Gilmartin, P. M. (2011). Floral heteromorphy in Primula vulgaris: progress towards isolation and characterization of the S locus. Annals of botany, 108(4), 715-726.
• Li, J., Webster, M. A., Wright, J., Cocker, J. M., Smith, M. C., Badakshi, F., Heslop-Harrison, P., & Gilmartin, P. M. (2015). Integration of genetic and physical maps of the Primula vulgaris locus and localization by chromosome in situ hybridization. New Phytologist, 208(1), 137-148.
• Mizuhiro, M., Kenichi, Y., Ito, K., Kadowaki, S., Ohashi, H., & Mii, M. (2001). Plant regeneration from cell suspension-derived protoplasts of Primula malacoides and Primula obconica. Plant Science, 160(6), 1221-1228.
• Morozowska, M., & Wesołowska, M. (2004). In vitro clonal propagation of Primula veris L. And preliminary phytochemical analysis. Acta Biologica Cracoviensia Series Botanica, 46, 169-175.
• Murashige, T., & Skoog, F. (1962). A revised medium for rapid growth and bio assays with tobacco tissue cultures. Physiologia plantarum, 15(3), 473-497.
• Schween, G., & Schwenkel, H. G. (2002). In vitro regeneration in Primula ssp. via organogenesis. Plant cellreports, 20(11), 1006-1010.
• Schween, G., & Schwenkel, H. G. (2003). Effect of genotype on callus induction, shoot regeneration, and phenotypic stability of regenerated plants in the greenhouse of Primulassp. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 72(1), 53-61.
• Sharaf, A. R. N., Hamidoghli, Y., & Zakizadeh, H. (2011). In vitro seed germination and micropropagation of primrose (Primula heterochroma Stapf.) an endemic endangered Iranian species via shoot tip explants. Horticulture, Environment, and Biotechnology, 52(3), 298-302.
• Tütüncü, M., Sevindik, B., Tolga, İ., Yılmaz, Ö., Kaynak, G., Çürük, P. E., & Mendi, Y. (2020). Efficient Micropropagation protocol for Lamium garganicum L. subsp. striatum (Sm.) Hayek var. Striatum Grown Naturally in Turkey. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 35(2), 89-98.
• Uce, İ., & Tunçtürk, M. (2014). Hakkâri’ de doğal olarak yetişen ve yaygın olarak kullanılan bazı yabani bitkiler. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi,7(2): 21-25.