BAZI TRABZONHURMASI (Diospyros kaki L.) TÜR VE ÇEŞİTLERİNİN SOĞUKLAMA GEREKSİNİMLERİNİN SAPTANMASI

Yıl 2012, Cilt: 27 Sayı: 3, 127 - 132, 10.10.2012

Safder Bayazıt , Önder Tuzcu Ayzin Küden Burhanettin İmrak

https://doi.org/10.7161/anajas.2012.273.127

Cited By: 2

Öz

Çalışma, 2003-2004 ve 2004-2005 yılları arasında, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümüne ait Araştırma ve Uygulama Bahçesinde bulunan Diospyros virginiana L. ve Diospyros lotus L. türleri ile Diospyros kaki L. türünden Hachiya, O’Gosho, Shakoku, Kaki Tipo, Fuji, Nishimura Wase, Suruga, Jiro, Saijo, Kawabata O’Gosho, Shogatsu, Giboshi, Kirakaki, Amankaki (İtalya), Akoumankaki, Kourokuma, Hyakume, Hiratanenashi, Mizushima Gosho, Giant Fuyu (İsrail), Triumph ve Fujiwara Gosho çeşitleri ve ülkemizden selekte edilen Yeşil Hurma, Şirin Hurma, Tuzcu, Sarı Yenen ve Fatsa-1 genotipleri üzerinde yürütülmüştür. Tür ve çeşitlerin soğuklama gereksinimleri standart ve soğuk birimi yöntemlerine göre saptanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, tür ve çeşitlerin soğuklama gereksinimleri yıllar arasında önemli farklılıklar göstermiştir. 2003-2004 yılı soğuklama gereksinimi Tuzcu ve Sarı Yenen çeşitlerinde en düşük (106 s ve 95 sb), Fuji çeşidi ve Diospyros virginiana türünde ise en yüksek (250 s ve 208 sb) olarak saptanmıştır. 2004-2005 yılı sonuçları bir önceki yıl sonuçları ile paralellik gösterse de, çeşitlerin soğuklama süreleri daha yüksek saptanmıştır. Buna göre, 2004-2005 yılı soğuklama süresi en düşük Tuzcu genotipinde (252 s ve 188 sb) ve Triumph çeşidinde (270 s ve 190 sb), en yüksek ise Yeşil Hurma ve Şirin Hurma genotiplerinde (357 s ve 271 sb) belirlenmiştir. Her iki yöntemden de elde edilen sonuçlar birbiri ile uyumlu bulunmuştur. Gerek soğuk birimi yöntemi ve gerekse standart yöntemle çeşitlerin soğuklama gereksinimlerindeki farklılıklar benzer olurken, her iki yöntemden elde edilen sonuçların etkinliği de aynı olmuştur. Sonuç olarak, tüm çeşitler aldıkları soğuk toplamlarına göre 2003-2004 yılında 2 Ocak ile 22 Ocak, 2004-2005 yılında ise 27 Aralık ile 19 Ocak tarihleri arasında dinlenmelerini tamamlamışlardır.

DETERMINING CHILLING REQUIREMENTS OF SOME PERSIMMON (Diospyros kaki L.) SPECIES AND CULTIVARS

This study was carried out on Diospyros virginiana L., Diospyros lotus L. and Diospyros kaki L. species and cultivars of Hachiya, O’Gosho, Shakoku, Kaki Tipo, Fuji, Nishimura Wase, Suruga, Jiro, Saijo, Kawabata O’Gosho, Shogatsu, Giboshi, Kirakaki, Amankaki (Italy), Akoumankaki, Kourokuma, Hyakume, Hiratanenashi, Mizushima Gosho, Giant Fuyu (Israel), Triumph and Fujiwara Gosho, and Yeşil Hurma, Şirin Hurma, Tuzcu, Sarı Yenen and Fatsa-1 which are selected Turkish cultivars at the research and implementation orchards at the Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Cukurova, in Adana/Turkey during 2003-2004 and 2004-2005 years. The chilling requirements of the species and cultivars were determined using both standard and chill unit methods. The results indicated that the chilling requirements of the species and cultivars significantly varied according to the years. The chilling requirements of Tuzcu and Sarı Yenen cultivars were the lowest (106 h and 95 cu) while those of Fuji cultivar and Diospyros virginiana species were the highest (250 h and 208 cu) during 2003-2004 winter period. Despite the results of 2004-2005 were similar to those of the previous year, the chilling durations of the cultivars were found to be higher than the previous year. Thus, in 2004-2005, the lowest chilling duration was determined in Tuzcu genotype (252 h and 188 cu) and Triumph cultivar (270 h and 190 cu) whereas the highest duration were obtained from Yeşil Hurma and Şirin Hurma genotypes (357 h and 271 cu). The both standard and chill unit methods gave similar results and the efficiency of the results was found to be same. In conclusion, all cultivars completed their dormancy according to the chilling periods that they received between 2 January and 22 January during 2003-2004 winters and 27 December and 19 January during 2004-2005 winters.

Anahtar Kelimeler

Trabzon hurması, Tür, Çeşit, Soğuklama, Soğuk Birimi Persimmon, Species, Cultivar, Chilling, Chill Unit

BAZI TRABZONHURMASI (Diospyros kaki L.) TÜR VE ÇEŞİTLERİNİN SOĞUKLAMA GEREKSİNİMLERİNİN SAPTANMASI

Öz

Çalışma, 2003-2004 ve 2004-2005 yılları arasında, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümüne ait Araştırma ve Uygulama Bahçesinde bulunan Diospyros virginiana L. ve Diospyros lotus L. türleri ile Diospyros kaki L. türünden Hachiya, O’Gosho, Shakoku, Kaki Tipo, Fuji, Nishimura Wase, Suruga, Jiro, Saijo, Kawabata O’Gosho, Shogatsu, Giboshi, Kirakaki, Amankaki (İtalya), Akoumankaki, Kourokuma, Hyakume, Hiratanenashi, Mizushima Gosho, Giant Fuyu (İsrail), Triumph ve Fujiwara Gosho çeşitleri ve ülkemizden selekte edilen Yeşil Hurma, Şirin Hurma, Tuzcu, Sarı Yenen ve Fatsa-1 genotipleri üzerinde yürütülmüştür. Tür ve çeşitlerin soğuklama gereksinimleri standart ve soğuk birimi yöntemlerine göre saptanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, tür ve çeşitlerin soğuklama gereksinimleri yıllar arasında önemli farklılıklar göstermiştir. 20032004 yılı soğuklama gereksinimi Tuzcu ve Sarı Yenen çeşitlerinde en düşük (106 s ve 95 sb), Fuji çeşidi ve Diospyros virginiana türünde ise en yüksek (250 s ve 208 sb) olarak saptanmıştır. 2004-2005 yılı sonuçları bir önceki yıl sonuçları ile paralellik gösterse de, çeşitlerin soğuklama süreleri daha yüksek saptanmıştır. Buna göre, 2004-2005 yılı soğuklama süresi en düşük Tuzcu genotipinde (252 s ve 188 sb) ve Triumph çeşidinde (270 s ve 190 sb), en yüksek ise Yeşil Hurma ve Şirin Hurma genotiplerinde (357 s ve 271 sb) belirlenmiştir. Her iki yöntemden de elde edilen sonuçlar birbiri ile uyumlu bulunmuştur. Gerek soğuk birimi yöntemi ve gerekse standart yöntemle çeşitlerin soğuklama gereksinimlerindeki farklılıklar benzer olurken, her iki yöntemden elde edilen sonuçların etkinliği de aynı olmuştur. Sonuç olarak, tüm çeşitler aldıkları soğuk toplamlarına göre 2003-2004 yılında 2 Ocak ile 22 Ocak, 2004-2005 yılında ise 27 Aralık ile 19 Ocak tarihleri arasında dinlenmelerini tamamlamışlardır

Kaynakça

• Alburquerque, N., García-Montiel, F., Carrillo, A., Burgos, L. 2008. Chilling and heat requirements of sweet cherry cultivars and the relationship between altitude and the probability of satisfying the chill requirements. Environmental and Experimental Botany Volume 64, Issue 2, November 2008, Pages 162-170
• Brandley, L., Maurer, M. 2009. Deciduous Fruit and Nuts for the Low Desert. The University of Arizona, College of http://ag.arizona.edu/pubs/garden/ az1269.pdf Life Sciences,
• Collins, R.J., George, A.P., Mowat, A.D. 1993. The world trade in persimmon. Chronica Hortic., 33(2): 5-7.
• Dennis, F.G. 2003. Problems in standardizing methods for evaluating the chilling requirements for the breaking of dormancy in buds woody plants. HortScience, 38: 347- 350.
• Eriş, A., Gülen, H., Cansev, A., Turhan, E. 2003. Bazı kiraz çeşitlerinin standart ve soğuk birim yöntemlerine göre soğuklama gereksinimleri. Bahçe, 32(1-2): 53-62.
• Faquim, R., Silva, I.D., Carvalho, R.I.N. 2007. Chill requirement for budbreak of japanese persimmon cv. Fuyu. Revista Brasileira de Fruticultura, 29(3): 438-444.
• Kaşka, N., Tuzcu, Ö. 1975. Kışın yaprağını döken meyve ağaçlarında soğuklama sürelerinin yani bir yöntemle saptanması. 1. Yumuşak çekirdekli bazı meyve türlerinde sıcak ve soğuk etki değerleri. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Yıllığı, 4: 272-302.
• Kitagawa, H., Glucina, P.G. 1984. Persimmon culture in New Zealand. New Zealand Department of Scientific and no:159.Science Wellington, New Zealand, 74 pp. ınformation Publishing centre,
• Küden, A.B. 1989. Subtropik İklim Koşullarında Şeftali ve Nektarin Tomurcuklarında Dinlenme ve Bunun Kesilmesi Üzerinde Araştırmalar. (Doktora Tezi Basılmamış), ÇÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.
• Küden, A.B., Kaşka, N. 1990. Comparison of the diffrerent methods of determining rest completion. XXIII. International Horticultural Congress, Italy, Abstract Book.
• Küden, A.B., Kaşka, N. 1992. Ilıman iklim meyveleri yetiştiriciliği soğuklama sürelerinin çeşitli yöntemlerle saptanması. Doğa, Tr. J. of Agriculture and Forestry, 16: 50-62.
• Maneethon, S., Kozai; N., Beppu, K., Kataoka, I. 20007. Rootstock effect on budburst of ‘Premier’ low-chill peach cultivar Scientia Hort. 111 : 406-408
• Mochioca, R., Tohbe, M., Horiuchi, S., Orgata, T., Shiozaki, S., Kawase, K., Kurooka, H., Matsui, H. 1996. The relationship between bud dormancy and the endogenous ABA and water contents of several wild grape species native to Japan. J. Japan. Soc. Hort. Sci., 65: 49-54 (in Japanese with English summary).
• Mowat, A.D., Collins, R.J., George, A.P. 1995. Cultivation of persimmon (Diospyros kaki L.) under tropical conditions. Acta H o r t . , 4 0 9
• Onur, C. 1990. Trabzon Hurması. Derim, 7(1): 4 - 47.
• Parker, M.L. 1993. Growing oriental persimmons in North Carolina. LEAFLET, No:377.
• Powel, L.F. 1987. Hormonal aspects of bud and seed dormancy in temperate zone woody plants. Hortscience, 22: 845-850.
• Richardson, E.A., Seeley, S.D., Walker, D.R., 1974. A Model for estimating the completion of rest for “Redhaven” and “Elberta” peach trees. Hortscience, 9(4): 331-332.
• Spongberg, S.A. 1977. Ebanaceae Hardy in Temperate North America. J. Arnold Arboreturn 58: 146-160.
• Tamura, F., Tanabe, K. Ikeda, T. 1993. Relationship between intensity of bud dormancy and level of ABA in Japanese pear “Nijisseiki”. J. Japan. Soc. Hort. Sci., 62: 75-81.
• Tuzcu, Ö, Yıldırım, B. 2000. Trabzon hurması (Diospyros kaki L.) ve yetiştiriciliği. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu, Türkiye.
• Wang, S., Okamoto, G., Hirano, K. 1998.Effects of rooting – zone restriction on the chances in carbohyrates and nitrogenous compounds in ‘Kyoho’grapewines during winter dormancy and early shoot growth. J. Japan. Soc. Hort. Sci. 67: 577-582.
• Westwood, M.N. 1993. Temperate Zone Pomology: Physiology and Culture. Timber Press, Portland, OR
• Zheven, A.C., Zhukovsky, P.M. 1975. Dictionaty of Cultivated Plants and Their Centres of Diversity. Centre Acric. Publishing and Documantation, Wageningen, Netherlands, 7 pp.