EROZYONA UĞRAMIŞ TOPRAKLARDA ORGANİK ATIK UYGULAMALARININ BAZI MEKANİKSEL ÖZELLİKLERE ETKİSİ

Yıl 2006, Cilt: 21 Sayı: 2, 173 - 178, 29.06.2006

Tuğrul Yakupoğlu Nutullah Özdemir

Öz

Bu çalışma farklı düzeylerde erozyona uğramış toprakların bazı mekaniksel özellikleri üzerine, biyokatı (BK) ve çay atığı (ÇA) karıştırılmasının etkilerini, sera koşullarında belirlemek amacı ile yürütülmüştür. Organik madde kaynakları topraklara dört farklı dozda (%0, 2.0, 4.0 ve 6.0) ve üç tekerrürlü olarak bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre uygulanmıştır. Dört haftalık inkübasyon süresinden sonra topraklarda domates bitkisi yetiştirilmiştir. Topraklar ince bünyeli olup orta düzeyde organik madde içeriğine ve pH değerine sahiptirler. Sonuçta organik materyal ilavelerinin toprakların likit limit (LL) ve plastik limit (PL) değerlerini önemli ölçüde artırdığı, doğrusal uzama katsayısı (COLE) ve hacimsel büzülme (SV) değerlerini ise önemli ölçüde düşürdüğü, etkinin uygulama dozu, erozyon düzeyi ve organik materyalin çeşidine bağlı olarak değiştiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Atterberg limitleri, şişme-büzülme, COLE, organik atıklar

EROZYONA UĞRAMIŞ TOPRAKLARDA ORGANİK ATIK UYGULAMALARININ BAZI

Öz

Bu çalışma farklı düzeylerde erozyona uğramış toprakların bazı mekaniksel özellikleri üzerine, biyokatı (BK) ve çay atığı (ÇA) karıştırılmasının etkilerini, sera koşullarında belirlemek amacı ile yürütülmüştür. Organik madde kaynakları topraklara dört farklı dozda (%0, 2.0, 4.0 ve 6.0) ve üç tekerrürlü olarak bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre uygulanmıştır. Dört haftalık inkübasyon süresinden sonra topraklarda domates bitkisi yetiştirilmiştir. Topraklar ince bünyeli olup orta düzeyde organik madde içeriğine ve pH değerine sahiptirler. Sonuçta organik materyal ilavelerinin toprakların likit limit (LL) ve plastik limit (PL) değerlerini önemli ölçüde artırdığı, doğrusal uzama katsayısı (COLE) ve hacimsel büzülme (SV) değerlerini ise önemli ölçüde düşürdüğü, etkinin uygulama dozu, erozyon düzeyi ve organik materyalin çeşidine bağlı olarak değiştiği belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Atterberg limitleri, şişme-büzülme, COLE, organik atıklar

Kaynakça

• ASTM, 1974. Annual Book of ASTM Standarts. American Society for Testing and Materials. Part 19, 90-92.
• Bayraklı, F., 1987. Toprak ve Bitki Analizleri. Ondokuz Mayıs Üniv. Yayınları, Yayın No:17, Samsun.
• Bhushan, L. and Sharma, P. K., 2002. Long-term effects of lantana (Lantana spp. L.) residue additions on soil physical properties under rice-wheat cropping. I. Soil consistency, surface cracking and clod formation. Soil and Tillage Research, Vol. 65, ıssue 2.
• Canbolat, M. Y. Öztas T., 1997. Toprağın kıvam limitleri üzerine etki eden bazı faktörler ve kıvam limitlerinin tarımsal yönden değerlendirilmesi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 28 (1): 120-129.
• Demiralay, İ. ve Güresinli, Y. Z., 1979. Erzurum Ovası topraklarının kıvam limitleri ve sıkışabilirliği üzerinde bir araştırma. Atatürk Üniv. Ziraat. Fak. Dergisi. 10(1- 2): 77-93.
• Farrar, D.M. and. Coleman J.D., 1967. The Correlation of Surface Area With Other Properties of Nineteen Brithish Clay soils. J. Soil Sci., 18: 118-124.
• Gee, G. W. and Bauder J.W. 1986. Partical-Size Analysis. p. 383- 411. In A. Klute (ed.) Methods of Soil Analysis. Part 1. Physical and Mineralogical Methods. 2nd ed. Agron. Monogr. 9. ASA and SSSA, Madison, WI. USA.
• Gulser, C. and Candemir, F., 2004. Changes in Atterberg limits with different organic waste applications. Proceedings of The International Soil Congrees. "Natural Resource Management for Sustainable Development". Erzurum, Turkey.
• Grossman, R. B., Bransel, B. R., Franzmeier, D. P. and Walker, J. L., 1968. Linear extensibility as calculated from naturalclod bulk density measurements. Soil Sci. Soc. Am. Proc. 32: 570-573.
• Head, K. H., 1984. Manual of Soil Laboratory Testing. Volume 1: Soil Classification and Compaction Tests. ISBN, 0-7273-1302-9. Biddles Ltd, Guildford, Surrey.
• Kacar, B., 1994. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri III. Toprak Analizleri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Eğitim Araş. ve Gel.Vakfı Yay., No:3 Ankara.
• Lambe, T. V. and Whitman, R. V., 1969. Soil Mechanics. Wiley. New York.
• Larney, F. J., Fortune, R. A. and Collins, J. F., 1988. Intrinsic soil soil physical parameters for sugar beet seedbed preparation. Soil Till Res. 12: 253-267.
• Marshall, T. J., Holmes, J. and Rose, C. V., 1996. Soil Physics. Cambridge University Press ISBN 0-521- 45151-5.
• Munsuz, N., 1985. Toprak Mekaniği ve Teknolojisi. Ankara Univ. Ziraat Fak. Yayınları, 922. Ders Kitabı, 248-260.
• Nelson, D. W. and Sommers L. E., 1982. Total carbon, organic carbon and organic matter. In Methods of Soil Analysis, Part 2. Chemical and Microbiological Properties (Ed. A, Klute). American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA.
• Özdemir, N., 1998. Toprak Fiziği. Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak. Ders Kitabı No:30. Samsun.
• Öztaş, T., 1987. Iğdır Ovası Yüzey Topraklarının Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri ile Mekaniksel Özellikleri Arasındaki İlişkiler (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniv. Fen Bilimleri Enst. Erzurum.
• Rowell, D. L., 1996. Soil Science Methods and Applications. Wesley Longman Ltd, Harlow. ISBN 0 582 087848.
• Schafer, W. M. and Singer, M. J., 1976. A new method of measuring shrink-swell potential using soil pastes. Soil Sci. Soc. Am. J. 40: 805-806.
• Smith, C. W., Hadas, J. D. and Koyumdjısky, H., 1985. Shrinkage, Atterberg limits in relation to other properties of principal soil types in Israel. Geoderma, 35: 47-65.
• Soil Survey Staff, 1993. Soil Survey Manual, USDA Handbook No:18 Washington
• Sowers, G.F., 1965. Consistency Method of Soil Analysis. Part I. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin USA, 394-397.
• Sönmez, K.,1981. Ahır gübresinin killi toprağın büzülme özelliği üzerine etkisi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, Cilt:12, Sayı:2-3, 31-37.
• Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metodlar. Tarım ve Köyişleri Bak. Köy İşleri Gen. Müd. Toprak ve Düzenleyici Araş. Enst. Yayınları, Teknik Yayın No: 56, 169-181.