TRABZON VE BAYBURT İLLERİNDE TOHUMLUK PATATES (Solanum tuberosum L.) YUMRULARINDA BELİRLENEN VİRÜSLER

Yıl 2005, Cilt: 20 Sayı: 3, 23 - 26, 20.11.2005

Miray Sökmen Ali Ayan M. Ali Şevik

Öz

Patates üretiminin yapıldığı alanlardaki tohumluk patateslerde enfeksiyon oluşturan virüslerin belirlenmesi amacıyla, 2004 yılında Trabzon ve Bayburt iline bağlı ilçelerden yumru örnekleri toplanmıştır. Alınan örneklerin DAS-ELISA (Double antibody sandwich- enzyme linked immunosorbent assay) yöntemi ile test edilmesi sonucunda bu yumruların Patates X virüsü (PVX) ve Patates Y virüsü (PVY) ile bulaşık olduğu belirlenmiştir. Test edilen toplam 159 yumrunun % 38.9’ u PVX, % 1.9’ i PVY ile bulaşık olarak tespit edilmiştir. Test edilen patates yumru örneklerinin hiç birisinin Patates yaprak kıvırcıklık virüsü (PLRV) ile bulaşık olmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Virus, PVX, PVY, PLRV, patates

TRABZON VE BAYBURT İLLERİNDE TOHUMLUK PATATES (Solanum tuberosum L.) YUMRULARINDA BELİRLENEN VİRÜSLER

Öz

Patates üretiminin yapıldığı alanlardaki tohumluk patateslerde enfeksiyon oluşturan virüslerin belirlenmesi amacıyla, 2004 yılında Trabzon ve Bayburt iline bağlı ilçelerden yumru örnekleri toplanmıştır. Alınan örneklerin DAS-ELISA (Double antibody sandwich- enzyme linked immunosorbent assay) yöntemi ile test edilmesi sonucunda bu yumruların Patates X virüsü (PVX) ve Patates Y virüsü (PVY) ile bulaşık olduğu belirlenmiştir. Test edilen toplam 159 yumrunun % 38.9’ u PVX, % 1.9’ i PVY ile bulaşık olarak tespit edilmiştir. Test edilen patates yumru örneklerinin hiç birisinin Patates yaprak kıvırcıklık virüsü (PLRV) ile bulaşık olmadığı saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Virus, PVX, PVY, PLRV, patates

Kaynakça

• Al-Shanwan, I.M., O.A. Abdalla and M.A. Al-Saleh. 1995. Response greenhouse-grown cucumber cultivars to an isolate of Zucchini Yellow Mosaic Virus (ZYMV). Plant Disease. 79: 898-901.
• Anonynous, 2000. Patates entegre mücadele teknik talimatı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. TAGEM. Bitki Sağlığı Araştırmalar Daire Başkanlığı, Ankara. s. 97. Başbakanlık Devlet İstatistik Enst. Ankara.
• Arlı-Sökmen, M., H. Barker, and L. Torrance, 1998. Factors affecting the detection of potato mop-top virus in potato tubers and improvement of test procedures for more reliable assays. Ann. Applied Biology 133: 55-63.
• Basky, Z., 2002. The relationship between aphid dynamics and two prominent potato viruses (PVY and PLRV) in seed potatoes in Hungary. Crop Protection 21: 823–827
• Bostan, H., 1996. Erzurum yöresinde patates X ve S virüs hastalık oranları ile konukçu çevrelerinin belirlenmesi ve bu etmenlerin dsRNA analizi ile tanılanması. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, s. 55.
• Bostan, H, ve E. Demirci, 2001. Patates X ve Y virüslerinin bazı patates çeşitlerinde neden olduğu simptomlar. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 31(1): 1-4.
• Bostan, H. and K. Haliloğlu. 2004. Distrubition of PLRV, PVS, PVX and PVY (PVYN, PVYo and PVYC) in the seed potato tubers in Turkey. Pakistan J. of Biological Sciences 7 (7): 1140- 1143.
• Brunt, A. A. 2001. The main viruses infecting potato crops. In: Loebenstein, G., P.H. Berger, A.A. Brunt, and R.H. Lawson (eds), Virus and Virus- like Diseases of Potatoes and Production of Seed- potatoes. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht. pp. 65-67.
• Clark, M.F. and A.N. Adams. 1977. Characteristics of the microplate method of enzyme-linked immunosorbent assay for the detection of plant viruses. Journal of General Virology 34: 475-483.
• Çalı, S., Yalçın, N. 1991. İthal edilmiş tohumluk patateslerde Önemli Virüs Hastalıklarının DAS- ELISA ve Diğer Yöntemlerle Araştırılması. VI. Fitopatoloji Kongresi Bildirileri (7-11 Ekim 1991, İzmir). s: 333-336.
• Çıtır, A., 1980. Erzurum ve çevresindeki patates virüs hastalıkları ve bunların tanılanması üzerinde bazı araştırmalar. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Erzurum. Doçentlik Tezi, s. 105.
• Çıtır, A., 1982. Erzurum ve çevresindeki tohumluk patates virüs hastalıkları ve bunların tanılanması üzerinde bazı araştırmalar. Doğa Bilim Dergisi 6(3): 99-109.
• Çıtır, A., M. E. Tugay, M. Doğanlar, G. Yılmaz, F. Eraslan, K. Kara ve K. Çağatay, 1999. Tokat ilinde yayla ve ova koşullarında tohumluk patates üretimini sınırlayan zararlılar ve hastalıklar. II. Ulusal patates Kongresi (28-30 Haziran 1999, Erzurum). s.185-190.
• Davis, R. F., 1986. Partial Characterization of Zucchini Yellow Mosaic Virus Isolated from Squash in Turkey. Plant Disease 70: 735 – 738.
• Eraslan, F. 1991. Değişik Tohumluk Patates Üretim Merkezlerinde Virüslerden İleri Gelen Zitter, T.A., and D. F. Gallenberger, 1984. Vegetable Yozlaşmalar ve Tohumluk Üretimine Etkileri. VI. Fitopatoloji Kongresi Bildirileri (7-11 Ekim, 1991, İzmir). s.337-340.
• Halbert, S.E., D.L. Corsini, and M.A. Wiebe, 2003. Potato virus Y transmission effiency for some common aphids in Idaho. American Journal of Potato Research, 80: 87-91. Hooker, W.J., 1981. Compendium of potato diseases. American Phytopathologycal Society Pres., St.Paul, Minnesota, USA. p. 125.
• Hooker WJ (1981) Compendium of Potato Diseases. American Phytopathological Society, St Paul (US). p. 125.
• Johnson, S.B., 1999. Potato Facts: Potato diseases caused by PVY and PLRV. University of Maine, Cooperative Extension Bulletin 2492: 1-2.
• Matthews, R. E. F. 1992. Fundamentals of Plant
• Virology. London: Academic Press. p. 403.
• Parry, D.W., 1990. Plant Pathology in Agriculture. Cambridge University Pres, Cambridge, New York, USA. p. 384.
• Radcliffe, E.B. and D. W. Ragsdale. 2002. Aphid- transmitted potato viruses: The importance of understanding vector biology. American Journal of Potato Research. 79: 353-387.
• Salazar, L.F. 1996. Potato viruses and their control. CIP, Lima, p. 241.
• Sammons, B., O.W. Barnet, R.F. Davis and M.K. Mizuki, 1989. A survey of viruses infecting yellow summer squash in South Carolina. Plant Disease. 73: 401-404.
• Varveri, C., 2000. Potato Y potyvirus detection by immunological and molecular techniques in plants and aphids. Phytoparasitica 28: 1-8. crops: Virus and viroid disease of potato. Fact Sheet. p. 725-750.