Hatay’dan seçilmiş bazı erkek incir genotiplerinin (Ficus carica var. caprificus) tozlayıcı özellikleri

Yıl 2016, Cilt: 31 Sayı: 3, 315 - 320, 23.10.2016

Oğuzhan Çalışkan Sema Yaman

https://doi.org/10.7161/omuanajas.269983

Cited By: 2

Öz

Bu araştırma, Hatay’dan seçilmiş bazı erkek incir genotiplerinin tozlayıcı özelliklerini ortaya çıkarmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, Altınkaya1, Harbiye1, Harbiye5, Hisarcık3, Kışlak2, Kışlak4 genotipleri ve Ak İlek, Armut İlek, Elma İlek, Hamza, Küçük Konkur ve Taşlık çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır. Tüm genotiplerin ilek ürünlerinde; olgunlaşmanın yoğun olduğu dönem, ilek meyvelerinden çıkan arıcıkların yüzdesi, sürgündeki meyve sayısı (adet), meyve ağırlığı (g), meyve eni (mm), meyve boyu (mm), boyun uzunluğu (mm), ostiol genişliği (mm), meyve kabuk rengi (L, a, b, C ve h°), ilek meyvelerinden çıkan Blastophaga ve sarıca (Philotrypesis) sayıları, ilek meyvelerindeki erkek çiçek sayısı (adet), başçık sayısı (adet/çiçek), çiçek tozu üretim miktarları ve çiçek tozu canlığı ölçümleri gerçekleştirilmiştir. İncir genotiplerinin sürgündeki meyve sayısı 3.0-8.2 adet, meyve ağırlığı 17.21-36.89 g, meyve eni 37.54-50.25 mm, ostiol genişliği 0.65-5.11 mm, çıkış yapan Blastophaga sayısı 119-480 adet/meyve arasında değişim göstermiştir. Harbiye1 genotipinin a* değerinin pozitif, düşük C ve h° açı değerleri ile siyah meyve kabuk rengine sahip olduğu saptanmıştır. Yapılan tartılı derecelendirme sonucunda, Altınkaya1, Hisarcık3 ve Kışlak4 genotiplerinin tozlayıcı özellikleri standart erkek incir çeşitleriyle kıyaslandığında iyi birer tozlayıcı özelliğe sahip oldukları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Erkek incir, Hatay; ilek ürünü; tozlayıcı potansiyeli

Pollinizer characteristics of some caprifig genotypes (Ficus carica var. caprificus) selected from Hatay

Öz

This research aimed to investigation for pollinizer parameters of some caprifig genotypes selected from Hatay, Turkey. In the research, Altınkaya1, Harbiye1, Harbiye5, Hisarcık3, Kışlak2, Kışlak4 genotypes and Ak İlek, Armut İlek, Elma İlek, Hamza, Küçük Konkur, Taşlık cultivars were used. Full ripening, percentages of Blastophaga exit from profichi fruits, number of fruit per shoot, fruit weight (g), fruit diameter (mm), fruit length (mm), fruit neck length (mm), ostiole width (mm), fruit skin color (L, a, b, C ve h°), number of Blastophaga and Philotrypesis exit per fruit, number of male flower per fruit, number of anther per flower, number of pollen production and pollen viability (%) were measured in the all of caprfig genotypes. Number of fruit per shoot of caprifig genotypes was determined varied from 3.0 to 8.2, fruit weight varied from 17.21 to 36.89 g, fruit length varied from 37.54 to50.25 mm, ostiole width varied from 0.65 to 5.11 mm, number of Blastophaga exit per fruit varied from 119 to 480. Harbiye1 genotype had the a* positive value and lower C and h° values which showed the black skin color. According to results of weighted characterization, Altınkaya1, Hisarcık3 and Kışlak4 genotypes compared with standard caprifig cultivars were found to be promising for the pollinizer characteristics.

Anahtar Kelimeler

Caprifig, Hatay; profichi crop; pollinizer potential

Kaynakça

• Akaroğlu, N., Aksoy, U., Dolgun, O., Günver Dalkılıç, G., Şahin, N., Şahin, B., 2004. Aydın ili erkek incir (Ficus carica var. caprificus L.) yetiştiriciliğinin geliştirilmesi üzerine araştırılmalar. TOGTAG-TARP-2574-6 Aydın, 74 s.
• Akaroğlu, Ş.N., 2005. Bazı erkek incir çeşitlerinde hemositometrik yöntemle çiçek tozu üretim miktarlarının saptanması. IV. GAP Tarım Kongresi, 1324-1327, 21-23 Eylül, Şanlıurfa.
• Aksoy, U., Can, H.Z., Hepaksoy, S., Şahin, N., 2001. İncir Yetiştiriciliği. TÜBİTAK-TARP Türkiye Tarımsal Araştırma Projesi Yayınları, İzmir, 45 s.
• Çalışkan, O., Bayazit, S., 2012a. İncir yetiştiriciliğinde ilekleme ve önemi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(1): 47-61.
• Çalışkan, O., Bayazit, S., 2012b. Phytochemical and antioxidant attributes of autochthonous Turkish pomegranates. Scientia Horticulturae, 147: 81-88.
• Çalışkan, O., Bayazit, S., Sümbül, A., 2012. Fruit quality and phytochemical attributes of some apricot (Prunus armeniaca L.) cultivars as affected by genotypes and seasons. Not. Bot. Horti. Agrobo., 40(2): 284-294.
• Çalışkan, O., Polat, A.A., 2012. Effects of genotype and harvest year on phytochemical and fruit quality properties of Turkish fig genotypes. Spanish Journal of Agricultural Research, 10(4): 1048-1058.
• Çalışkan, O., Bayazit, S., Polat, A.A., 2015. Hatay ili erkek incir genotiplerinin fenolojik, morfolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. VII. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Bildiri Özetleri Kitabı, 293: 25-29 Ağustos, Çanakkale.
• Eroğlu, A.Ş., 1982. İncir seleksiyonu. İncir Araştırmaları Projesi. Erbeyli Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Aydın.
• Eti, S. 1990. Çiçek tozu miktarını belirlemede kullanılan pratik bir yöntem. Çukurova Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1): 49-58.
• Eti, S., 1991. Bazı meyve tür ve çeşitlerinde değişik in vitro testler yardımıyla çiçek tozu canlılık ve çimlenme yeteneklerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1): 69-80.
• Ferguson, L., Michailides, T.J., Shorey, H.H., 1990. The California Fig Industry (Eds: J. Janick). Horticultural Reviews. 12: 409-490.
• Flaishman, M.A., Rodov, V., Stover, E., 2008. The Fig: Botany, Horticulture, and Breeding (Eds: J. Janick). Horticultural Reviews. 34:113-197.
• Gaaliche, B., Majdoub, A., Trad, M., Mars, M., 2013. Assessment of pollen viability, germination, and tube growth in eight Tunisian caprifig (Ficus carica L.) cultivars. ISRN Agronomy. 1-4.
• Ilgin, M., Ergenoglu, F., Caglar, S., 2007. Viability, germination and amount of pollen in selected caprifig types. Pakistan Journal of Botany, 39: 9-14.
• Khadivi-Khub, A., Anjam, K., 2014. Characterization and evaluation of male fig (caprifig) accessionsin Iran. Plant Syst Evol. DOI 10.1007/ s00606-014-1038-4.
• Küden, A.B., Çömlekçıoğlu, S., İmrak, B., 2010. İncir yetiştiriciliği. TC Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, TAGEM, 16s.
• Özbek, S., 1978. Özel Meyvecilik. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Yayınları, 128. Ders Kitabı, Adana.
• Özen, M., Çobanoğlu, F., Kocataş, H., Tan, N., Ertan, B., Şahin, B., Konak, R., Doğan, Ö., Tutmuş, E., Köseoğlu, İ., Şahin, N., Özkan, R., 2007. İncir Yetiştiriciliği. TC Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, TAGEM, Erbeyli İncir Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, İncirliova, Aydın, 145 s.
• SAS. 2005. SAS Online Doc, Version 9.1. SAS Inst., Cary, NC.
• Zeybekoğlu, N., Mısırlı, A., Gülcan, R., 1998. Researchers on pollen germination ability of some caprifig varieties. Acta Horticulturae, 480: 125-128.
• Zare, H., 2008. Comparison of fig caprification vessels, period and caprifig cultivar usable in Iran. Acta Hortic., 798: 233-239.