Seçilmiş Üstün Oryantal Tütün Hatlarının Bazı Morfolojik ve Fenolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 35 Sayı: 1, 59 - 66, 14.02.2020

Dursun Kurt , Güngör Yılmaz

https://doi.org/10.7161/omuanajas.623265

Cited By: 4

Öz

Bu çalışma ile Basma tipi
tütün hatlarının fenolojik ve morfolojik olarak tanımlanması, tütün ıslahı
konusunda yapılacak çalışmalara materyal hakkında bilgi verilmesi
hedeflenmiştir. Tarla denemeleri Orta Karadeniz Bölgesi’nde tütün üretiminin en
fazla olduğu Bafra, Erbaa ve Gümüşhacıköy’de 4 farklı arazide yürütülmüştür.
Morfolojik bakımdan yaprak tipi, yaşmak eni, aya şekli, yaprak ucu şekli, aya
kabarcıklığı, yaprakta ondülelik ile alt yüzey orta damar rengi ve fenolojik
bakımdan çiçeklenme zamanı, taç yaprak rengi ile çiçek kümesi şekli
parametreleri incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; yaprak tipi bakımından
genotiplerin tamamı yaşmaklı, yaşmak eni bakımından %84’ü orta-geniş yaşmak
enine sahip, aya şekli bakımından %92’si dar yada geniş eliptik, %92’si orta
sivri yada sivri yaprak ucuna sahiptir. Çiçeklenme zamanı bakımından
genotiplerin %32’si geçci karakterli, %72’sinin taç yaprak rengi açık pembe ve
tamamının çiçek kümesi şekli küreseldir

Anahtar Kelimeler

Basma tipi, karakterizasyon, Nicotiana tabacum L.

Destekleyen Kurum

Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu

Proje Numarası

Tokat Yöresi Basma Tipi Tütünlerde Üstün Özelliklere Sahip Hatların Belirlenmesi

Determination of Selected Superior Oriental Tobacco Lines with Some Morphological and Phenological Characteristics

Öz

In this study, it is aimed to define the Basma
type tobacco lines as phenological and morphological. In addition, it is aimed
to give information about the materials to be used in the studies on tobacco
breeding. Field trials were conducted in 4 different locations in Bafra, Erbaa
and Gümüşhacıköy districts where tobacco production was highest in the Central
Black Sea Region. As morphological parameters, leaf type, width at blade, shape
of blade, leaf tip shape,  blistering of
blade, undulations of margin and color of midrib on lower side and as
phenological parameters, time of flowering, color of corolla and shape of
inflorescence  have been investigated.
According to the results, all genotypes in terms of leaf type are sessile.  84% of the width at blade basis has medium or
broad sessile width. 92% of the shape of blade is narrow elliptic or broad
elliptic. 92% of the leaf tip shape is medium pointed or strongly pointed.
According to time of flowering, 32% of the genotypes have late characteristics.
%72 of color of corolla are light pink color and the shape of inflorescence of
all genotypes is spherical.

Anahtar Kelimeler

Basma type, characterization, Nicotiana tabacum L.

Proje Numarası

Tokat Yöresi Basma Tipi Tütünlerde Üstün Özelliklere Sahip Hatların Belirlenmesi

Kaynakça

• Anonim, 2002. International union for the protection of new varieties of plants (UPOV) Guidelines for the Conduct of Tests for Distinctness, Uniformity and Stability, Tobacco (Nicotiana tabacum L.). TG/195/1. http://www.upov.int/en/publications/tg-rom/tg195/tg_195_1.pdf (Erişim tarihi: 27.01.2017).
• Anonim, 2012. Basma Tütünü Yetiştirme Tekniği. Ege İhracatçı Birlikleri, Ege Tütün İhracatçıları Birliği Yayınları, İzmir.
• Anonim, 2018. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü (TTSM). Tescil başvuru aşaması teknik soru anketleri. Tütün (Nicotiana tabacum L.). http://www.tarim.gov.tr/BUGEM/TTSM/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=44 (Erişim tarihi: 31.10.2018).
• Bruck, H., Jureit, C., Hermann, M., Schulz, A., Sattelmacher, B., 2008. Effect of water and nitrogen supply on water use efficiency and carbon isotope discrimination in Edible Canna (Canna edulis Ker-Gawler). Plant Biology, 3(4): 326-334.
• Çamaş, N., 1998. Tütün (Nicotiana tabacum L.) melezlerinde bazı kantitatif özelliklerinin kalıtımının line x tester yöntemi ile analizi. Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, 96 s, Samsun.
• Çamaş, N., Karaali, H., Özcan, H., 2008. Erbaa tütün üretiminde yeni üretim modelleri. ii. İhracata yönelik basma tütün hatlarının farklı gübre dozları ve farklı tepe kırımı seviyeleri uygulamaları ile verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Ege İhracatçılar Birliği ve TTL Tütün A.Ş. Agronomi Bölümü (2006-2007) Proje Sonuç Raporu (yayınlanmamış).
• Çamaş, N., Çalışkan, Ö., Odabaş, M.S., Ayan, A.K., 2009a. Organik kökenli gübre dozlarının Esendal tütün çeşidinin verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi (19-22 Ekim 2009, Hatay) Bildirileri, 251-255.
• Çamaş, N., Karaali, H., Özcan, H., 2009b. Erbaa tütün üretiminde yeni üretim modelleri. I. Farklı arazi şartlarında yeni tütün menşeinin verim ve kalite özelliklerinin araştırılması. Ege İhracatçılar Birliği ve TTL Tütün A.Ş. Agronomi Bölümü (2006-2008) Proje Sonuç Raporu (yayınlanmamış).
• Çamaş, N., Karaali, H., Kurt, D., Kınay, A., 2011. Orta Karadeniz bölgesi basma tipi tütün yetiştiriciliğinde kalite unsurlarının değerlendirilmesi. Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi (12-15 Eylül 2011, Bursa) Bildirileri, 908-913.
• Dölek, İ., 1984. Marmara bölgesi Nicotiana tabacum L. safhat çeşitlerinin bazı morfolojik özellikleri (Doktora Tezi). Tekel Enstitüsü Yayınları, Yayın No: 306, İstanbul.
• Gencer, A.S., 2002. Türkiye tütün popülasyonlarında bazı özelliklerin saptanması, I: Marmara ve Karadeniz Bölgeleri. Journal of Aegean Agricultural Research Institute, Anadolu, 12(1): 83-95.
• Karpat, H., 1989. Samsun-Bafra tütün çeşitlerinin taksonomik (Nicotiana tabacum L.) özellikleri üzerine araştırmalar. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, 194 s, İstanbul.
• Korubin-Aleksoska, A., Miceska, G., Aleksoski, J., 2014. Plant breeding for creation of late-maturing oriental tobacco genotypes. Тутун/Tobacco, 64 (1-6): 5-11.
• Lambers, H., Chapin, S.F., Pons, L.P., 2000. Plant physiological ecology. Springer-Verlag, 840 pp, New York.
• Otan, H., Apti, R. 1989. Tütün. T.C. T.O.K.İ.B. Ege T.A.E. Yay. No: 83, 89 s, İzmir.
• Peksüslü, A., 1998. Bazı Türk tütün çeşitlerinin İzmir-bornova koşullarında morfolojik fizyolojik ve biyokimyasal özellikleri. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, 79 s, İzmir.
• Peksüslü, A., Yılmaz, İ., İnal, A., Kartal, H., 2012. Tobacco Genotypes of Turkey. Journal of Aegean Agricultural Research Institute, Anadolu, 22(2): 82-90.
• Peksüslü, A., Yılmaz, İ., İnal, A., Kartal, H., 2014. Türkiye tütün kaynakları: Karadeniz bölgesi tütünleri. TC Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Ege tarımsal Araştırma Enstitüsü Yayın No: 153, İzmir.
• Smith, A.M., Zeeman, S.C., Thorneycroft, D., Smith, S.M., 2004. Starch mobilization in leaves. Journal of Experimental Botany, 54(382): 577-583.
• Şenbayram, M., Ekren, S., Sekin, S., 2006. Ekolojik koşulların ve besin elementlerinin oryantal tütün kalitesi üzerindeki etkileri. Tütün Eksperleri Derneği Bülteni, 75: 13-17.
• Şuben, M., 1989. Özel Harmancılık. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3558, İstanbul.
• Wu, Z., Weeks, W.W., Long, R.C., 1992. Contribution of neutral volatiles to flavor intensity of tobacco durinf smoking. J. Agric. Food. Chem., 40: 1917-1921.
• Yılmaz, G., Kınay, A., 2011. Tütünde (Nicotiana tabacum L.) farklı azot dozlarının verim ve kalite özelliklerine etkileri. IX. Tarla Bitkileri Kongresi (12-15 Eylül 2011, Bursa) Bildirileri Kitabı, 2: 951-956.