Topraksız çilek yetiştiriciliğinde mikoriza ve yetiştirme ortamı hacminin bitki gelişimi üzerine etkileri

Yıl 2020, Cilt: 35 Sayı: 3, 292 - 300, 14.10.2020

Nafiye Adak , Eda Elif Yavuzlar , Serra Karadal Burak Durmaz

https://doi.org/10.7161/omuanajas.685511

Öz

Topraksız çilek yetiştiriciliğinde kullanılan yetiştirme ortamı türü, bitki başına düşen hacim, bitki besin solüsyonları ve dışarıdan uygulanan bazı preparatlar gibi birçok kültürel uygulama, bitki büyüme ve gelişmesi ile verim ve kaliteyi önemli derecede etkilemektedir. Özellikle mikoriza uygulamaları birçok bitki türünde topraklı ve topraksız koşullarda verim ve kaliteyi artırıcı uygulamalar olarak kullanılmaktadır. Bu çalışma, kısıtlı yetiştirme ortamı hacimlerinde yetiştirilen çileklerde mikoriza uygulamasının bitki gelişimi üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, ‘Festival’ çilek çeşidinde, iki farklı yetiştirme ortamı hacminde (2.75 ve 3.60 L·bitki-1), mikoriza uygulamalarının (mikoriza + ve mikoriza -) bitki gelişimi ve meyve kalitesi üzerine etkileri incelenmiştir. Araştırma sonucunda, mikoriza (+) uygulaması bitkilerde gövde çapı, yaprak sayısı, klorofil indeksi ve meyve sertliğini artırırken, meyve boyutlarını azaltmıştır. Morfo-fizyolojik özellikler bakımından yetiştirme ortamı hacmi arasında önemli farklılıklar bulunmamış olup, 3.60 litre bitki hacminde en yüksek meyve sertliği ve meyve iriliği belirlenmiştir. Uygulamalar suda çözünebilir kuru madde içeriğini etkilememiştir. Meyvelerde renklenme bakımından mikorizasız uygulamalar daha parlak (L) meyveleri oluştururken, mikoriza uygulaması yaprak rengini etkilememiştir.

Anahtar Kelimeler

kokopit, meyve iriliği, meyve sertliği, örtüaltı yetiştiricilik, renk

Kaynakça

• Adak, N. 2009. Topraksız kültürde yetiştirilen çileklerin verim ve kalitesi üzerine değişik yetiştirme ortamlarının etkileri (Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Antalya, 232s.
• Battistel, P., 2005. Örtü altı bitki yetiştiriciliği ve topraksız kültür. 05–09 Aralık 2005. Örtü altı sebze ve kesme çiçek yetiştiriciliğinde metil bromür kullanımının sonlandırılması. Proje No: MP/TUR/03/108, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Antalya.
• Castellanos Morales, V., Villegas, J., Wendelin, S., Vierheilig, H., Eder, R. and Cárdenas‐Navarro, R., 2010, Root colonisation by the arbuscular mycorrhizal fungus Glomus intraradices alters the quality of strawberry fruits (Fragaria× ananassa Duch.) at different nitrogen levels, Journal of the Science of Food and Agriculture, 90 (11), 1774-1782.
• Chavez, M. G. ve Ferrera-Cerrato, R., 1990, Effect of vesicular-arbuscular mycorrhizae on tissue culture-derived plantlets of strawberry, Hort Science, 25 (8), 903-905.
• Çığşar, S., Sarı, N. ve Ortaş, I., 2000. Hıyarda vesiküler-arbüsküler mikorizanın bitki büyümesi ve besin maddeleri alımı üzerine etkileri, Turk J Agric For, 24, 571-578.
• Çiylez, S. 2019. Bazı Mikoriza ve Bakteri Irklarının Birlikte ve Tek Olarak Bazı Çilek Çeşitlerinde Büyüme ve Verim Üzerine Etkileri, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 53 sayfa.
• de Silva, A., Patterson, K., Rothrock, C. ve Moore, J., 2000, Growth promotion of highbush blueberry by fungal and bacterial inoculants, HortScience, 35 (7), 1228-1230.
• Demir, S. ve Onoğur, E., 1999. Bitkilerde Vesiküler-Arbüsküler Mikoriza oluşumunun bitki besleme ve bitki korumadaki önemi, Anadolu Dergisi, 9 (2), 12-32.
• Derin Altay, G. 2017. Yeni Bazı Böğürtlen Çeşitlerinin Farklı Mikoriza Ortamlarındaki Gelişme Performanslarının İncelenmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitkisel Üretim Ve Teknolojileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 59 sayfa.
• Ertan, E., Kılınç, S., Yıldız, A. ve Şirin, U., 2007, Topraksız Ortamda Çilek Yetiştiriciliğinde Mikoriza Uygulamasının Bitki Gelişimine ve Verime Etkileri, Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi (04-07 Eylül 2007). Erzurum.
• Erzurumlu, G. S. ve Kara, E. E., 2014, Mikoriza konusunda Türkiye’de yapılan çalışmalar, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi (2), 55-65.
• Esitken, A., 2011, Use of plant growth promoting rhizobacteria in horticultural crops, In: Bacteria in Agrobiology: Crop Ecosystems, Eds: Springer, p. 189-235.
• Esitken, A., Yildiz, H. E., Ercisli, S., Donmez, M. F., Turan, M. ve Gunes, A., 2010, Effects of plant growth promoting bacteria (PGPB) on yield, growth and nutrient contents of organically grown strawberry, Scientia Horticulturae, 124 (1), 6266.
• FAO 2017. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC Erişim tarihi: 27.08.2019
• Grabowski, M., Louws, F. ve Fernandez, G., 1999, Use of VA mycorrhizae in annual strawberry production systems, Phytopathology, 88, S29.
• Jansen, W. A. G. M. 1997. Growing media and plant densities for strawberry tray plants. Acta Horticulturae 1997 No.439, 457-460.
• Koç A., Balcı G., Ertürk Y., Keles H., Bakoğlu, N. 2015. San Andreas Çilek Çeşidinde Farklı Tuz Konsantrasyonlarında Mikroorganizma Uygulamalarının Meyve Kalitesi Üzerine Etkisi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 8 (2): 47-51.
• Li, X. L., Marschner, H., ve George, E. 1991. “Phosphorus depletion and pH decreaseat the root-soil and hyphea-soil interfaces of VA mycorrhizal white clover fertilized with ammonıum”,New Phytologist, 119, 397-404, 1991.
• Radajewska B., ve Aumiller A. 1997. Influence of cultivation system on the yield of strawberries in an unheated glasshouse. Acta Horticulturae 439: 481
• Ortaş, İ., 1994. “The effect of different forms and rates of nitrogen and different rates of phosphorus fertilizer on rhizosphere phandp uptake in mycorrhizal and non-mycorrhizal sorghum plants”, Ph. D. Thesis, University of Reading, Reading, s. 21-26 UK, 1994.
• Özcan, H. ve Taban, S., 2000. ”VA-mycorrhiza’nın alkalin ve asit toprakta yetiştirilen mısır bitkisinin gelişimi ile fosfor, çinko, demir, bakır ve mangan konsantrasyonları üzerine etkisi”, Turkj.Agric.For.24:629-635. Sakamoto, M., Suzuki, T. 2018. Effect of pot volume on the growth of sweetpotato cultivated in the new hydroponic system. Sustainable Agriculture Research Vol.7 No.1, 137-145.
• Sharma, M. P. ve Adholeya, A., 2004, Effect of arbuscular mycorrhizal fungi and phosphorus fertilization on the post vitro growth and yield of micropropagated strawberry grown in a sandy loam soil, Canadian Journal of Botany, 82 (3), 322-328.
• Smith, S., Read, D.J., 1997. “Mycorrhizal Symbiosis”, Second Edition, Academic Press. London, 1997.
• Yılmaz, E. 2005. Topraksız ortama arbüsküler mikoriza aşılamanın patlıcan (Solanum melongane L.) yetiştiriciliği üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, 204 sayfa.