Siyah Alaca Süt Sığırlarında Süt ve Döl Verim Özelliklerinin Makro Çevresel Faktörlere Göre Varyasyonu

Yıl 2024, Cilt: 39 Sayı: 3, 527 - 539, 30.10.2024

Mustafa Kibar , Emre Bulut , İbrahim Aytekin

https://doi.org/10.7161/omuanajas.1463854

Öz

Bu çalışmada Siyah Alaca süt sığırlarında süt ve döl verim özellikleri ile bu özelliklerin bazı temel etkili çevresel faktörlere göre değişiminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Etki miktarları ve ortalamalar arasındaki farklar genel doğrusal model ve Tukey testi ile belirlenmiştir. Populasyonda laktasyon süt verimi (LSV) ile buzağılama aralığı (BA) 8620±20400 kg ve 383.07±55.46 gün olarak bulunmuştur. Varyans analizinde laktasyon sırasının (LS) pik sağımda geçen gün (PSGG) ile kuruda kalma süresi (KKS) dışındaki süt verim özellikleri üzerine etkisi önemli bulunmuştur (p<0.01). Buzağılama yılının (BY) ise yalnızca 100 günlük laktasyon süt verimi (LSV100), pik süt verimi (PSV) ve PSGG üzerine etkisi önemlidir (p<0.05, p<0.01). Buzağılama mevsiminin (BM) ise sadece sağımda geçen gün (SGG) üzerine etkisi önemlidir (p<0.05). BY’nin servis periyodu (SP) üzerindeki önemli etkisi (p<0.05) dışında LS, BY ve BM’nin döl verim özellikleri üzerindeki etkisi önemsiz bulunmuştur. Ayrıca doğum yılının ilkine damızlıkta kullanma yaşı (İDKY) ve ilk buzağılama yaşı (İBY) üzerine etkisi ile doğum mevsiminin İBY üzerindeki etkisi önemlidir (p<0.01). Sonuç olarak, genetik seleksiyon halen pahalı bir yöntem olduğundan, hemen hemen her yetiştirici tarafından uygulanan fenotipe dayalı seleksiyonda başarının artırılması için çevresel faktörlerin etki miktarlarının hesaplanması ve değerlendirilmesi, süt sığırcılığının sürdürülebilirliğine katkı sağlayabileceği kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevresel faktörler, Döl verimi, Etki miktarı, Siyah Alaca, Sürdürülebilirlik, Süt verimi

Etik Beyan

Çalışma canlılar üzerinde yapılmadığından etik kurula ihtiyaç yoktur.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma herhangi bir kurum tarafından desteklenmemiştir.

Teşekkür

Çalışmanın verilerini sağlayan Bulut Süt Çiftliği'ne teşekkür ederiz.

Variation of Milk and Reproductive Characteristics in Holstein-Friesian Dairy Cattle by Major Environmental Factors

Öz

This study aimed to determine the milk yield and fertility traits of Holstein-Friesian dairy cattle and the changes in these traits depending on some major environmental factors. The general linear model and Tukey test were used to determine the differences between effect sizes and averages. Lactation milk yield (LMY) and calving interval (CI) in the population were found to be 8620±2040 kg and 383.07±55.46 days. In the analysis of variance, the effect of lactation number (LN) on milk yield traits was significant (p<0.01), with the exception days to peak milk yield (DPMY) and dry period (DP). The effect of calving year (CY) only on 100-day of lactation milk yield (LMY100), peak milk yield (PMY) and DPMY was significant (p<0.05, p<0.01). The effect of calving season (CS) only on days in milk (DIM) was significant (p<0.05). Except for the significant effect of CY on service period (SP) (p<0.05), the effects of LN, CY and CS on fertility traits were insignificant. In addition, the effect of birth year on age at first breeding (AFB) and age at first calving (AFC) as well as the effect of birth season of on AFC was significant (p<0.01). As a result, since genetic selection is still an expensive method, calculating and evaluating the effect sizes of environmental factors to increase the effectiveness of phenotype-based selection, which is used by almost every breeder, will contribute to the sustainability of dairy cattle farming.

Anahtar Kelimeler

Effect size, Environmental factors, Fertility, Holstein-Friesian, Milk yield, Sustainability

Kaynakça

• Bakır, G., Kaygısız, A., 2013. Study of effect of environmental factors on milk yield traits of Holstein cattle. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 16(1): 1-7.
• Cura, Ö.E., 2016. Trakya Bölgesinde Siyah-Alaca süt sığırlarda döl ve süt verimlerinin bazı sistematik faktörler açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 68s, Tekirdağ.
• Dominguez‐Castaño, P., Vargas de Oliveira, M.H., El Faro, L., de Vasconcelos Silva, J.A.I., 2020. Relationship between reproductive and productive traits in Holstein cattle using multivariate analysis. Reproduction in Domestic Animals, 55(7): 770-776. doi: 10.1111/rda.13679.
• Erkmen, R., Kul, E., 2021. Siyah Alaca ineklerde dış görünüş özellikleri ile süt ve döl verim özellikleri arasındaki genetik ilişkiler. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 36(3): 454-463. doi: 10.7161/omuanajas.932318.
• Genç, S., Soysal, M.İ., 2018. Türkiye’de Siyah Alaca sığır populasyonlarında süt ve döl verimi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(1): 76-85.
• Güngör, S. Zülkadir, U., 2019. Siyah Alaca sığırlarda bazı verim özelliklerine ait parametre tahminleri. I: Döl verim özellikleri. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 8(2): 78-88.
• Gürses, M., Bayraktar, M., 2012. Türkiye’de farklı bölgelerde yetiştirilen Holştayn sığırlarda bazı süt ve döl verimi özellikleri. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 18(2): 273-280. doi: 10.9775/kvfd.2011.5424.
• Haile-Mariam, M., Pryce, J.E., 2015. Variances and correlations of milk production, fertility, longevity, and type traits over time in Australian Holstein cattle. Journal of Dairy Science, 98(10): 7364-7379. doi: 10.3168/jds.2015-9537.
• Hoka, A.I., Gicheru, M., Otieno, S., 2019. Effect of cow parity and calf characteristics on milk production and reproduction of Friesian dairy cows. Journal of Natural Sciences Research, 9(10): 41-46. doi: 10.7176/JNSR
• Kaya, M., Bardakçıoğlu, H.E., 2016. Denizli ili özel işletme koşullarında yetiştirilen Holştayn ırkı sığırların süt verimi ve döl verimi özellikleri üzerine bazı çevresel faktörlerin etkisi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 13(1): 1-10.
• Kibar, M., 2022. Leptin geni Sau3AI ile FGF-2 geni Csp6I polimorfizmleri ve bazı çevresel faktörlerin siyah alaca süt sığırlarının süt ve döl verim performanslarına etkilerinin araştırılması. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 157s, Konya.
• Koçak, Ö., Ekiz, B., 2006. Entansif koşullarda yetiştirilen Siyah Alaca sığırların süt verimini ve laktasyon eğrisini etkileyen faktörler üzerinde araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 32(2): 61-69.
• Kumlu, S., Akman, N. 1999. Türkiye damızlık Siyah Alaca sürülerinde süt ve döl verimi. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 39(1): 1-16.
• Minitab, 2010. Minitab for windows, version 16.1.1. Available at www.minitab.com (Erişim tarihi: 10 Temmuz 2023).
• Mundan, D., Zonturlu, A.K., Öztürk, Y., Akkuş, T., Kaçar, C., 2020. Effect of calving season, calving year and lactation number on the milk yield traits in Holstein Cows raising in Şanlıurfa. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(2): 313-317. doi: 10.24925/turjaf.v8i2.313-317.3011
• Ray, D., Halbach, T., Armstrong, D., 1992. Season and lactation number effects on milk production and reproduction of dairy cattle in Arizona. Journal of Dairy Science, 75(11): 2976-2983. doi: 10.3168/jds.S0022-0302(92)78061-8
• Sarar, A.D., Tapkı, İ., 2017. Türkiye ‘de yetiştirilen Holştayn ineklerde süt verim özelliklerine ait fenotipik ve genotipik parametre tahminleri. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 5(10): 1243-1249. doi: 10.24925/turjaf.v5i10.1243-1249.1434
• Şahin, A., Ulutaş, Z., 2010. Polatlı tarım işletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca ineklerde süt ve döl verim özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 25(3): 202-212.
• Şahin, O., 2023. Türkiye'de yetiştirilen Siyah Alaca-Holstein, Esmer ve Simmental ırkları ile melez genotiplerine ait bazı döl verim özelliklerinin karşılaştırılması. Journal of the Institute of Science and Technology, 13(2): 1429-1441. doi: 10.21597/jist.1230048
• Tankal, M., 2021. Gökkale tarım işletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırların süt ve döl verimi özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 61s, Kastamonu.
• Tankal, M., Tüzemen, N., 2022. Gökkale tarım işletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırların süt ve döl verimi özellikleri. Palandöken Journal of Animal Sciences Technology and Economics, 1(2): 14-22.
• Tüzemen, N., Tankal, M., 2023. Gökkale tarım işletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırlarda servis periyodunun süt verim özelliklerine etkisi. Palandöken Journal of Animal Sciences Technology and Economics, 2(2): 53-61.