Muğla İli Fethiye İlçesi Arıcılık Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 40 Sayı: 1, 139 - 159, 28.02.2025

Hande Işıl Akbağ , Damla Özsayın , Bilal İnce

Öz

Bu çalışmada, Muğla ili Fethiye ilçesindeki arıcıların arıcılık faaliyetlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın ana materyalini, basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle belirlenen 152 arıcıdan anket yoluyla elde edilen veriler oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri, 2023 yılının Kasım ve Aralık aylarını kapsamaktadır. Araştırma verilerinin analizinde tanımlayıcı istatistikler, 5'li likert ölçeği ve lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, arıcıların %94.7’sinin erkek, genel yaş ortalamasının 57.5, ortalama eğitim süresinin 6.5 yıl, ortalama hanehalkı büyüklüğünün 3.2 kişi ve ortalama arıcılık deneyiminin 23.6 yıl olduğunu ortaya koymuştur. Arıcılar açısından en önemli risk kaynağı ve risk önlemi sırasıyla girdi maliyetlerinin yüksekliği ve arılı kovan sigortası yaptırma olarak bulunmuştur. Arıcıların yaşı, eğitim düzeyi, tarım dışı gelire sahip olma durumu, yüksek kâr sağlama durumu, tarımsal kredi kullanma durumu, arılı kovan sigortası yaptırma durumu ve arıcılık eğitimi alma durumunun, arıcılık faaliyetine devam etme eğilimleri üzerine etkili olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, araştırma bulgularının ilçenin arıcılık potansiyelinin sürdürülebilirliğine ve arıcılıkla ilgili uygulamalarda ise politika yapıcı ve karar vericilere katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Arıcılık, Fethiye, Likert ölçeği, Lojistik Regresyon

Evaluation of Beekeeping Activities in Fethiye District of Muğla Province

Öz

The purpose of this study evaluate the beekeeping activities of beekeepers in Fethiye district of Muğla province. Study’s main material consists of data obtained through a survey from 152 beekeepers defined using simple random sampling method. The study data cover the months of November and December 2023. Descriptive statistics, 5-point Likert scale and logistic regression analysis were used in the analysis of the study data. According to the study results, 94.7% of the beekeepers were male, the general average age was 57.5, the average education period was 6.5 years, the average household size was 3.2 people and the average beekeeping experience was 23.6 years. It was found that the most important risk source and risk precaution for beekeepers were high input costs and having beehive insurance, respectively. It has been determined that the age of the beekeepers, their level of education, their non-agricultural income, their high profitability, their use of agricultural credit, their beehive insurance status and their beekeeping training status are effective on their tendency to continue beekeeping activities. As a result, it is expected that the research findings will contribute to the sustainability of the district's beekeeping potential, and to policy and decision makers in beekeeping-related practices.

Anahtar Kelimeler

Beekeeping, Fethiye, Likert Scale, Logistic Regression

Kaynakça

• Abebe, A., Yilma, T., Yohannes, E., Mulisa, F., Habtamu, A., 2016. Analysis of honey production systems in three agro-ecologies of Benishangul-Gumuz, Western Ethiopia. Journal of Agricultural Extension and Rural Development, 8 (3): 29-38. doi: 10.5897/JAERD2014.0705
• Akdi, Y., 2011. Matematiksel İstatistiğe Giriş. Gazi Kitabevi, 528 s, Ankara.
• Anonim, 2023a. Hayvancılık istatistikleri (arıcılık verileri), Fethiye İlçesi Tarım ve Orman Müdürlüğü kayıtları.
• Anonim, 2023b. Arıcılık istatistikleri (işletme sayısı), Fethiye İlçesi Tarım ve Orman Müdürlüğü kayıtları
• Avcı, E,. 2021. Fethiye ilçesinin tarım coğrafyası. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 121 s, Ankara.
• Aydın, A., 2014. Ardahan ilinde arıcılık faaliyetleri ve sorunları. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 61 s, Erzurum.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., 2012. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi, Onüçüncü Baskı, Ankara, 342 s.
• Chauzat, M.P., Jacques, A., Laurent, M., Bougeard, S., Hendrikx, P., Ribiere-Chabert, M., 2016. Risk indicators affecting honeybee colony survival in Europe: one year of surveillance. Apidologie, 47 (3): 348-378. doi: 10.1007/s13592-016-0440-z
• Çakmak, İ., Aydın, L., Seven, S., Korkut, M., 2003. Güney Marmara Bölgesinde arıcılık anket sonuçları. Uludağ Arıcılık Dergisi, 3 (1): 31-36. doi:10.31467/uluaricilik.373727
• Çukur, F., 2014. Muğla ili Milas ilçesinde arıcılık faaliyetinin sürdürülebilirliliği üzerine bir değerlendirme. 11. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt 1, 40-47, 3-5 Eylül, Samsun.
• Everest, B., Yercan, M., 2016. Kooperatif ortaklarının kooperatifçilik ilkelerini algılamaları üzerine bir araştırma: Tarım Kredi Kooperatifleri örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53 (1): 67-73.
• Everest, B., Yavaş, A.G., Tatar, E., Çakar, F., Acar, İ., 2019. Çiftçilerin kooperatifçilik eğitimi alma isteğini etkileyen faktörler: Çanakkale ili örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 34 (1): 40-46. doi: 10.7161/omuanajas.408742
• Higes, M., Martín-Hernández, R., Martínez-Salvador, A., Garrido-Bailón, E., González-Porto, A.V., Meana, A., Bernal, J.L., Del Nozal, M.J., Bernal, J. 2010. A preliminary study of the epidemiological factors related to honey bee colony loss in Spain. Environmental Microbiology Reports, 2 (2): 243–250. doi: 10.1111/j.1758-2229.2009.00099.x
• Hosmer, D.W., Lemeshow, S., 2000. Applied Logistic Regression. John Wiley/Sons Inc., Second Edition, 373 s, New York.
• Ilgar, R., 2018. Çanakkale ilinde arıcılık faaliyetleri. Electronic Turkish Studies, 13 (26): 713-724. doi: 10.7827/TurkishStudies.14134
• İnci, H., Karakaya, E., Topluk, O., 2022. Bingöl ili arıcılık işletmelerinin yapısal özellikleri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9 (4): 996-1013. doi: 10.30910/turkjans.1174465
• Karadaş, K., 2017. Şanlıurfa ilinde koyunculuk işletmelerinin sosyo-ekonomik durumu: Siverek ilçesi örneği. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7 (2): 268-279.
• Karagöz, Y., Ekici, S., 2004. Sosyal bilimlerde yapılan uygulamalı araştırmalarda kullanılan istatistiksel teknikler ve ölçekler. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5 (1): 25-43.
• Karahan, A., Karaca, İ., 2016. Adana ve Konya illerindeki arıcılık faaliyetleri ve koloni kayıpları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20 (2): 226-235. doi: 10.19113/sdufbed.07632
• Karahan, Ş., Özmen Özbakır, G., 2020. Güneydoğu Anadolu’da arıcılık faaliyetlerinin ve bal tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7 (4): 1148-1158. doi: 10.30910/turkjans.775427
• Karahan, A., Kutlu, M. A., Karaca, İ., 2021. Muğla ve Afyonkarahisar illeri arıcılık faaliyetleri, sorunları ve çözüm önerileri. ADYUTAYAM Dergisi, 9 (2): 112-128.
• Kaya, Ö., Kılıç Topuz, B., 2023. Arıcılık işletmelerinin sürdürülebilirliğinin sosyal boyutunun ölçülmesi: Iğdır ili örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 10 (2): 299-310. doi: 10.30910/turkjans.1233834
• Kekeçoğlu, M., Rasgele, P.G., 2013. Düzce ili Yığılca ilçesindeki arıcılık Faaliyetleri üzerine bir çalışma. Uludağ Arıcılık Dergisi, 13 (1): 23-32. doi: 10.31467/uluaricilik.162298
• Kutlu, M.A., 2019. Uludere ilçesi arıcılık işletmelerinin genel yapısı ve arıcılık faaliyetleri üzerine bir çalışma. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6 (3): 511–517. doi: 10.30910/turkjans.595369
• Meana, A., Llorens-Picher, M., Euba, A., Bernal, J.L., Bernal, J., García-Chao, M., Dagnac, T., Castro-Hermida, J.A., González-Porto, A.V., Higes, M., Martin-Hernandez, R., 2017. Risk factors associated with honey bee colony loss in apiaries in Galicia, NW Spain. Spanish Journal of Agricultural Research, 15(1): e0501. doi: 10.5424/sjar/2017151-9652
• Monga, K., Manocha, A., 2011. Adoption and constraints of beekeeping in district Panchkula (Haryana), India. Livestock Research for Rural Development, 23 (5): 3.
• Onuç, Z., Yanar, A., Saner, G., Güler, D., 2019. Arıcılık faaliyetinin ekonomik yönü üzerine bir analiz: İzmir-Kemalpaşa ilçesi örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 56 (1): 11-20. doi: 10.20289/zfdergi.420370
• Özdamar, K., Odabaşı, Y., Hoşcan, Y., Bir, A. A., Kırcaali, G., Özmen, A., Uzuner, Y., 1999. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 1081, 225 s, Eskişehir.
• Özdamar, K., 2013. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Nisan Kitabevi, Dokuzuncu Basım, 584 s, Eskişehir.
• Özmen Özbakır, G., Doğan, Z., Öztokmak, A., 2016. Adıyaman ili arıcılık faaliyetlerinin incelenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20 (2): 119-126. doi: 10.29050/harranziraat.259102
• Özsayın, D., Akbağ, H.I., İnce, B., 2024. Arıcılık işletmelerinin sosyo-ekonomik yapısı ve sorunları: Muğla ili Fethiye ilçesi örneği. Ege Zirvesi 11. Uluslararası Uygulamalı Bilimler Kongresi, Cilt 1, 489-502, 1- 3 Haziran, İzmir.
• Semerci, A., Topal, A.Y., 2023. Çanakkale ili arıcılık işletmelerinin sosyo-ekonomik analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 10 (2): 380-397. doi: 10.30910/turkjans.1188662
• Seven İ, Akkılıç, M.E., 2005. Elazığ’daki arıcılık işletmelerinin üretim ve pazarlama problemlerinin tespiti ve çözüm önerileri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 45(2): 41-52.
• Söğüt, B., Şeviş, H.E., Karakaya, E., İnci, H., 2019. Arıcılık işletmelerinde mevcut durum, temel sorunlar ve çözüm önerileri üzerine bir araştırma (Bingöl ili örneği). Uludağ Arıcılık Dergisi, 19 (1): 50-60. doi: 10.31467/uluaricilik.527115
• SPSS, 2008. SPSS Statistics Base 17.0 for Windows User’s Guide. SPSS Inc., 640 s, Chicago.
• Şengül, Z., 2020. Ege Bölgesinde arıcılık yapan işletmelerin sürdürülebilirlik yönünden değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 270 s, İzmir.
• Şengül, Z., 2022. Arıcılıkta risk kaynakları ve risk yönetim stratejileri: Muğla ili örneği. Agro International Conference on Agriculture, Cilt 1, 189-205, 4-6 Haziran, Azerbaycan.
• Tabachnick, B.G., Fidell, L.S., 2001. Using Multivariate Statistic. Third Edition, Harper Collins College Publishers, 880 s, New York.
• TARSİM, 2024. Arıcılık sigortası. Tarım Sigortaları Havuzu. https://www.tarsim.gov.tr/subPage/aricilik-sigortasi (Erişim tarihi: 10.06.2024).
• Tavşancıl, E., 2014. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Akademik Yayıncılık, Beşinci Basım, 224 s, Ankara.
• Topal, E., Adanacıoğlu, H., Karaman, S., Köseoğlu, M., Bayar, F., 2020. Arıcılık işletmelerinin bilgi transfer kaynakları: İzmir ili örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7 (1): 150-161.
• Tunca, R.İ., Çimrin, T., 2012. Kırşehir ilinde bal arısı yetiştiricilik aktiviteleri üzerine anket çalışması. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2 (2): 99-108.
• TUİK, 2023. Hayvancılık istatistikleri (arıcılık verileri). Türkiye İstatistik Kurumu kayıtları. https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=ar%C4%B1c%C4%B1l%C4%B1k&dil=1 (Erişim tarihi: 13 Kasım 2023)
• TUİK, 2023a. Bölgesel istatistikler (nüfus ve göç). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Türkiye İstatistik Kurumu bülteni. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684 (Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024)
• Ural, A., Kılıç, İ., 2006. Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Detay Yayıncılık, İkinci Basım, 302 s, Ankara.
• Uzgören, N., 2012. Bilimsel Araştırmalarda Kullanılan Temel İstatistiksel Yöntemler ve SPSS Uygulamaları, Ekin Yayınevi, İkinci Baskı, 415 s, Bursa.
• Wagner, K., Meilby, H., Cross, P., 2019. Sticky business - Why do beekeepers keep bees and what makes them successful in Tanzania?. Journal of Rural Studies, 66: 52-66. doi: 10.1016/j.jrurstud.2019.01.022
• Van der Zee, R., Brodschneider, R., Brusbardis, V., Charriere, J.D., Chlebo, R., Coffey, M.F., Dahle, B., Drazic, M.M., Kauko, L., Kretavicius, J., Kristiansen, P., Mutinelli, F., Otten, C., Peterson, M., Raudmets, A., Santrac, V., Seppala, A., Soroker, V., Topolska, G., Vejsnaes, F., Gray, A., 2014. Results of international standardised beekeeper surveys of colony losses for winter 2012–2013: analysis of winter loss rates and mixed effects modelling of risk factors for winter loss. Journal of Apicultural Research, 53 (1): 19-34. doi: 10.3896/IBRA.1.53.1.02
• Varalan, A., Çevrimli, M.B., 2023. Arıcılık sektöründeki risk faktörlerinin incelenmesi. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 94 (2): 188-201. doi: 10.33188/vetheder.1246102