A Qualitative Research on Perception of State and Citizenship of Adults Who Stayed in Orphanages

Yıl 2011, Cilt: 30 Sayı: 1, 63 - 82, 01.03.2011

Adem Öcal Güven Kemerkaya

Öz

Orphanages are shelters for people who are in a dependent capacity. People who spent their childhood and youth in these places may see life from a different perspective. In this study, opinions of people who lived in orphanages about state and citizenship have been researched. The study group is composed of 25 adult people working in public and private sectors in the province of Aksaray and who lived in orphanages in a period of their lives. This study in which descriptive survey was used, qualitative data collection methods were used in data collection. Semi-structured interviews were done with each participant separately for about 45 minutes, and also observational notes were taken. Some questions were directed to determine the adults’ perceptions of the concepts of state and citizenship. Data were analysed according to the qualitative research methods. The findings are important in terms of reflecting the perception of the concepts of state and citizenship of people who has experienced the orphanages. The results offer important suggestions about the orphanages and the education process of children/adolescents who live in these places.

Anahtar Kelimeler

Orphanage, state, citizenship, perception, social studies education.

Yetiştirme Yurdunda Kalmış Yetişkinlerin Devlet ve Vatandaşlık Algıları Üzerine Nitel Bir Araştırma

Öz

Yetiştirme yurtları bakıma muhtaç bireylerin sığınma yerleridir. Çocukluk ve gençlik dönemlerini burada geçiren bireyler hayata daha farklı bakabilirler. Bu çalışmada, yetiştirme yurdu yaşantısı geçiren bireylerin devlet ve vatandaşlık ile ilgili görüşleri incelenmiştir. Çalışma grubunu Aksaray ilindeki kamu ve özel sektörde çalışan ve hayatının bir döneminde yetiştirme yurdunda kalmış 25 yetişkin oluşturmaktadır. Betimsel tarama yöntemine göre desenlenen bu araştırmada, verilerin toplanmasında nitel veri toplama yöntemleri kullanılmıştır. Katılımcılarla her biri ile yaklaşık 45 dakika süren yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmış, ayrıca gözlem notları tutulmuştur. Yetişkinlerin devlet ve vatandaşlık kavramlarını algılarını belirlemeye yönelik sorular yöneltilmiştir. Veriler nitel araştırma yöntemlerine uygun olarak analiz edilmiştir. Bulgular, yetiştirme yurdu yaşantısını geçirmiş bireylerin devlet ve vatandaşlık kavramlarına ilişkin düşüncelerini yansıtması bakımından önemlidir. Sonuçlar, yetiştirme yurtlarının ve burada kalan çocukların/ergenlerin eğitim sürecine ilişkin önemli öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yetiştirme yurtları, devlet, vatandaşlık, algı, sosyal bilgiler eğitimi

Kaynakça

• Akman, B. ve Üstün, E. (2002). Korunmaya muhtaç çocukların benlik algısının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 229-233.
• Bıyıklı, L.. (1987). Yetiştirme yurdundaki çocukların zihinsel ve psikososyal gelişimlerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(1), 87-98. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme. (1989). http://www.unicef.org/turkey/pdf/_cr23.pdf, erişilmiştir. 21.08.2010 tarihinde
• Çaprı, B. (2005). 7-11 Yaş grubu çocuklarda korunum kavramının gelişimi. Ç.Ü.E.F. Dergisi, 2(30), 78-87.
• Demirbilek, S. (2000). Korunmaya muhtaç gençlerin topluma kazandırılmasında yetiştirme yurtları. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 137-152.
• Doğanay, A. (2009). Öğretmen adaylarının vatandaşlık algısı ve eylemlerinin siyasal toplumsallaşma bağlamında değerlendirilmesi. I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu (28-30 Mayıs) Bildiriler Kitabı. Uşak, 18-35.
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2009). Lise öğrencilerinin vatandaşlık algılarını etkileyen faktörlerin analizi. I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu (28-30 Mayıs) Bildiriler Kitabı. Uşak, 36-51.
• Doğru, E.S. (2008). Türkiye’de sosyal politika uygulamaları ve kimsesiz çocuklar: Eskişehir kız ve erkek yetiştirme yurtlarında kalan çocuklar üzerine sosyolojik bir inceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güven, S., Tertemiz, N. ve Bulut, P. (2009). Vatandaşlık ve vatandaşlık eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. I Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongre Kitabı (http://oc.eab.org.tr/egtconf/pdfkitap/pdf/181.pdf), 1-3 Mayıs 2009, Çanakkale.
• Kadıoğlu, A. (2008). Vatandaşlığın dönüşümü. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kalaycı, H. (2007). Yetiştirme yurtlarındaki çocuklarda sosyal dışlanma riski (Tokat ve Turhal örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kepenekçi, Y. K. (2008). İnsan hakları ve vatandaşlık. Ankara: Ekinoks Yayınevi.
• Pamuk, A. ve Alabaş, R. (2008). Tarih eğitimi ve vatandaşlık algısı: Trabzon örneği. 21. Yüzyılda vatandaşlık, kimlik ve tarih eğitimi (ss. 23-27). (Ed. Mustafa Safran ve Dursun Dilek). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Resmi Gazete (13.11.1995/ 22462). Yetiştirme yurtlarının kuruluş ve işleyişine ilişkin yönetmelik. http://www.shcek.gov.tr/userfiles/YetistirmeYurlari.pdf, 30.08.2010 tarihinde erişilmiştir.
• Suğur, N. ve Doğru, E.S. (2010). Koruma altındaki çocukların aile ve devlet algısı üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(1), 115-133.
• Üstel, F. (2008). “Makbul vatandaş”ın peşinde: II. Meşrutiyetten bugüne vatandaşlık eğitimi. (3. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları
• Yıldırım, A. ve Şimşek H.. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi (1–19). (Ed. Tay, B. & Öcal, A.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yolcuoğlu, G. (2009). Türkiye’de çocuk koruma sisteminin genel olarak değerlendirilmesi. Aile ve Toplum Dergisi, 5(18), 43-57.
• İlk alındığı tarih: 2010-09-07
• Kabul tarihi:2011-04-28