Türk Kültüründe Spor

Yıl 1997, Cilt: 10 Sayı: 1, 145 - 150, 27.11.2014

Osman İmamoğlu M. Yalçın Taşmektepligil

Öz

Türk Kültüründe Spor

Öz

Türklerde sporların ortaya çıkışında ilkel dinlerin etkisinden çok savaşçı gücün etkisi görülmektedir. Türk kültürü içerisinde yer alan bu sporlar atla yapılan ve atsız sporlar olarak ikiye ayrılabilir. Bunlar yuğ (yas) ve toy (şenlik) günlerinde İcra edilmekteydiler. Türk kültüründe yer alan "atlı sporları" sıralayacak olursak; düz at yarışları, cirit, gökbörü, çevgen, beyge, alaman beyge, kızkovar, cop, topuz çarptırganı, yar atlama, sağmen, tellal, çambı atmay, ctlanay çarpış, aygır yarış, oğdarış, öpkü çarpış, kunan yarış, cırga tartu, er ve bayan sayış, kuruş kapmak, atlı okçuluk, atlı avcılık ve rahfan olmak üzere 25 adettir. Bunlar arasında yer alan çevgen sporunun uluslararası adı "polo olarak bilinmektedir. Atsız yapılan Türk sporlarına gelince, bunlardan; palvan güreş, apan güreş, yağlı güreş, aba güreşi, şalvar güreşi, bayrak, karsak ve karakucak güreşleri şu anda Türk toplumlarında sevilerek yapılmaktadır. Diğerleri ise; tomak, ordo, aşık, matrak, kılıç-kalkan, gürz kaldırma, kızgıntaş, çelik-çomak, kale yıkma, urgan çekme, taz süzüştürü, kösgüç vb. oyunlarla bunların sayısı 157’ye ulaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türk, Kültüründe, Spor

Kaynakça

• Alpman, C., (1972); Eğitim Bütünlüğü İçinde Beden Eğitimi ve
• Çağlar Boyunca Gelişimi, İstanbul, s. 133-135.
• Arat, R.R., (1985); Babürname, KTB Yay., No:602, Ankara, s.384-407.
• Çay, H.M. (1988); Türk Ergenekon Bayramı (Nevruz), TKAE Yay.,
• Ankara, s.48-51.
• Eberhard, W. (1941); "Çin Kaynaklarına göre Türklerde ve
• Komşularında Spor", Ülkü Dergisi, Ankara, s.17,22,43.
• Eberhard, W. (1941); "Asya'da Türklük ve ilk Indo Germenlik", Belleten,
• S.20, Ankara, s.43-45.
• Eberhard, W. (1986); Uzak Doğu Tarihi, TTK Yayım, Ankara, s.75-76.
• Eberhard, W. (1942); "Türk Kavimleri Hakkında Güncel Vesikalar", DTCF
• Dergisi, C.3, Ankara, s.571-572.
• Fişek, K.(1992); Spor Yönetimi, SBF Yay., Ankara, s.21-33.
• Flor, F.,(1965); "Haystien und Kültür", Çev. Tarihçiler Komitesi, DTCF
• Dergisi, Ankara, s.41-44.
• Güngör, E. (1986); Kültür Değişmesi ve Milliye tçilik, Ötüken Neşriyat
• A.Ş., Ankara, s.66-67.
• Halıcı, F., (1980); "Atlı Cirit Oyunları", Miilİ Kültür Dergisi, Ankara,s.1-3.
• İnan, A., (1982); Manas Destanı, BKMK Yayını, İstanbul, s.265.
• İnan, A., (1985); Manas Destanı, BKMK yayını, İstanbul, s.71-109.
• Juan, G.(1985); "Fueste Come Un Türce", El Pais Semanel, No:439,
• Madrid, s.20-26.
• Kafesoğlu, (.,(1978); Türk Milli Kültürü, Boğaziçi Yay., İstanbul, s.23-
• -
• Kahraman, A., (1989), Cumhuriyete Kadar Türk Güreşi, No:1029,
• Ankara, s,17-21.
• Kaşgarlı, M., (1/72); Divan-ı Lügat-it Türk, Çev. Besim Atalay, TDK
• Yay., C.ll, Tercüme Tarihi 1986, Ankara, s.33.
• Kepecioğlu.K .(1935) "Türklerde Spor", Uludağ Dergisi, S.2, Bursa.s.41.
• Kırşan, N., (1937); "Gökbörü", TSK Dergisi, Ankara, s.4.
• Kırşan, N., (1937); "Okçuluk", TSK Dergisi, Ankara, s.6-7.
• Ligetİ, B. (1988); Bilinmeyen İç Asya, Çev. Sadeddin Karatay, TTK,
• Yay., No:527, Ankara, s.43-49.
• Ögel, B. (1988); İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihine Giriş, TTKY,
• Ankara, s.203-207.
• Özdamar, M., (1988); "Namazgahlar", Vakıflar Dergisi, No:2, Ankara,
• s.230-233.
• Öztürk, H., (1993); Geleneksel Ferdi Sporlar, Yüksek Lisans Tezi,
• GUSBE, Ankara, s.23-31,
• Radloff, W. (1956); Sibirya'dan, Çev. Ahmet temir, TKAE Yay., No.5,
• Ankara, s.118.
• Rosanly, L. (1983); Tarihte Türklük (Türkçe Tere.), TKAE, Yay., No.5t
• Ankara, s.81-83.
• Sümer, F., (1983) ; Türklerde Atıcılık ve B in ic ilik , TDAV Yay., Ankara,
• s.23-31.
• Tan, H.(1976); "Türklerde At Oyunları", Geleneksel Türk Sporları
• Semineri Notları, Konya Turizm Derneği Notlan, Ankara, s.5-7,
• Toktorbayev, S. (1991), Üspürümdür Oyunları, Bişkek, s.5-7.
• Turan, 0.(1976); Türk Cihan Hakimiyeti Mefküresi Tarihi, C.f, İstanbul,
• s.41,53,75,83.
• Türkmen, M., (1993); Türk Kültüründe Atlı Sporlar Üzerine Bir
• Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, GÜSBE, Ankara, s.37-41.