Öğretmenlerin Eğitim Sürecinde Yaşanan Değişimlerdeki Rolleri ve Bu Değişimlere Uyumları

Yıl 2018, Cilt: 37 Sayı: 1, 63 - 80, 25.06.2018

Aydın Balyer , Serkan Kural

Öz

Toplumların ve kurumların yaşanan
değişime ayak uydurabilmesi ancak değişim çabalarına uyum yetenekleriyle mümkün
olmaktadır. Bu da kuşkusuz eğitimle gerçekleşmektedir. Eğitim kurumları sahip
oldukları karmaşık yapıları, yönetici ve personel açısından diğer kurumlarla
farklılık gösterirler. Eğitime ve okula özgü bu farklı özellikler, eğitim ve okulda
gerçekleştirilecek değişimlerin yönetiminde göz önünde bulundurulması gereken
hususları da farklı kılmaktadır. Bu kapsamda okul yöneticileri ve öğretmenlerin
değişim süreçlerine katılımları daha önemli bir hale gelmektedir. Bu süreçte öğretmenlerin
eğitim süreçlerinde yaşanan değişim çabalarına katılımlarının, bu değişimlere
uyumlarını da artırabileceği değerlendirilmektedir. Bu nedenle, mevcut
araştırmanın amacı, öğretmenlerinin eğitimde yaşanan değişimlerdeki rolleri ve
bu değişimlere uyumlarına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Nitel olarak
yürütülen bu çalışmada resmi ve özel ortaokullarda çalışan 20 öğretmenle
görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçları resmi ortaokullarda
çalışan öğretmenlerin bu süreçlerde rollerinin olmaması nedeniyle uyum
çabalarının düşük olduğunu göstermektedir. Hâlbuki özel ortaokullardaki öğretmenler
değişim süreçlerine daha fazla katıldıkları için uyum çabaları yüksektir.  

Anahtar Kelimeler

Eğitim, değişim, öğretmenler, karara katılma

Teachers’ Views on Their Roles in Educational Change Process and Their Adaptation to these Changes

Öz

Kaynakça

• Akpınar, B. ve Aydın, K. (2007). Eğitimde değişim ve öğretmenlerin değişim algıları, Eğitim ve Bilim, 32, 71-80
• Aksoy, B. (2005). Bilgi Teknolojilerinin yarattığı değişim: Nasıl bir insan kaynakları yönetimi, Bilgi Dünyası, 6 (1), 58-77.
• Alıç, M. (1992). Eğitim örgütleri nasıl değişmelidir? Eğitim ve Bilim, 86, 12-17.
• Argon, T. ve Özçelik, N. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlilikleri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 70-89.
• Aydın, M. (1991). Eğitim Yönetimi: Kavramlar, Kuramlar, Süreçler, İlişkiler, Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Babaoğlan, E. ve Yılmaz, F. (2012). İlköğretim Okullarında Karara Katılma, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (3), 1-12.
• Bailey, K.D. (1994). Methods of social research. (4th ed.). New York: The Free Press.
• Balcı, A. (1998). Örgütsel Gelişme, Ankara: Pegem Yay.
• Başaran, İ. E. (1994). Türkiye eğitim sistemi, Ankara: Gül Yayınevi.
• Başaran, İ. E. (1992). Yönetimde İnsan İlişkileri: Yönetsel Davranış, Ankara: Gül Yayınevi.
• Bengshir, T. K, ve Leblebici, D. N. (2001). Teknolojik değişmelerin örgütler ve örgütsel değişim üzerindeki yansımaları, Amme İdaresi Dergisi, 34 (2), 19-37.
• Boeker, W. (1997). Strategic Change: The Influence of Managerial Characteristics and Organizational Growth, The Academy of Management Journal, 40(1), 152-170.
• Bogdan, R. C., and Biklen, S. K. (2003). Qualitative research for education: an introduction to theories and methods (4th ed.). New York: Pearson Education.
• Bolat, T. Seymen Aytemiz, O, Bolat, İ. O. ve Erdem, B. (2008). Yönetim ve Organizasyon, Ankara: Detay Yayınları.
• Bolat, T, ve Seymen, O. A. (2006). Yönetim ve örgüt düşüncesinde kurumsalcılık, yeni kurumsalcılık ve kurumsal eşbiçimlilik, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(16), 223-254.
• Burnes B. (2004). Kurt Lewin and the planned approach to change: A Re‐appraisal. Journal of Management studies, 41(6), 977-1002.
• Bursalıoğlu Z. (1994). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış, Ankara: Personel eğitim Merkezi Yayın No:9,
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). “Bilimsel araştırma yöntemleri”. Ankara: Pegem Yayıncılık
• Can, N. (2002). Değişim sürecinde eğitim yönetimi. Milli Eğitim Dergisi 155–156, 21–31.
• Celep, C. (2008). Eğitim yönetimi kursu ders notu. Trakya Üni. Eğitim fakültesi.
• Choi, M. (2011). Employess’ Attitudes toward Organizational Change : ALiterature Review”. Human Resource Management 50(4), 479-500
• Connor, P. Lake, L. (1986). Managing Organizational Change. London.
• Creswell, J. W. (2002). Educational research: planning, conducting, and evaluating quantitative and, qualitative research. Upper Saddle Creek, NJ: Pearson Education.
• Çağdaş, G. (2005). Örgütsel Değişim Ve Denizli Tekstil Sektöründe Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Çalık, T. (2003). Eğitimde değişimin yönetimi: Kavramsal bir çözümleme, Kuram ve uygulamada Eğitim Yönetimi, 36, 536-557.
• Çelebioğlu F. (1990). Davranış Açısından Örgütsel Değişim. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi.
• Demirtaş, H. (2012). İlköğretim Okullarının Değişime Açıklığı, İlköğretim Online, 11(1), 18-34, 2012.
• Dent, E. B ve Goldberg, S. G. (1999). Challenging “resistance to change. The Journal of Applied Behavioral Science, 35(1), 25-41.
• Denzin, N. K., ve Lincoln, Y. S. (2005). The sage handbook of qualitative research. 3rd Edition, Sage, Thousand Oak.
• Dinçer, Ö. (1994). İş dünyasındaki değişimeler ve işletmelerde stratejik yönetim Stratejik yönetim ve Liderlik, Haz. Özel. M. İstanbul: İz yay.
• Eren, E. (2003). Yönetim ve Organizasyon, 6. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Erdoğan, İ. (2015). Eğitimde değişim yönetimi, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Goodstein, J., Gautam, K. and Boeker, W. (1994) The effects of board size and diversity on strategic change, Strategic Management Journal, 15, 241–250.
• Gökçe, F. (2004). Okulda değişmenin yönetimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XVII(2), 211-226.
• Güven, M., (2006). Örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki. Yüksek Lisans
• Tezi. İstanbul: T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Helvacı, M. A. ve Aydoğan, İ. (2004). Etkili Okul ve Etkili Okul Müdürüne İlişkin Öğretmen Görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-60.
• Helvacı, M. A. (2010). Eğitim örgütlerinde değişim yönetimi. İlke, yöntem ve süreçler. Ankara: Nobel Yayınları.
• İlğan, A. (2008). Örgütsel değişim/ değişme. Milli Eğitim Dergisi 177: 21–31.
• Koçel, T. (2011). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• King, N. ve Anderson, N. (1995). Örgütlerde Yenilikçilik ve Değişim. Londra: Routledge.
• Kurşunluoğlu, A. ve Tanrıöğen A. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel değişmeye ilişkin tutumları. Ulusal Eğitim Bilimleri Sempozyumu, Muğla Üniversitesi. Muğla.
• Leblebici, D. N. (2008). 21. Yüzyılın Liderlik Anlayışına Bakış, C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 61-72
• Mayring, P. (2000). Qualitative content analysis, forum: Online Journal Qualitative Social Research, 1(2),1-10.
• Miles, M. B. (1964). Innovation in Education, NewYork, Bureau of publicationns, Teachers College, Columbia Uni.
• Miles, M.B. ve Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London: Sage.
• Morrison, K. (1998). Management Theories for Educational Change, SAGE Publications.
• Oliver C. (1992). The antecedents of deinstitutionalization. Organization studies, 13(4), 563-588.
• Özdemir S. (2000). Eğitimde Örgütsel Yenileşme, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Özdemir, S. ve Cemaloğlu, N. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme ve karara katılma, Milli Eğitim Dergisi, 146 (2), 54-63.
• Özden, Y. (2002). Eğitimde Dönüşüm- Eğitimde Yeni Değerler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Özsalmanlı, A. Y. (2005). Türkiye’de Kamu Yönetiminde Liderlik ve Lider Yöneticilik, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 137-146.
• Perrow, C. (1985). Review Essay: Overboard with Myth and Symbol, American Journal of Sociology, 91, 151-155.
• Sabuncuoğlu Z. ve Tüz M. (1998). Örgütsel Psikoloji, Bursa: Alfa Yayıncılık
• Sarafidou, J. O. & Chatziioannidis, G. (2013). Teacher participation in decision making and its impact on school and teachers, International Journal of Educational Management, 27(2), 170- 183.
• Sezik, N. (2000). Değişim Kuşağındakiler, İstanbul: Hayat T-Yayınları.
• Schein E H. (2004). Kurt Lewin‘s change theory in the field and in the classroom: Notes towards a model of management learning. Systems Practice, 1996, 9(1), 27–47. In: Burnes B. Kurt Lewin and the planned approach to change: A Re‐appraisal. Journal of Management studies, 41(6), 977-1002.
• Smylie, M.A. (1992). Teacher participation in school decision making: assessing willingness to participate, Educational Evaluation and Policy Analysis, 14(1), 53-67.
• Taylor, M J. (1978). Linkage change and organizational growth: the case of the west midlands iron foundry industry. Economic Geography, 54(4), 314-336.
• Taş, A., Çelik, K., Tomul, E. (2009). Yenilenen İlköğretim Programının Uygulandığı İlköğretim Okullarındaki Yöneticilerin Liderlik Tarzları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 85-98.
• Tokat, B. (2012). Örgütlerde değişim ve değişimin yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Uyar, Ş. (2007). Öğretmen ve yöneticilerin görüşlerine göre öğretmenlerin okul yönetimine katılmaları (Düzce ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Yiğit, R. (2002). İyi Bir Lider Olmanın Yolları, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6(1), 17-21.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Zgaga, P. (2013). The future of European teacher education in the heavy seas of higher education. Teacher Development: An International Journal of Teachers’ Professional Development, 17(3), 347–361.