مسائل السماع والمعازف من المسائل الغنية بالأقوال
والاستدلالات، والكثيرة التقلب والتغير في تاريخ الفقه الإسلامي، كان السؤال
المحوري فيها هل الأصل في السماع الإباحة أم أن الحرمة هي الأصل، فمع القول بأن
الأصل هو الإباحة فإن الأدلة المحرمة لأنواع من السماع هو الاستثناء من القاعدة،
وعلى القول بأن الأصل هو الحرمة، فإن الأدلة التي تبيح نماذج معينة من الغناء
والمعازف هي الاستثناء منها، وقد جاءت أسئلة أخرى لتسهم في المسألة، ما هي الأدلة
الصحيحة فيها، وما هو الفهم الصحيح لها، وما أثر البيئة والمجتمع وتغير الأعراف
والأزمان في ترجيح أحد الأقوال فيها، وهل وجدت في السماع رسائل وكتب خاصة به يمكن
لنا بجمعها معا أن نلحظ ملامح معينة وأطوار معينة مرت بها تلك الأحكام، فكان
ملاحظا لنا أن لكل عصر من العصور الكلاسيكية سمة معينة قلما تنخرم لدى العلماء،
فيغلب على عصر الاتجاه الحديثي، وعصر آخر الفقهي المتشدد في التحريم، وآخر معتدل،
وعصر يعيد النظر في الأقوال والمواقف التي سبقته وهكذا، فتحاول هذه الدراسة إلى
جانب عرض الأقوال في المسألة، أن تفسر أسباب ظهور هذه الأقوال وعلاقاتها بعصورها
وبما قبلها وتأثيرها بمن بعدها..
Fıkıh tarihinde müzik dinlemek ve enstrüman çalmakla
ilgili meseleler görüş ve delillendirme bakımından zengin olan ve çokça değişip
dönüşen meselelerden olmuştur. Temel soru ise müziğin aslen mübah mı yoksa
haram mı olduğudur. Aslen mübah olduğu kabul edildiğinde müziğin bazı türlerini
haram kılan deliller genel kuraldan istisna olma niteliği taşımaktadır. Müziğin
aslen haram olduğu kabul edildiğinde ise şarkı söylemenin ve enstrümanların
belirli çeşitlerini mübah kılan deliller bu genel kurallardan istisnadır. Meseleye
katkıda bulunmak için farklı sorular da ortaya çıkmıştır. Bu konu ile ilgili
sahih olan deliller hangileridir? Doğru olan anlayış hangisidir? Görüşlerden
birinin tercih edilmesinde çevrenin, toplumun, örf ve zamanın farklılışmasının
etkisi nedir? Onları bir araya getirdiğimizde müzik meselesine dair hükümlerin
geçtiği belirli dönemleri ve spesfik özellikleri görebilmemize imkan veren özel
risaleler ve kitaplar var mıdır? Ulema tarafından çok az savunulan klasik asırlarda her dönemin belirli
bir özelliğinin bulunduğu tarafımızdan farkedilmiştir. Bir asırda modern
yaklaşım ağır basarken, diğer bir asırda müteşeddid fıkhî yaklaşımın haram
kılıcı doktrini ağır basmıştır. Başka bir asırda mutedil bir yaklaşım
sergilenirken diğerinde ise daha önceki tavırların ve görüşlerin tekrar ele
alındığı görülmektedir. Bu araştırma meseleye dair bu görüşlerin ortaya
konulmasının yanında, söz konusu görüşlerin ortaya çıkış sebeplerini, ortaya
çıktığı dönemleriyle ve daha önceki dönemlerle olan ilişkilerini ve daha
sonraki dönemlere etkisini açıklamaya çalışmaktadır.
The issues related to listening and playing with music
instruments in the history of fiqh are rich of aspects, opinions and arguments.
In the all centuries there were many manuscripts discussed this issue, it shows
its sensitivity and vitality. The basic question was whether the issue of music
is originally permissible or forbidden. According to the first opinion which
takes the prohibition point of view, they consider the evidences that allow
certain models of singing and musical instruments are the exceptions from the
general hukum for certain reasons. However, the other point of view which takes
the permissible point of view, they depend on the same texts but the take them
as examples of dealing with music in both cases listening and performing in the
first three centuries. When the research tried to search about scholars who
took one point of view or the other Across historical phases, it has been
noticed that there are certain characteristics of each era. In one century the
Hadith approach dominated, while in the other century, the mystic/ Sūfīs
approach or the jurisprudential approach outweighed the other approach. In
another era, a moderate approach is observed, however strict approach is
observed in another era. This research, in addition to revealing these views on
the issue, tries to analyze the reasons for the emergence of such views, their
relations with previous periods, and their influence on later periods. the
research chose for this work the booklets which were dedicated only for music
issue, in between the seven and thirteen centuries period.
İbn Qudaamah Music Musical Instruments Forbidden Music Permissible of Singing Shawkani
Birincil Dil | Arapça |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 18 Haziran 2019 |
Gönderilme Tarihi | 6 Ağustos 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |