Karbala as Reflected in the Journal of Cem

Yıl 2010, Cilt: 29 Sayı: 29, 179 - 224, 01.03.2010

Ahmet İshak Demir

Öz

In this article, Karbala event which has an important place in the Islamic history has been studied with its reflection on Journal of Cem, one of the leading periodicals of Alawis who mourn in Karbala’s anniversary, mourning along with Muharram fast. It is found that the approaches to the Karbala are emotionally and that use of the written sources is scanty and some serious contradictions might be observed dealing with the historical events as well as the approaches to them.

Anahtar Kelimeler

Karbala, Journal of Cem, Alawi, Muharram, Ashura

Cem Dergisi’nin Bakış Açısıyla Kerbelâ

Öz

Bu çalışmada İslam tarihinin önemli olaylarından Kerbelâ faciasının, yıldönümünde matem ve Muharrem orucuyla yasını tutan Alevi kesimin önde gelen süreli yayınlarından Cem Dergisi’ndeki yansıma biçimi ele alınmıştır. Kerbelâ’ya ağırlıklı olarak duygusal yaklaşılarak işlendiği, yazılı kaynak kullanımının çok az olduğu, tarihi olgular yanında yaklaşımlarda da ciddi çelişkilerin varlığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada İslam tarihinin önemli olaylarından Kerbelâ faciasının, yıldönümünde matem ve Muharrem orucuyla yasını tutan Alevi kesimin önde gelen süreli yayınlarından Cem Dergisi’ndeki yansıma biçimi ele alınmıştır. Kerbelâ’ya ağırlıklı olarak duygusal yaklaşılarak işlendiği, yazılı kaynak kullanımının çok az olduğu, tarihi olgular yanında yaklaşımlarda da ciddi çelişkilerin varlığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kerbala, Cem Dergisi, Alevi, Muharrem, Aşure

Kaynakça

• ‚1400 Yıldır Kanayan Yara Kerbela‛, Cem, XXX/78 (Mayıs 1998), ss. 33-36.
• Açıkgöz, Sadem, ‚Ehl-i Beyt ve Ehl-i Beyt Ailesini (Şerif ve Seyyidleri) Tanıya- lım‛, Cem, III/36 (Mayıs 1994), ss. 29-30.
• ---------, ‚İmam Hüseyin’i Tanıyalım‛, Cem, V/49 (Haziran 1995), ss. 41-42.
• Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, I-VI, Kahire 1313.
• Algül, Hüseyin,Kerbelâ Kanayan Bir Yara Gönül Sızlatan Bir Facia, İstanbul 2009.
• Alkan, Ahmet Turan, ‚Kerbelâ’nın Önü Yonca‛, Cem, VII/66 (Mayıs 1997), ss. 53.
• Altunkaş, Abbas, ‚Muharrem-Aşûre‛, Cem, I/3 (Ağustos 1991), ss. 24.
• Atalay, Adil Ali, ‚Alevilikte Kadın‛, Cem, XXXII/96 (Aralık 1999), ss. 55-56 , ‚İmam Hüseyin’in Kızları Çifte Sultanlar‛, Cem, XXX/79 (Haziran 1998), ss. 54-55. , ‚Kerbela Matemi‛, Cem, XXXIII/100 (Nisan 2000), ss. 56-57. , ‚Kerbela‛, Cem, IV/38 (Temmuz 1994), ss. 20-21. , ‚Şah Hüseyin Kanı ile İnsanlığı Korumuştur‛, Cem,XXX/78 (Mayıs 1998), ss. 37-38.
• Ateş, Ahmed,‚Hüseyin‛,İA,İstanbul 1993, V, I, 634-640.
• Aydın, Ayhan, ‚Aşık Ali Metin Dede ile Söyleşi‛, Cem, XXX/86 (Ocak 1999), ss. 52-54.
• Bal, Hüseyin, ‚Kırsal Kesimde Kerbelâ; Bir Soykırımı‛, Cem, VII/66 (Mayıs 1997), ss. 48-52.
• el-Buharî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Cami ‘us-sahîh, I-VIII, İstanbul 1992/1413.
• Cem, Süleyman, ‚Alevi Cemaatleri Federasyonu ve Kerbela Şehitlerini Anma‛, Cem, I/3 (Ağustos 1991), ss. 18-19.
• Çağlayan, Alper, ‚Matem Orucu ve Aşûre‛, Cem, VII/66 (Mayıs 1997), ss. 56-57.
• Çıkar, Hasan, ‚Hazreti Hüseyin‛, Cem, XXXIV/110 (Haziran 2001), ss. 31-32.
• Demircan, Adnan,İslam Tarihinin İlk Asrında İktidar Mücadelesi, İstanbul 1996.
• Doğan, İzzettin, ‚H.z. Hüseyin’i Ve Kerbela’yı Günümüzde Artık Farklı Yorum- lamalıyız‛, rop. Ayhan Aydın, Cem, XXXVI/120 (Nisan 2002), ss. 2-4. , ‚Kerbela Olayı ve Diyanet İşleri Başkanlığı‛, Cem, I/3 (Ağustos 1991), ss. 7.
• Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, ed. Hakkı Dursun Yıldız, Çağ Yayınları, I- XIV, İstanbul 1989.
• Dölek, Adem, ‚Sekaleyn Hadisi ve Değerlendirilmesi‛, Marife, IV/3 (Kış 2004), ss. 149-173.
• Duman, Davut, ‚Kerbelâ Mezâliminin 1356. Yılı Münasebetiyle‛, Cem, VII/66 (Mayıs 1997), ss. 54-55.
• Fığlalı, Ethem Ruhi, ‚Hüseyin‛, DİA, İstanbul 1998, XVIII, 518-521. , İmamiyyeŞiası, İstanbul 1984. , ‚İslâm Tarihinde Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin Dönemleri‛, Ankara Üniversi- tesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 26, ss. 353-370.
• Fuzûlî, Hadîkatü’s-Süedâ Ermişlerin Bahçesi Kerbelâ Şehitlerinin Destanı, nşr. M. Fa- ruk Gürtunca, İstanbul 2003.
• Gökçe, Y. Yesari, ‚Alevî Terminolojisinde ‚Kûfe’li‛‛, Cem, VI/61 (Aralık 1996), ss. 4.
• Gümüşoğlu, Dursun, ‚Kerbela‛, Cem, XXXIII/101 (Mayıs 2000), ss. 26-30.
• Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek ‘ale’s-Sahîhayn, I-V, Kahire 1417/1997.
• Hatib el-Bağdadî, TarihuBağdâd, I-XIV, Beyrut ts. (Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye).
• İbn Kesir, Hadislerle Kur’an-ı Kerim Tefsiri, trc. Bekir Karlığa; Bedrettin Çetiner, I- XVI, İstanbul 1986.
• İbnu’l-Esîr, Usdu’l-ğâbe fî ma’rifeti’s-sahâbe, I-V, Beyrut 1409/1989.
• İpçi, Hasan, ‚Kerbelâ‛, Cem, I/4 (Ekim 1966), ss. 13-14, 24.
• Kahraman, Hüseyin, ‚Şia’da Bir Hidayet Rehberi Olarak Ehl-i Beyt ve ‚Nuh’un Gemisi‛ Benzetmesi‛, Marife, IV/3 (Kış 2004), s. 175-187.
• Karip, Yusuf, ‚Köln’de Aşure Günü‛, Cem, XXXVI/121 (Mayıs 2002), ss. 28.
• Köksal, M. Asım,Hz. Hüseyin ve Kerbelâ Faciası, İstanbul ts. (Köksal Yayıncılık),
• Küçük, Murat, ‚Binüçyüzondokuz Yıl Sonra Muharrem ve Aşure ‛, Cem, XXXII/90 (Haziran 1999), ss. 32-35.
• Mahzûnî, ‚Matemiyye‛, Cem, VII/66 (Mayıs 1997), ss. 47.
• Meşeli, Hasan, ‚Hz. Hüseyin’in Şehadeti 10 Muharrem‛, Cem, IV/38 (Temmuz 1994), ss. 26-27. , ‚Hz. İmam Hüseyin’i Kerbela’da Şehit Edenler ve Onu Bırakıp Kaçanlar‛, Cem, V/49 (Haziran 1995), ss. 36-38. , ‚Muharrem Orucu‛, Cem, I/3 (Ağustos 1991), ss. 22-23.
• ‚Muharrem Etkinlikleri‛ Cem, XXXIV/109 (Mayıs 2001), ss. 22.
• Mutahhari, Murtaza,Hz. Hüseyin’in Emr-i Maruf ve Nehy-i Münker’i,trc. Hasan Almaz, İstanbul 1998. , İmam Hüseyin ve Kerbela,trc. Hasan Kanaatlı, I-III, İstanbul 2008.
• Necmi, Muhammed Sadık,Hicretten Şehadete Sözleriyle İmam Hüseyin (a.s)trc. Fah- rettin Altan, İstanbul 1999.
• Noyan, Bedri, ‚Bektaşi ve Alevilerde Muharrem Ayini, Aşure ve Matem Erkanı‛, Cem, IV/37 (Haziran 1994), ss. 4-9. , ‚Bektaşi ve Alevilerde Muharrem Ayini, Aşure ve Matem Erkanı-I‛, Cem, III/25 (Haziran 1993), ss. 12-13.
• Onat, Hasan,Emeviler Devri Şiî Hareketleri ve Günümüz Şiiliği, Ankara 1993.
• Orhan, Muharrem Naci, ‚Hz. Hüseyin ve Kerbela‛, Cem, III/26 (Temmuz 1993), ss. 11-13. , ‚Muharrem Ayının Anlamı‛, Cem, I/1, (Temmuz 1966), ss. 10-11.
• Özgünay, Abidin, ‚Kerbela Mezalimi ve Alevilik-Sünnilik‛, Cem, III/25 (Haziran 1993), ss. 3-5. , ‚Kerbela’da Can Verip Canan Olarak Dirilmek: Hüseyni Alevilik‛, Cem, V/49 (Haziran 1995), ss. 3-4. , ‚Kerbela’dan Batan Güneş‛, Cem, IV/37 (Haziran 1994), ss. 3. , ‚Yazılı Metinlerde Hz. Hüseyin’in Şehadeti ve Kesik Başı‛, Cem, II/14 (Temmuz 1992), ss. 3.
• Saygı, Hakkı, ‚İmam Hüseyin’in Şehid Edildiği Gün‛, Cem, XXXVI/119 (Mart
• Sofuoğlu, Cemal; İlhan, Avni,Alevilik- Bektaşilik Tartışmaları, İstanbul 1997.
• es-Suyutî, Celaleddin, Tarihu’l-Hulefâ, Kahire 1371/1952.
• Şanlı, Yaşar, Cem Dergisinde Sunulan Alevilik, (basılmamış yüksek lisans tezi) Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon 2005.
• et-Taberî, Muhammed b. Cerîr, Câmi‘u’l-beyân fi tefsîri’l-Kur’ân, I-XXX, Beyrut 1988/1408. , Milletler ve Hükümdarlar Tarihi çev. Zakir Kadiri Ugan; Ahmet Temir, I-V, İstanbul 1992.
• Tanyol, Cahit, ‚Hz. Hüseyin ve Kerbela‛, Cem, V/49 (Haziran 1995), ss. 5-6.
• Taş, Hatice, ‚YenibosnaCemevi’ndeAşûre‛, Cem, VII/67 (Haziran 1997), ss. 15.
• Tirmizî, Ebûİsâ Muhammed b. İsâ, es-Sünen, nşr. Ahmed Muhammed Şakir v.dğr., I-V, İstanbul 1992/1413.
• Türkdoğan, Doğan, ‚Kerbela Hz. Hüseyin’in Kaderi miydi?‛, Cem, XXXIII/100 (Nisan 2000), ss. 20-22.
• Uğurlu, Ali Rıza, ‚Muharrem Ayı ve Orucu‛,Cem, XXXIII/108 (Nisan 2001), ss. 12- 13. , ‚Muharrem Ayı ve Orucu‛,Cem, XXXVI/119 (Mart 2002), ss. 19-20.
• Uyar, Gülgün, Ehl-i Beyt İslâm Tarihinde Ali-Fatıma Evlâdı, İstanbul 2008.
• Üzüm, İlyas,Günümüz Aleviliği, İstanbul 1997.
• Varlık, Ali Ağa, ‚Kerbela olayı Unutulmaz‛, Cem, III/25 (Haziran 1993), ss. 43-44.
• Varol, Mehmet Bahaüddin,Ehl-i Beyt Gerçeği, İstanbul ts. (Şamil Yayıncılık).
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi,Hak Dini Kur’an Dili, I-IX, İstanbul ts. (Eser Kitabevi).
• Yıldırım, Ahmet, ‚Alevi-Bektaşi Edebiyatında Kullanılan Hadisler ve Değerlendi- rilmesi‛, İslâmiyât, VI/3, (Temmuz-Eylül 2003), ss. 71-92.
• Yıldız, Bekir, ‚Ve Zalim Ve İnanmış Ve Kerbela II‛, Cem, I/2 (Temmuz 1991), ss. 50-53. , ‚Ve Zalim Ve İnanmış Ve Kerbela III‛, Cem, I/3 (Ağustos 1991), ss. 55-59. , ‚Ve Zalim Ve İnanmış Ve Kerbela IV‛, Cem, I/4 (Eylül 1991), ss. 47-48. , ‚Ve Zalim Ve İnanmış Ve Kerbela V‛, Cem, I/5 (Ekim 1991), ss. 44-46.
• Yüksel, Ahmet Turan,İhtirastan İktidara Kerbelâ, Konya 2001.
• Zelyut, Rıza, ‚Alevilik Nedir? III: Kerbela Öncesi‛, Cem, VI/61 (Aralık 1996), ss. 68-71. , ‚Alevilik Nedir? IV: Kerbela Sonrası Hesaplaşma‛, Cem, VI/62 (Ocak ııı