Ahlaki Gelişimin Psiko-Sosyal Dinamikleri

Yıl 2007, Cilt: 23 Sayı: 23, 201 - 221, 01.06.2007

Mustafa Şengün

Öz

Bu makalede, ahlaki gelişimi etkilediği düşünülen psiko-sosyal faktörler ele alınmıştır. Araştırma, literatür incelemesine dayanmaktadır. Literatür incelemesi sonucuna göre, kalıtım ve çevre, aile, okul eğitimi, akran ve arkadaş çevresi, din, kitle iletişim araçları, ekonomi ve kültürün bireylerin ahlaki gelişimlerini belirleyen önemli psiko-sosyal dinamikler olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ahlak, Ahlaki Gelişim, Ahlak Eğitimi, Psiko-sosyal Dinamikler.

Psychosocial Dynamicses Of The Moral Development

Öz

This article tries to analyze some psychosocial factors, which may affect moral develop-ment. The study is based on literature examining. It is understood from literature examining that there were some important psychosocial dynamicses affecting the moral development of individuals such as inheritance and environment, family, education taking in the schools, the environment of peer and friends, religion, communicational systems, economy and culture.

Anahtar Kelimeler

Moral, Moral Development, Moral Education, Psychosocial Dynamicses

Kaynakça

• Adler, Alfred, Sorunlu Okul Çocuğu, çev: Kâmuran Şipal, Cem Yay., İstanbul, 1996.
• Akarsu, Bedia, Ahlak Öğretileri, 3.b., Remzi Kitabevi, İstanbul, 1982.
• Akbaba, Sırrı, “Farklı Öğretim Kademelerinde Okutulan Masalların Kohlberg’in Moral Gelişim Evreleri Açısından İncelenmesi”, Eği- tim ve Bilim, c: 26, sayı: 121, 2001, ss.41-44
• Atkinson, Rita L. vdğr., Psikolojiye Giriş, çev: Kemal Atakay vdğr., Sos- yal Yay., İstanbul, 1995.
• Başaran, İ. Ethem, Eğitim Psikolojisi, 10. b., Gül Yay., Ankara, 1990.
• Başgil, Ali Fuad, Din ve Laiklik, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul 1998.
• Baymur, Feriha, Genel Psikoloji, 11.b., İnkılap Kitabevi, İstanbul, 1994.
• Bilgin, Beyza, Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Gün Yayıncılık, Ankara, 1998.
• Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yay., İstanbul, 1999.
• Corman, Lois, Psikanaliz Açısından Çocuk Eğitimi, çev: Hüseyin Por- takal, 2.b., Cem Yay., 1996.
• Cüceloğlu, Doğan, İnsan ve Davranışı, 7.b., Remzi Kitabevi, İstanbul,
• Çamdibi, Hasan Mahmud, Şahsiyet Terbiyesi ve Gazâli, Han Neşriyat, İstanbul, 1983.
• Çileli, Meral, Ahlak Psikolojisi ve Eğitimi, V Yay., Ankara, 1986.
• Çotuksöken, Betül, “Felsefe Açısından Küreselleşme ve Kültür”, Cumhu- riyet ve Küreselleşme, ed: Suna Kili, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 2002, ss.163-176.
• Çubukçu, İbrahim Agah, İslam’da Ahlak ve Mutluluk Felsefesi, DİB Yay., Ankara, 1990.
• Demir, Ömer ve Mustafa Acar, Sosyal Bilimler Sözlüğü, 2.b., Vadi Yay., 1997.
• Doğan, Mehmet, “Türkiye’de Aileye ve Aile Fertlerine Tesirleri Açısından Kitle Yayın Araçları”, Türk Aile Ansiklopedisi, AAK Yay., Anka- ra, 1991, c:2, ss.634-638. Dökmen, Üstün,
• “Nasrettin Hoca Fıkralarının, Aisopos, Grimm ve
• Türk Halk Masallarının Kohlberg’in Moral Gelişim Devreleri Açı
• sından İncelenmesi”, Psikoloji Dergisi, sayı: 14.-15, 1982, ss.31-36.
• Durant, Will, Medeniyetin Temelleri, çev: Nejat Muallimoğlu, Boğaziçi Yay.,İstanbul, 1978.
• Eklin, Frederick, Çocuk ve Toplum, çev: Nazife Güngör, Gündoğan Yay., Ankara, 1995.
• Ertürk, Selahattin, Eğitimde Program Geliştirme, Yelkentepe Yay., Ankara, 1982.
• Filiz, Şahin, Ahlakın Aklî ve İnsani Temeli, Çizgi Kitabevi Yay., Konya, 1998.
• Gövsa, İbrahim Alaettin, Çocukta Duygusal Gelişim, Hayat Yay., İstan- bul, 1998,.
• Guillaume, Paul, Psikoloji, çev: Refia Şemin, İÜEF Yay., İstanbul, 1970.
• Güngör, Erol, Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak, Ötüken, İstanbul, 1998.
• Gürün, O.A., Psikoloji Sözlüğü, İnkılap Kitabevi, İstanbul, 1991.
• Güvenç, Bozkurt, İnsan ve Kültür, 7. b., Remzi Kitabevi, İstanbul, 1996.
• Hökelekli, Hayati, Din Psikolojisi, TDV Yay., Ankara, 1993.
• İbn Miskeveyh, Ahlakı Olgunlaştırma, çev:Abdulkadir Şener vdğr., Kül- tür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara, 1983.
• İnceoğlu, Metin, Tutum-Algı-İletişim, İmaj Yay., Ankara, 2000.
• Kaya, Mevlüt, Din Eğitiminde İletişim ve Dini Tutum, Etüt Yay., Sam- sun, 1998.
• Korkmazlar, Ümran, “Son Çocukluk Dönemi”, Ana-Baba Okulu, Kayı- han Aydoğmuş vdğr., 5.b., Remzi Kitabevi, İstanbul, 1995, ss.75-84.
• Kozak, İbrahim Erol, İnsan, Toplum, İktisat, Değişim Yay., Adapazarı, 1999.
• Köknel, Özcan, “Ergenlik Dönemi”, Ana-Baba Okulu, Kayıhan Aydoğmuş vdğr., 5.b., Remzi Kitabevi, İstanbul, 1995, ss.85-96.
• Köse, Ali, Neden İslam’ı Seçiyorlar, İSAM Yay., İstanbul 1997.
• Köylü, Mustafa, Yetişkin Din Eğitiminin Teorik Temelleri, Etüt Yay., Samsun, 2000.
• Onur, Bekir, Gelişim Psikolojisi, 4.b., İmge Kitabevi, Ankara, 1997.
• Özbek, Abdullah, Bir Eğitimci Olarak Hz. Muhammed, 2.b., Esra Yay., Konya, 1991.
• Peker, Hüseyin, Çocuk ve Suç, Çocuk Vakfı Yay., İstanbul, 1994.
• Sâtı Bey, Mustafa, Eğitim ve Toplumsal Sorunlar Üzerine Konferans- lar, der: Kafadar, Osman ve Faruk Öztürk, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 2002.
• Şahin, Hüseyin, Türkiye Ekonomisi, 7.b., Ezgi Kitabevi, Bursa, 2002.
• Tanyol, Cahit, Sosyolojik Açıdan Din, Ahlak, Laiklik, ve Politika Üze- rin Diyaloglar, Okat Yay., İstanbul, 1970.
• Temel, Z. Fulya ve Ayşe B. Aksoy, Ergen ve Gelişmi, Nobel Yayın Dağı- tım, Ankara, 2001.
• Temel, Z. Fulya, Yetiştirme Yurdunda ve Ailesi Yanında Kalan 14-18 Yaş Grubundaki Gençlerin Cinsiyet Rolü Kimlikleri ile Mo- ral Gelişimlerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, (Ya- yınlanmamış Doktora Tezi), HÜSBE, Ankara, 1991.
• Tezcan, Mahmut, Eğitim Sosyolojisi, 10.b., Feryal Matbaası, Ankara,
• ----------, Sosyal ve Kültürel Değişme, AÜEBF Yay., Ankara, 1984.
• Tolan, Barlas, Çağdaş Toplumun Bunalımı, 2.b., AİTİA Yay., Ankara, 1981.
• Uysal, Halil, İnsan ve Toplum Bilimleri Sözlüğü, Uysal Kitabevi, Kon- ya, 1996.
• Yaprak İşçibaşı, “Medyada Şiddet Konusunda Bazı Sorular”, Kurgu Der- gisi, AÜ Yay., sayı:19, 2002, ss.47-52.
• Yavuzer, Haluk, Çocuk Psikolojisi, 8.b., Remzi Kitabevi, İstanbul,1992.
• Yılmaz, Yalçın, “Kültürel Etkileşim ve Toplumsal Değişimde Televizyonun Etkileri”, İletişim Fakültesi Dergisi, MÜD Yay., İstanbul, 2001, ss.65-83.