Arap Gramerinde Gayr-ı Munsarıf Kelimelerin Cümle İçinde Farklı Kullanımları

Yıl 2017, Sayı: 43, 193 - 216, 28.12.2017

Aladdin Gültekin

Öz

Dünyada konuşulan her dilin kendine ait gramer özellikleri
vardır. Bu özellikler, o dili öğrenmek isteyenler için birtakım zorlukları da
barındırmaktadır. Çalışma, anadili Arapça olmayanların gramer konularından
zaman zaman karıştırdıkları el-memnu mine’s-sarf, bir başka ifadeyle
gayr-ı munsarıf konusu hakkındadır. Eski kaynaklarda çoğunlukla muhtasar
sayılabilecek şekilde izah edilen bu konuyu bu çalışmada daha tertipli
incelemeye çalıştık. Bu konuyu, muteber kabul edilen kaynaklara başvurarak
detaylı şekilde inceledikten sonra ayrıntıya girmeksizin makale çalışması
biçiminde ortaya koyduk. İnceleme konumuz, kelime ve cümle bilgisi gerektiren
bir alan içinde daha çok fonetiği ilgilendiren sorun olarak kendisini
göstermektedir. Bu çalışma, kelimenin üzerinde taşımış olduğu bazı temel
özellikler ile bunların ilintisi (feri) şeklinde algılananların birlikteliği ve
cümle içinde ortaya çıkan telaffuz sorununa odaklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tenvin, Gayr-Munsarıf, Memnu mine’s-Sarf, Tenvinden Men Edilenler, Kesra Hareke Almaktan Men Edilenler

Different Use of Ghair Munsarif (diptote) Words in a Sentence in Arabic Grammar

Öz

Every language spoken in the world has its own
grammatical features. These features include some difficulties for learners.
This paper deals with the subject of diptote (ghair munsarif or al-mamnu
min al-sarf) about which makes non-native learners occasionally become
confused. The study endeavours to analyze the subject that is generally
explained concisely in a more organized manner. The topic in question has been
discussed with reference to the trustworthy sources and then presented in this
article without supplying details related. The subject of study appears to be
much like an issue of phonetics in a field that requires the knowledge of
morphology (sarf) and syntax (nahw). This work focuses on main
characteristics of the word  together
with secondary ones and the pronunciation problem that occurs in the sentence.    

Anahtar Kelimeler

Tanwin (Nunnation), Ghair Munsarif or Mamnu min al-Sarf (Diptote), the Restricted from Tanwin, the Restricted from Kasra

Kaynakça

• Abbâs, Hasan en-Nahvu’l-vâfî, I-V, Kahire, tsz.
• Câmî, Nureddin Abdurrahman, el-Fevâidu’d-diyâiyye, İstanbul, 1987, s.214.
• Cerîr b. Atiyye, Şerhu Dîvânı Cerîr, I-II, Dâru Beyrut, Beyrut, 1986.
• Çelebi, Muharrem, “Muhtasar Nahiv Kitaplarına Bir Bakış”, Dokuz Eylül Üniver-sitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İzmir, Sayı V, 1989, ss. 1-31.
• Ezherî, Halid, Şerhu’t-Tasrih ala’t-tavdıh, I-II, Mısır, tsz.
• Feyyumî, Ebu'l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Ali el-Hamevî, el-Misbâhu’l-munîr, Mektebetu Lübnan, Beyrut, 1987.
• Galayânî, Eş-Şeyh Mustafa, Câmiu’d-durûsi’l-arâbiyye, I-III, Beyrut, 1402/1982.
• Hemadânî, Behâuddin Abdullah b. Akîl, el-Mısrî, Şerhu İbn Akîl alâ Elfiyyeti İbn Malik,I-II, nşr. Muhyiddin Abdulhamid, Beyrut, tsz.
• İbn Hişâm, Cemâluddin b. Yûsuf b. Ahmed b. Abdillah el-Ensâri, Evdahu’l-mesalik ilâ Elfiyyeti ibn Mâlik,I-V, Mısır, 1375/1956.
• İbn Hişâm, Cemâluddin b. Yûsuf b. Ahmed b. Abdillah el-Ensâri, Şerhu Katri’n-Nedâ bellu’s-Sadâ, nşr. Muhammed Muhyiddin Abdul-hamid, Mısır, 1383/1963.
• İbn Malik, Muhammed b. Abdillâh el- Endelusî, el-Elfiyye, Mısır, 1351/1932.
• İbn Manzûr, Ebu’l Fadl Muhammed Cemâluddin Muhammed b. Mukrim, Lisânu’l-Arab, I-XV, Beyrut, tsz.
• İbn Yaîş, Yaîş b. Alî, Şerhu’l-Mufassal, I, 59; Muhammed Rahmî el-Ekînî, Şerhu’l-Akdu’n-namî ala’l-Câmî, I-II, Matbuatu’l-Osmaniyye, 1314.
• İbnu’l-Cinnî, Ebu’l-Feth Usmân, Sırrı sınâatu’l-irâb,I-II, Şam, 1405/1956.
• Muberred, Ebu’l-Abbâs Muhammed b. Yezid, el-Muktadab, I-IV, Kahire 1386/1966.
• Rube b. Accâc, Dîvânu Ru’be b. Accâc, tsh, Velîm b. el-Verd, Kuveyt, 2008.
• Saymerî, Ebû Muhammed b. Ali, et-Tebsıre ve’t-tezkire, I-II, Mekke, 1402/1987.
• Sîbevey, Ebû Bişr Amr b. Usman b. Kanber, el-Kitâb,I-V, nşr. Abdusselam Harun, Alemu’l-Kutub, 1403/1987.
• Suyutî, Celâluddin Abdurrahman b. Ebî Bekr, Hemu’l-hevâmi şerhu Cemi’l-cevâmi, I-II, Beyrut, tsz.
• Suyutî, Celâluddin Abdurrahman b. Ebî Bekr, el-İktirâh fî ilmi usûli’n-nahv, tsh. Ahmet Suphi Furat, İstanbul, 1395/1975.
• Yakûb, Emil Bedi, el-Memnu mine’s-sarf, Beyrut, 1414/1992.
• Zeccâc, Ebû’İshâk İbrahim, Mâ yansarif ve mâ lâ yansarıf, nşr. Hudâ Mahmûd Firâğe, Kahire, 1981.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Umer, el-Mufassal, Beyrut, 1410/1990.