MELHAMETU’L-HARÂFÎŞ VE EVLÂDU HÂRATİNÂ ROMANLARININ VÂKIA, MEKÂN, ZAMAN VE KİŞİ BENZERLİĞİ YÖNÜNDEN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2020, Sayı: 49, 419 - 439, 15.12.2020

Ramazan Aslan

https://doi.org/10.17120/omuifd.797841

Öz

Arap romanının mihenk taşı kabul edilen Necîb Mahfûz kaleme aldığı başarılı ve özgün eserleriyle bu türü zirve noktasına ulaştıran isimlerin başında gelmiştir. Dünya edebiyatında da tanınmaya başlayan yazar romandaki başarılı çalışmalarıyla “1988 Nobel Edebiyat Ödülü” ile taltif edilmiştir. Necîb Mahfûz birçok eserinde Mısır sokağı üzerinden tüm insanlığı ilgilendiren ve onları ortak payda etrafında toplayan değerlere dair mesajlar vermiş ve içinde bulundukları durumun tablosunu bir sosyolog gibi sunmayı başarmıştır. Bu bağlamda yazılan Evlâdu hâratinâ ve Melhametu’l-harâfîş romanları Necîb Mahfûz’un edebiyat dünyasına sunduğu bu türden romanların başında gelmiştir. Romanların ana teması halkı ezen yönetimlere başkaldırarak toplumun tamamını kucaklayan adalet temelinde bir sistem tesis etmek olmuştur. Vukû zamanı belli olmayan olaylar, özelde gücü elinde bulunduran aşiret sistemi genelde ise ülkelerin yönetimini elinde bulunduran iktidarlar etrafında dönmüştür. Bundan hareketle yapılan çalışmada Arap edebiyatında önemli bir yere sahip olan Evlâdu hâratinâ ve Melhametu’l-harâfîş romanları vâkıa, mekân, zaman ve kişi benzerliği yönünden mukayese edilmiş ve yazarın bu romanları üzerinden Mısır sokağının arka planına inilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arap Edebiyatı, Arap Romanı, Mısır, Necîb Mahfûz, Evlâdu hâratinâ, Melhametu’l-harâfîş, Adalet

A COMPARISON OF THE NOVELS "MALHAMETU ALHARAFİSH " AND "AVLADU HARATİNA" IN TERMS OF EVENT, PLACE, TIME AND PERSON SIMILARITIES

Öz

Naguib Mahfouz who is accepted the cornerstone of the Arabic novel, thanks to his successful and unique books, had been the leading author that brought this genre to the top. The author that started to be worldwide, was awarded with “Nobel Prize for Literature in 1988” for his successful works of novel. Mahfouz in his many books, had given messages on the values which bother all people and unite them around a common aim with reference to the society of Egypt and successed to reflect their ongoing situation like a sociologist. The novels “Malhama-tu al-harafish and Avladu Haratina” which was written in aforementio-ned context are the most important novels of this genre. The main the-me of the novels are to revolt against the administrations and to found a system around the justice that embrace all the society. The events with uncertain time of occurence had passed around the tribes which had the power and the administrations that rule the countries. Based on this article, the two novels which have big value in Arabic literature had been compared in terms of similarity of event, place, time and people and it had been tried to go in depth of Egypt society through these no-vels.

Anahtar Kelimeler

Arabic Literatute, Justice, Naguib Mahfouz

Kaynakça

• Ayyıldız, Mustafa. Roman Tanım-Tarihçe-Teknik. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2011.
• Bedrâvi, Nâdiye. Necîb Mahfûz ve sîyeğu rivâyetin cedîde. el-Cîze: Mektebetu’l-Enclû’l-Mısriyye, 1996.
• Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Akçağ Yayınları, 15. Basım, 2017.
• Dureyni, Ahmed. “Mi’zenetu en-Nâci el-ehîre”. Erişim: 20 Ocak 2017. https://www.almasryalyoum.com/news/details/1234504.
• Gânim, Muhammed Hasan. et-Tahlilu’n-nefsi dirastun nefsiyyetun fi Melhameti’l-Harâfîş li Necîb Mahfûz. el-Kutubu’l-‘Arabiyye, 2004.
• İklâdiyûs, Enîs Fehmi. Udebâu fazû bi câizeti nûbel. Kâhire: Merkezu’l-Ehrâm li’t-Tercemeti ve’n-Neşr, 1999.
• İbrâhim, Abdullah. Mevsûatu’s-serdi’l-‘arabi. 9 Cilt. Abu Dabi: Qindîl, 2016.
• Kozakoğlu, Yasemin. Necib Mahfuz’un es-Sulasiyye (Üçleme), Adlı Eserinde Kadın Figürü. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
• Keşk Adbulhamîd, Kelimetuna fir’reddi alâ Evlâdi hâratinâ: Necîb Mahfûz, Kâhire: el-Muhtâru’l-İslâmî, 1987.
• Mahfûz, Necîb. Ezilenler. İstanbul: Kırımızı Kedi, 2. Basım, 2011.
• ———, Melhametu’l-harâfîş. Kâhire: Dâru′ş-Şurûk, 6. Basım, 2015.
• ———, Evlâdu hâratinâ. Kâhire: Dâru′ş-Şurûk, 13. Basım, 2014.
• Nakkâş, Recâ. Fî hubbi Necîb Mahfûz. Kâhire: Dâru’ş-Şurûk, 1. Basım, 1995.
• ———, Necîb Mahfûz safahâtun min muzakkerâtihi ve advâu cedîde alâ edebihi ve hayâtihi. Kâhire: Merkezu’l-Ehrâm li’t-Tercemeti ve’n-Neşr, 1998.
• Narlı, Mehmet. “Romanda Zaman ve Mekan Kavramları”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/7 (2002): 92-106.
• Seyidov, Rashad. Necîb Mahfûz'un Cebelâvî Sokağı'nın Çocukları Eserinin Şahıslar Bakımından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.
• Sabri, Ahmed. “Melhametu’l-harâfîş Necîb Mahfûz ani’l-Mehdiyyi’l-muntazar”. Erişim: 31 Ağustos 2017. https://elmahatta.com/ملحمة-الحرافيش-نجيب-محفوظ/.
• ———,“Harâfîş hînema rea Necîb Mahfûz el-Mehdiyye’l-muntazar”. Erişim: 14 Aralık 2018. https://www.ida2at.com/alharafish-when-najeeb-mahfouz-saw-almahdi/.
• Tonguç Basmacı, Leyla. Cebelâvî Sokağı’nın Çocukları. İstanbul: Kırımızı Kedi, 7. Basım, 2010.
• Tekin, Mehmet. Roman Sanatı ve Romanın Unsurları. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi, 1989.
• Tarabîşî, Corc. Allahu fî rihleti Necîb Mahfûz er-remziyye. Beyrut: Dâru’t-Talîa, 1988.
• Ukeyli, Haydar Berzân Sekrân. “et-Tekâbulâtu’n nassiyye fî rivâyeti Melhameti’l-harâfîş”. Mecelletu Kulliyyeti’l-Âdâb, 1/101 (2012): 169-197.
• Yıldız, Musa. “Mısırlı Yazar Necîb Mahfûz’un Evlâdu hâratinâ Adlı Romanındaki Sembolik Kavramlar ve Çözümlemesi”. Birinci Orta Doğu Semineri (Kavramlar Kaynaklar ve Metodoloji): Bildiriler (Elazığ, Mayıs, 2003): 209-238.
• ———, Necip Mahfuz’un Sembolik Romanları. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998.
• Zemzem, Sabri. “el-Harâfîş ve’l-lissu’ş-şerif”. Erişim: 2 Eylül 2016. https://www.masress.com/ahram/1548846.