Common Linguistic Errors Observed in Contemporary Arabic Language Usage

Yıl 2024, Sayı: 56, 233 - 267, 30.06.2024

Alaaddin Şükür

https://doi.org/10.17120/omuifd.1452515

Öz

This article addresses some common language errors seen in the Arabic language today. Language is the most important means of communication through which people reach agreements and exp-ress desires and intentions. Just like in all languages, there is always a possibility of making vari-ous errors, whether minor or major, in the Arabic language. The aim of this study is to draw atten-tion, with some examples, to the common mistakes observed in the usage of words, grammatical constructions, prepositions, word derivation, and inflections, which, despite being incorrect, are accepted and widely used due to the preference for colloquial Arabic over formal Arabic nowadays. Furthermore, while investigating the sources and reasons for these errors, the study also delves in-to the effects of incorrect practices and usages in areas strongly linked to language such as politics, media, and education, which contribute significantly to the development of the language, on the normalization of these errors. Consequently, the study provides examples from verses of the Quran, hadiths, and ancient Arabic poetry as well as some suggestions for correcting these errors in contemporary usage.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language, Language Mistakes, Lahn, Public, Media

Günümüzde Arap Dilinde Görülen Bazı Yaygın Dil Hataları

Öz

Bu makale günümüzde Arap dilinde görülen bazı yaygın dil hatalarını konu edinmiştir. Dil, insanla-rın aralarında anlaşma sağladıkları, arzu ve isteklerini dile getirdikleri en önemli iletişim aracıdır. Tüm dillerde olduğu gibi Arap dilinde de günlük kullanımlarda küçük ya da büyük çaplı birtakım hataların yapılma ihtimali her zaman vardır. Bu çalışmanın amacı, günümüzde fasih Arapça yerine halk dilinin tercih edilmesi sebebiyle yanlış olmasına rağmen doğru kabul edilip kullanılan lafızlar, harekeler, edatlar, kelime türetim ve çekimlerinde yaygın olarak görülen hatalara bazı örneklerle dik-kat çekmektir. Ayrıca söz konusu hataların kaynakları ve nedenleri araştırılırken siyaset, medya ve eğitim gibi dil ile arasında güçlü bir bağ olan ve dilin gelişimine önemli katkı sağlayan alanlarda yapılan yanlış uygulama ve kullanımların bu hataların daha da normalleşmesine olan etkilerine deği-nilmiştir. Sonuç olarak çalışmada, yaygın görülen dil hatalarının giderilmesine ve doğru kullanımla-rına yönelik olarak ayet, hadis ve kadim Arap şiirlerinden örnekler verilmiş; ardından günümüzde bu hataların düzeltilebilmesi için bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili, Dil Hataları, Lahn, Halk, Medya

Kaynakça

• Abdülğafur, Emin Taha. el-Ahtâu’l-lüğaviyyetü’ş-şâia. Gazze: Filistin Arap Dil Kurumu Yayınları, 2013.
• Abrî, Halid b. Hilâl b. Nâsır. Ahtâun lügaviyyetün şâiatün. Umman: Mektebetü’l-Ceyli’l-Vâid, 2006.
• Absî, Antere b. Şeddâd b. Amr. Şerhu dîvânı Antere b. şeddâd. tsh. Emîn Saîd, Mısır: el-Matbaatu’l-Arabiyye, ts.
• Abdüssemi’, Muhammed Servet. el-Lehecâtü’l-Arabiyye el-fusha ve’l-âmmiyye. Kahire: 2006.
• Adnânî, Muhammed. Mu’cemü’l-ahtâi’ş-şâia. Beyrut: Mektebetü Lübnan, ts.
• Asâvî, Mustafa Adnân. “el-Ahtâu’l-lüğaviyyetü’ş-şâia fi’s-sahâfeti’l-Arabiyye”. Umman: Mecelletü Midâdi’l-Âdâb, 111-132, 2018-2019.
• Ayyıldız, Erol. “Mısır’da İngiliz İşgalinin Arap Dili Üzerindeki Tesirleri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakülte-si Degisi, 1986, 6-74.
• Batş, Yusuf Muhammed Ali. el-Ahtâu’l-lügaviyyeti fi’s-sıhâfeti’l-Filistîniyye. Gazze: el-Câmiatü’l-İslâmiyye, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Abdülkâdir Şeybe’l-Hamd. 1 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Melik Feht el-Vataniyye, 1429/2008.
• Bulut, Yücel. “Oryantalizm”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 33/428-437. İstanbul; TDV yayınları, 2007.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usulü, Ankara: 3. Basım, 1979.
• Cevad, Mustafa. Gul velâ tegul. Dimeşk: Dâru’l-Medâ li’s-Sekâfeti ve’n-Neşr, 1988.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd. Tâcu’l-lüga ve sıhâhu’l-Arabiyye. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî,1991.
• Cüneydî, Muhammed Saîd b. Bilâl. eş-Şâmil fî ulûmi’l-lügati’l-Arabiyye ve mustalahâtihâ. Beyrut: Dâru Bey-rut, 1981.
• Çakır, Fatih. Arap Medyasında Arap Dili Üzerine Yapılan Tartışmalar. (el-Cezire Televizyonu Programları Kap-samında), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı. İstanbul: 2019.
• Çelebi, İlyas. “Kemalpaşazâde”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 25/267-269. İstanbul: TDV Yayın-ları, 2022.
• Dahdâh, Antuvan. Mu’cemü lügati’n-nahvi’l-Arabî. Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1993.
• Dayf, Şevki. Tahrîfâtu’l-âmmiyye li’l-fusha fi’l-kavâidi ve’l-binyâti ve’l-hurûfi ve’l-harekât. Kahire: Dâru’l-Maarif, 1994.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as b. İshâk b. Beşîr b. el-Ezdî es-Sicistânî. Sünenü Ebî Dâvûd. thk. Şuayb Ar-navut. 5 Cilt. Dimeşk: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 5. Basım, 1403/2009.
• Ebussûd, Abbas. Şümûsü’l-irfân bilügati’l-Kur’ân. Kahire: Dâru’l-Maarif, ts.
• Efgânî, Saîd. min Târîhi’n-nahvi, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1978.
• Ergüven, Şehabettin. “Arap Dilinde Lahn’ın Ortaya Çıkışı ve İlk Görüntüleri”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakül-tesi Dergisi, 2007, 155-188.
• Ensârî, Ebu’l-Velîd Hassân b. Sâbit el-Münîr. Dîvânu Hassân b. sâbit. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2. Basım, 1994.
• Es’ad, Halil Dağir. Tezkiretü’l-kâtib. Kahire: Müessesetü Hindâvî li’t-Ta’lîm ve’s-Sekâfe, 2012.
• Esedî, el-Kümeyd b. Zeyd. Dîvânu’l-Kümeyt. thk. Muhammed Nebîl Turayfî. Beyrut: Dâru Sâdır, 2000.
• Elmalı, Hüseyin. “Hassân b. Sâbit”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/399-401. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Gadîrî, Kerîme. “Heymenetü’l-âmmiyye alâ vesâili’l-i‘lâm ve inikâsâtihâ ale’l-lügati’l-‘Arabiyye”. Mecelletü’l-Lügati’l-Arabiyye, 21/45, 323-344, 2019.
• Hassân b. Sâbit. Dîvânu Hassân b. sâbit. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2. Bassım, 1994.
• Haşimî, Ahmet. el-Kavaidü’l-esâsiyye li’l-lügati’l-Arabiyye. İstanbul: el-Mektebetü’l-İslamiyye, ts.
• İbn Fâris, Ebu’l-Hüseyin Ahmed b. Zekeriyya. Mekâyisü’l-lüga. thk. Abdüsselam Muhammed Harun. Mısır: Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî ve Evlâduh, 2. Basım, 1972.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdullah Cemâlüddîn b. Yûsuf b. Ahmed b. Abdillah. Muğni’l-lebîb an kitâbi’l-eârîb. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdülhamîd. ts.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdillâh b. Müslim ed-Dîneverî, Uyûnu’l-ahbâr, Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye, ts.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Gazvînî. Sünenü ibn mâce. thk. Muhammed Fuad Abdülbâkî. 1 Cilt. b.y.: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Ali. Lisânu’l-Arab. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1997.
• İbiş, Mustafa. Arap Dilinde Âmmice ve Fushâ Tartışmaları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015.
• İmruülkays, Ebû Vehb Hunduc b. Hucr b. el-Hâris. Dîvânu imruülkays. tsh. Mustafa Abdü’ş-Şâfi. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 5. Basım, 2004.
• İşler, Emrullah. “Tarafe b. el-Abd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/14. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
• Kasımî, Ali. “el-Lügatü’l-Arabiyye fî Vesâili’l-İ‘lâm”. Mecelletü’l-Mümareseti’l-Lügaviyye. Fas: ts. 7-20.
• Kıftî, Cemaleddin Ebu’l-Hasen Ali b. Yûsuf . İnbâhu’r-ruvât alâ enbâhi’n-nühât, thk. Muhammed Fadl İbra-him, Beyrut: 1986.
• Kisâî, Ebu’l-Hasen Ali b. Hamza. Mâ telhanu fîhi’l-âmme. thk. Ramazan Abdüttevvâb. Kahire: Mektebetü’l-Hancî, ts.
• Konfüçyüs. Erişim 24. Ocak 2024. timeturk.com/adil-gulmez/hiçbir-şey-dil-kadar-mühim-değildir/yazar-323416.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli. haz. Halil Altuntaş - Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2001.
• Mahmut Sultan. Erişim 26 Ocak 2024. https://ar.wikipedia.org.
• Muttakî, Alâeddîn Ali b. Hüsâmeddîn el-Medenî el-Burhân el-Fevrî. Kenzü’l-ummâl fî süneni’l-ekvâl ve’l-efâl. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1985.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Fuad Abdülbâkî. 1 Cilt. Bey-rut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1374/1955.
• Ömer, Ahmet Muhtar. Ahtâu’l-lügati’l-Arabiyyeti’l-muâsıra. Kahire: Âlemü’l-Kütüp, 2008.
• Özcan, Abdülkadir. “Ali Çelebi, Hısım”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları, 2/385, 1989.
• Sâbit b. Câbir b. Süfyân el-Fehmî, Ebû Züheyr. Dîvânu Teebbeta Şerran. thk. Ali Zülfikâr Şâkir. by: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî,1984.
• Sâdık, Samiye. Erişim 26 Ocak 2024. https://ar.wikipedia.org.
• Safedî, Ebu’s- Sefâ Salâhuddîn Halîl b. İzziddîn Aybeg b. Abdillâh. Tashîhu’t-tashîf ve Tahrîru’t-tahrîf. thk. es-Seyyid eş-Şergâvî. Kahire: Mektebetü’l-Hâncî,1987.
• Sevinç, Eyüp. Muhammed Kürd Ali ve Arap Diline Katkıları, Ankara: İksad Yayınevi, 2021.
• Sîbeveyhi, Ebû Bişr Amr b. Osman b. Kanber. el-Kitâb. nşr. Abdulselâm Muhammed Harun. Kahire: 1988.
• Sürur, Ahmet Fethi. Erişim 26 Ocak 2024. htttps://ar.wikipedia.org.
• Süveydan, Zeynep. Erişim 26 Ocak 2024. https://marefa.org.
• Süyûtî, Ebu’l-Fadl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî. el-Müzhir fî ulûmi’l-lügati ve envâih. tlk. Komisyon. Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, ty.
• Şâhîn, Şâmil. Mu’cemu’l-müntekâ mine’l-hatai ve’s-savâb fi’l-lügati’l-Arabiyye. Dâru Ğâri Hira, by.
• Şerefüddîn, Dürriye. Erişim 26 Ocak 2024. https://ar.wikipedia.org.
• Şeşen, Ramazan. “Ahmed Şevki”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2/136-137, 1989.
• Şevgi, Ahmed. eş-Şevgiyyât. Kahire: Müessesetü Hindâvî li’t-Ta’lîm ve’s-Sekâfe, ts.
• Tarafe b. el-Abd. Dîvânu Tarefe. şrh. Mehdî b. Muhammed Nâsıruddîn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 3. Basım, 2002.
• Tüccar, Zülfikar. “Cerîr b. Atıyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7/412-413. İstanbul: TDV Ya-yınları, 1999.
• Tülücü, Süleyman. “Teebbeta Şerran”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/269-270. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
• Tülücü, Süleyman. “Lebîd b. Rebîa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27/121-122. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Tülücü, Süleyman. “Nâbiga ez-Zübyânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/262-263. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Uzun, Rahmetullah. “Arap Medyasında Yaygın Dil Hataları”. Ekev Akademi Dergisi 24/82 (Bahar 20020), 361-381.
• Ya’kûb, Emîl Bedî. Mu’cemü’l-hata ve’s-sevab fi’l-lüga. Beyrut: Dâru’l-İlmi li’l-Maarif, 1983.
• Za’belâvî, Salâhuddîn. Mu’cemu ahtâi’l-küttâb. thk. Muhammed Mekkî el-Hasenî-Mervân el-Bevvâb. Dimeşk: Dâru’s-Sekâfe ve’t-Türâs, 2006.
• Zavalsız, Halid. “Akkâd, Abbas Mahmûd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/267-269. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Zebîdî, Muhibbuddîn Ebû Feyz es-Seyyid Muhammed Murteza el-Huseynî el-Vâsıtî el-Hanefî. Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs. Kuveyt: 1975.
• Zübeydî, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen b. Abdillâh b. Mezhic. Lahnu’l-avâm. Kahire: Mektebetü’l-Hanci, 2. Basım, 2000.
• Zübyânî, Ebû Ümâme Ziyad b. Muaviye b. Dabâb b. Câbir en-Nâbiga. Dîvânu Nâbiga. thk. Abbas Abdüssâtır. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 3. Basım, 1996.