YARIŞMA SPORLARININ AHLAKSAL AMACI

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 1, 47 - 51, 15.12.2016

Gülfem Sezen Balçıkanlı

Öz

Çalışmanın amacı, yarışma sporları ve ahlak arasındaki ilişkinin çeşitli açılardan incelenmesidir. Yarışma sporlarının ahlaki amacı nedir? Yarışma ve kazanma duygusu ile spor ahlakı arasında nasıl bir ilişki vardır? Bu sorular ışığında çalışmanın içeriğini; yarışma sporlarının formal ve informal yapısı, yarışma sporlarının ahlaki yönelim açısından branş, cinsiyet, kategori gibi sınıflandırmalar göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi ile profesyonelliğin ahlak üzerindeki etkileri oluşturmaktadır. Rekabet ve profesyonelliğin spor ahlakı üzerinde çok önemli etkileri bulunmaktadır. Ancak, bu etkilerin spor ahlakını olumsuz yönde etkilediğini söylemekte mümkündür. Spor çevrelerinde oldukça baskın olduğunu gördüğümüz “her ne pahasına olursa olsun kazanma” anlayışı spor ahlakı açısından büyük boşluklar yaratmakta ve yeri doldurulamayacak durumlar meydana getirmektedir. Başarının anlamı değişerek sonuç odaklı yaklaşımlar benimsenmekte bunun yanında süreç görmezden gelinmektedir. Örneğin süreç içerisinde haksız kazançlar, aldatmaya yönelik davranışlar, kural dışı davranışlar sonuçta galip gelinmişse önemsenmemekte hatta tam tersine bu sonuç “başarı” olarak adlandırılarak kıymetlendirilmektedir. Bu durumun topluma yansıması ise, süreç içerisinde etkisini hissettirecek birçok olumsuz durumu beraberinde getirecektir. Oysaki spor, kişilerin karakter eğitiminde bir araç olmalı, spor çevreleri ise üstlendikleri misyon ile özellikle çocuk ve gençlere pozitif rol model sergilemelidir.

Kaynakça

• Boxill J. The ethics of competition. In Boxill J. (Editor). Sport Ethics an Anthology. USA: Blackwell, 107-115, 2003.
• Huizinga J. Homo Ludens: oyunun toplumsal işlevi üzerine bir deneme. (1. Baskı). (MA Kılıçbay Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1995.
• Lumpkin A, Stoll KS, Beller MJ. Sport Ethics: Application for Fair Play. (3rd ed). USA: McGrawHill, 2003.
• Yıldıran İ. Fair play: kapsamı, Türkiye’deki görünümü ve geliştirme perspektifleri, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2004; 9(4): 3-16.
• Bredemeier BJ, Shields DL. Moral growth among athletes and nonathletes: a comparative analysis, The Journal of Genetic Psychology, 1986; 147(1): 7-18.
• Pilz GA. Zum Problem Struktureller Bedingungen für Unfairness Eine empirische Analyse. In: Fairness und Fair Play, Hrsg: Gerhardt, V, Lammer, M, 2.Aufl, Sankt Augustin: Academia Verlag, Köln, 173-190, 1995.
• Sezen G, Yıldıran İ. Profesyonel ve amatör futbolcuların fair play anlayışları. İ. Yıldıran, P. Doğan, E. E. Erturan (Eds.). Beden Eğitimi ve Sporda Sosyal Alanlar Kongresi (10-11 Ekim 2003, Ankara s.13-20) Bildiriler Kitabı. Ankara, Sim Matbaacılık, 2003.
• Yıldıran İ, Sezen G. Profesyonel ve Amatör Futbolcuların Fair Playe Uygun Olmayan Maç İçi Davranışlara Yaklaşımları. 10. ICHPER-SD
• Avrupa Kongresi & 8. Uluslararası& 8. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi (17-21 Kasım 2004, Kemer/Antalya) Bildiriler Kitabı, 2004.
• Miller RF, Jarman BO. Moral and Ethical Character Development—Views From Past Leaders, Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 1988; 59(6): 72-78.
• Beller JM, Stoll S. Moral reasoning of high school student athletes and general students: an empirical study versus personal testimony, Pediatric Exercise Science, 1995; 7: 352-352.
• Vallerand RJ, Deshaies P, Cuerrier JP. On the effects of the social context on behavioral intentions of sportsmanship, International Journal of Sport Psychology, 1997; 28: 126-140.
• Priest RF, Krause JV, Beach J. Four-year changes in college athletes' ethical value choices in sports situations, Research Quarterly for Exercise and Sport, 1999; 70(2): 170-178.
• Rudd A, & Stoll S. What type of character do athletes possess? An empirical examination of college athletes versus college non athletes with the RSBH Value Judgment Inventory, The Sport Journal, 2004; 7: 1-10.
• Sezen G, Yıldıran İ. Beden eğitimi öğretmenlerinin futbolda fair playe ilişkin olumlu ve olumsuz davranışlara yaklaşımlarının incelenmesi, Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 2007; 1(1).
• Shields DL, LaVoi NM, Bredemeier BL, & Power FC. Predictors of poor sportspersonship in youth sports: personal attitudes and social influences, Journal of Sport and Exercise Psychology, 2007; 29(6): 747.
• Miller BW, Roberts GC, & Ommundsen Y. Effect of motivational climate on sportspersonship among competitive youth male and female football players, Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 2004; 14(3): 193-202.
• Yıldıran İ, Sezen G. Beden eğitimi öğretmeni adaylarının sportmenlik ve profesyonellik arasında ikilem barındıran somut örnek olaylara yaklaşımlarının değerlendirilmesi, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2006; 11(3): 3-14.
• Sezen G. Profesyonel ve amatör futbolcuların fair play anlayışları üzerine bir araştırma, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2003.
• Loland S. Justice in sport an ideal and its interpretation, Sport, Ethics and Philosophy, 2007; 1(1): 78-95.
• Fişek K. Devlet politikası ve toplumsal ilişkileri açısından Dünya’da Türkiye’de spor yönetimi. (2. Baskı). Bağırgan Yayınevi: Ankara, 1998.
• Keating WJ. Sportsmanship as a moral category, Ethics, 1964; 75(1): 25-35.
• Sezen-Balçıkanlı G, Yıldıran İ. Profesyonel futbolcuların sportmenlik yönelimleri ve empatik eğilim düzeyleri, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2011; 9(2): 49-56.
• Sezen-Balçıkanlı G, Yıldıran İ. Sportspersonship orientation and empathy: a study of professional football players, Journal of Physical Education and Sport (JPES), 2012; 12 (1): 18-24.
• Can C. Fair play yemin istemez. 1. Baskı, Hakan Can, Ahmet Talimciler (Eds.), MOSS yayınları, İstanbul, 2012.
• Can H, Can C. (31 Mayıs 2003). “Kuralların anlamı”. Fanatik Gazetesi.
• Lemyre PN, Roberts GC, Ommundsen Y. Achievement goal orientations, perceived ability, and sportspersonship in youth soccer, Journal of Applied Sport Psychology, 2002; 14(2): 120-136.
• Kavussanu M, Seal AR, & Phillips DR. Observed prosocial and antisocial behaviors in male soccer teams: age differences across adolescence and the role of motivational variables, Journal of Applied Sport Psychology, 2006; 18: 326-344.
• “Çocuğu ağlatmak istemedim.“ (20 Ekim 2015). Milliyet Gazetesi.
• “Aziz Yıldırım: Evladım bana bak!“ (18 Ekim 2015). Hürriyet Gazetesi.
• “Yusuf Şimşek masayı tekmeleyip, sigara yaktı“ (26 Ekim 2015). Hürriyet Gazetesi.
• “Trabzon’da olay! Hakeme yumruk“ (24 Ekim 2015). Hürriyet Gazetesi.
• Heinilä K. Ethics of sports. University of Jyvaskyla Research Reports, Nr.4, Jyvaskyla: 1974.
• Loland S. Fair play in sport: a moral norm system. London: Routledge: 2002.
• Reid LH. Sport, education and the meaning of victory. 2005; [cited 01.09.2005]; Available from: htpp://www.bu.edu/wcp/paper/spor/SporReid.html.
• Csepregi G. Sporda hümanist perspektifler, (N Avşar Çev). Eğitim Bilimleri Dergisi, Buca Eğitim Fakültesi Yayın Organı, 1992; 1(1): 14-16