CEZA ALAN FUTBOL TARAFTARLARININ ŞİDDETE YÖNELİK DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ: ADANA İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 3, 232 - 251, 15.12.2017

Pervin Bilir , Anıl Avgın

https://doi.org/10.17155/omuspd.289798

Cited By: 4

Öz

Türkiye'de şiddet olaylarının en fazla futbol karşılaşmalarında ortaya çıktığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı; futbol
karşılaşmalarında 6222 Sayılı Kanun gereğince ceza alan taraftarların şiddete yönelik davranışlarının incelenmesidir. Nitel araştırma
modelinde olan bu araştırmada, amaçlı örneklem tekniği kullanılmıştır. Spor alanında şiddet davranışlarında bulunmuş ve ceza
almış, 17-24 yaş arası 9’u erkek ve 1’i kadın olmak üzere Adanaspor ve Adana Demirspor'lu toplam 10 futbol taraftarı araştırma
grubunu oluşturmuştur. Görüşme tekniği ile veriler toplanırken “yarı yapılandırılmış görüşme” formu kullanılmıştır. Verilerinin
analizinde “içerik analizi” yapılmıştır. Taraftarların ceza aldıkları şiddet davranışları analiz edildiğinde, tesislere ve görevlilere zarar
verme, spor sahalarındaki yasaklanmış alana usulsüz yollarla girme, kötü ve çirkin tezahürat etme gibi olaylar gözlenmiştir.
Taraftarların almış oldukları cezalardan dolayı aile ve iş yaşamlarında sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir. Şiddet eyleminin
gerçekleştirilmesinde; grup psikolojisinin ve eğitim eksikliğinin ön plana çıktığı görülmüştür. Ceza alan taraftarların
gerçekleştirdikleri şiddet davranışlarında pişman olduklarının belirlenmesi cezaların etkili olduğunu ortaya koymaktadır.
Taraftarların bu davranışların sonucunda cezai yaptırımları bilmediklerini ifade etmeleri bu konudaki yapılması gereken şeylere ışık
tutmaktadır. 6222 Sayılı Kanuna yönelik bilgilendirme seminerlerinin taraftarlara yönelik yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Futbol, Şiddet, Adana Demirspor, Adanaspor, 6222 Sayılı Kanun, Taraftarlar, 6222 Sayılı Kanun

INVESTIGATION OF CAUSES AND RESULTS OF VIOLENCE-ORIENTED BEHAVIOURS OF PENALIZED FANS IN SPORTS: THE SAMPLE OF ADANA PROVINCE

Öz

Violent actions in Turkey appear mostly in football
competitions. The aim of this study is to investigate violence-oriented
behaviours of fans who were punished in accordance with the law N. 6222 in
football competitions. In
this study, which is based on the qualitative model, a purposive sampling
technique was used.  Research group
consists of 10 Adanaspor and Adana Demirspor fans who are at the age ranging
from 17 to 24, nine of whom are male, and one is female and who behaved
violently in sports areas and were punished accordingly. Semi-structured
interview form was used for gathering the data by interview technique.  Content analysis was carried out in the
analysis of the data. When the fans’ violent behaviours that they were punished
for were analysed, it was observed that damaging facilities and officers on
duty, entering forbidden zones and sports areas illegally, cheering offensively
and inappropriately are the most common issues. It was determined due to
punishments they received, fans had problems in family and professional
lives.  It is revealed that group
psychology and insufficient education are the prominent issues in doing violent
acts. The determination that the punished fans are regretful for the violent
actions show that the punishments are effective. The statements of the fans
about their lack of information about the consequential punishment of their
actions elucidates the things to be done on this issue.  Information seminars for the fans regarding
the law N. 6222 can be suggested.

Anahtar Kelimeler

Adanaspor, Adana Demirspor, Football, Violence, Fans, The Law Number 6222

Kaynakça

• Kaplan T. Futbolda şiddet sorununun boyutları. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 2016;(7)1:1-10.
• Polat E, Sönmezoğlu U. Futbol taraftarlarını şiddete yönelten faktörlerin incelenmesi, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016; (16) 1: 471-489.
• Yücel AS, Atalay A, Gürkan A. Sporda şiddet ve saldırganlığı etkileyen unsurlar. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi, 2015; (2) 2: 68-90.
• Resmi Gazete. 14. Nisan 2011 Tarih ve Sayı: 27905. Sporda şiddet ve düzensizliğin önlenmesine dair kanun. Kanun No: 6222.
• Ayan S. Şiddet ve fanatizm. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2006; (7) 2: 191-209.
• Aydın MB, Hatipoğlu D, Ceyhan Ç. Endüstriyel futbol çağında taraftarlık. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2008; (26): 289-316.
• Çoban B. Futbol ve toplumsal muhalefet. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2008; (26): 59-88.
• Sağır A. 6222 sayılı yasa bağlamında Türkiye’de futbol örneğinde sosyolojik bir çözümleme. Amme İdaresi Dergisi, 2012; (45) 3: 155-181.
• Ziyagil MA, Bilir P, Çekin R, Sayın TC. Türkiye’de sporda saldırganlık, şiddet ve çözüm önerileri. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2012; (7) 1: 1-14.
• Zelyurt MK. Türkiye’de futbolun tarihine bir bakış: Toplumsal sonuçları açısından futbol ve siyaset ilişkisi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Electronic Turkish Studies, 2014; (9) 2: 1763-1779.
• Gümüşgül O, Acet M. The open sore of football: Aggressive violent behavior and hooliganism. Physical Culture and Sport Studies and Research, 2016; (LXXI) 1: 30-37.
• Günay N, Tiryaki Ş. Spor taraftarı özdeşleşme ölçeğinin (STÖÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 2003; (14) 1: 14-26.
• Eskiler E, Sarı İ, Soyer F. Takıma psikolojik bağlılık ölçeğinin Türkçe formunun geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2011; (8) 1: 1428-1440.
• Kafkas ME, Çoban B, Şahin KA. Taraftar motivasyon ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: bir geçerlik ve güvenirlik çalışması. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2012; (6) 1: 34-41. Madran AD. Buss-Perry saldırganlık ölçeğinin türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 2013; (24) 2: 1-6.
• Trail GT, James JD. The motivaton scale for sport consumption: Assessment of the scales psychometric properties. Journal of Sport Behavior, 2001; (24) 2: 108-128. Polat, E, Yalçın, HB. Spor seyircileri için dışsal güdü ölçeği (SSİDGÖ) ve spor seyircileri için içsel güdü ölçeği (SSİİGÖ) geçerlik ve güvenilirlik çalışması. International Journal of Human Sciences, 2014; (11) 1: 105-127.
• Taşmektepligil MY, Çankaya S, Tunç T. Futbol taraftarı fanatiklik ölçeği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 2015; (6) 1: 41-49.
• Türksoy A, Çiçek M, Bayansalduz M. Üç büyük kulüp futbol taraftarının sosyal kimlikleri ve şiddete bakış açıları. İ.Ü. Spor Bilim Dergisi, 2003; (11) 3: 94-99.
• Salman GG, Giray C. Bireylerin futbol taraftarı olmasını etkileyen güdüler ile sadakat arasındaki ilişki: Fenerbahçe taraftarları üzerine bir uygulama. Öneri, 2010; (9) 33: 89-97.
• Koçer M. Futbol derneklerine üye olan taraftarların şiddet ve holiganizm eğilimlerinin belirlenmesi: Kayseri örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012; (32) 1: 111-135.
• Gencer RT, Kiremitçi O, Aycan A, Demiray E, Unutmaz V. Profesyonel futbol takımı seyircilerinin spor tüketimine yönelik güdüleri ve bağlılık noktaları arasındaki ilişki. Ege Academic Review, Special Issue, 2012; (12): 41-53.
• Tutkun E, Taşmektepligil MY, Canba S, Acar H, Çon M. Samsunspor taraftarlarının sosyo-ekonomik özellikleri ve şiddete eğilimleri. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 2012; (14) 1: 56-63.
• Türkmen M, Yıldız K, Zekioğlu A. Sosyolojik açıdan sporda şiddet ve çirkin tezahüratın nedenlerinin araştırılması: Manisaspor taraftarları örneği. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 2013; (8) 2: 15-34.
• Bilir P, Sangün L. (2014). Adana Demirspor ve Adanaspor futbol taraftarlarının şiddet eğilimleri. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 2014; (5) 1: 56-65.
• Wiid JA. Cant MC. Sport fan motivation: are you going to? International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2015; (5) 1: 383-398.
• Giray C, Girişken Y. Taraftar motivasyon faktörlerinin davranışsal sadakat üzerindeki etkisi: Fenerbahçe spor kulübü örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2015; (11) 2: 119-137.
• Gültekin H, Soyer F. Türk futbolunda şiddetin önlenmesine yönelik emniyet uygulamalarının yasalar çerçevesinde incelenmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2010; (7) 1: 1219-1243.
• Yaşar Y. 6222 sayılı sporda şiddet ve düzensizliğin önlenmesine dair kanun’un 18’inci maddesinde yer alan “seyirden yasaklanma” ile “seyirden yasaklama” tedbirleri. Mühf – Had, 2013; (19) 1: 3-38.
• Ümit O. 6222 Sayılı Kanun’un “ Spor alanlarında taşkınlık yapılması ve tesislere zarar verilmesi” ile ilgili maddesi’nin değerlendirilmesi, İstanbul Barosu Dergisi, 2013; (87) 1: 282- 318. Erdem N. 6222 Sayılı sporda şiddet ve düzensizliğin önlenmesine dair yasa spor hukuku ve çözüm önerileri. [Erişim tarihi: 10 Kasım 2016]. Erişim adresi: http://www.sporhukuku.org/index.php?start=63.
• Üstünel R, Alkurt Z. Futbolda şiddet ve düzensizliğin önlenmesi için 6222 sayılı yasanın getirdiği yeni bir uygulama: elektronik bilet ve yaşanan sorunlar, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 2015; (25) 2: 141-175.
• Zafer H. Sporda şiddet ve düzensizliğin önlenmesine yönelik bir çare olarak seyirden yasaklama, TAAD, 2014; (5) 19: 23-52.
• Doğan B. ve Moralı S. Futbol’da seyirci taşkınlıkları ve bunun altında yatan psiko-sosyal nedenler, Futbol: Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1999; (19) 2: 17-21.
• Dunning E, Murphy P, Williams J. (Çev. Billur Ülkü), Sıkı futbol fanatikleri (holiganları) neden döğüşürler: Toplumsal bir tanıdan bölümler-I. Futbol: Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1998; (5) 4: 29-32.
• TBMM Araştırma Komisyon Raporu. Spor kulüplerinin sorunları ile sporda şiddet sorununun araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi. Dönem:23, Yasama Yılı: 5 (S. Sayısı: 733) Mart 2011.
• Türkiye Futbol Federasyonu. Passolig ile Elektronik Bilet (e-bilet) devri başlıyor. [Erişim tarihi: 15 Kasım 2016]. Erişim Adresi: http://www.tff.org/Default.aspx?pageId=200&ftxtId=20302.
• Dinç SC, Demircan M. Tribünde güncel tartışma; takıma psikolojik bağlılığın passolig uygulamasına ilişkin taraftar görüşleri üzerine etkisi. CBÜ Bed Eğt Spor Bil Dergisi, 2016; (11) 2: 25-38.
• Güner B. Türk futbolunda Taraftar şiddetinin boyutları ve taraftar şiddetini etkileyen unsurların değerlendirilmesi. Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 2015; (1) 1: 30-41.
• Dal S, Odabaş İ, Suna N, Bulgan Ç, Akkaya S. Türkiye futbol süper ligi derbi maçı izleyicilerinin öfke ve saldırganlık davranışlarının incelenmesi. İstanbul Ünv. Spor Bilimleri Dergisi, 2014; (4) 1-2: 45-48.
• Izzo, GM, Walker WJ, Munteanu C, Piotrowski P, Neulinger A, Dumitru I. Exploring soccer fans'consumer motives in four eastern european countries. Journal Of International Business Research, 2014; (13) 2: 50-65.
• Aydın Ç, Özel ÇH. Futbol müsabakalarına izleyici olarak katılımı etkileyen güdüler: Eskişehirspor taraftarları üzerine bir ön çalışma. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017, Erişim adresi: bildiri.anadolu.edu.tr/papers/bildirimakale/10248_b332z79.pdf Girtler R. Terbiyesizliğin teorisi. (Çeviren: Medeni Beyaztaş ), İstanbul: Kale Yayınları;2006.
• TBMM Araştırması Komisyonu (10/63, 113, 138, 179, 228) Esas Numaralı Raporu. Türk sporunda şiddet, şike, rüşvet ve haksız rekabet iddialarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi, Ankara, 2003.
• Tanıl B, Erdoğan N. Dur tarih, vur Türkiye. Editörs T. Bora, R. Horak, W. Reiter, Futbol ve kültürü. İstanbul: İletişim Yayınları; 2009.
• Dever A. Futbol Taraftarlarının yeni mabedi: Disneystat’ların doğuşu. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2013; (5): 93-106.
• Yarar B. Türkiye’de ataerkil kültür ile spor arasındaki ilişkiler: 1920’ler ve 1930’larda kadın ve spor. Editörs Gönül Putlar, Tahire Erman. Türkiye Kültürleri, Ankara: Tetragon yayınları, 2005.
• Hatipoğlu D, Aydın MB. Bastır Ankaragücü: Kent, kimlik, endüstriyel futbol ve taraftarlık 1. Baskı Ankara: Epos; 2007. Arıkan Y, Çelik O. Futbolda Şiddet ve Polis, Polis Bilimleri Dergisi, 2007; (9) 1-4: 109-132.
• Merlo LJ, Hong J, Cottler LB. The association between alcohol-related arrests and college football game days. Drug and Alcohol Dependence, 2010; 106: 69-71.
• Filce R, Hall SA, Phillips D. Stadium Alcohol Management: A Best Practices Approach. International Journal of Sport Management, Recreation & Tourism, 2016; (21): 48-65.
• Koruç Z, Bayar P, Arslan, F. Türkiye’de futbol fanatikleri: Sosyal kimlik ve şiddet. Futbol müsabakalarında terörün nedenleri ve önlenme yolları bilimsel araştırma yarışması kitabı. Ankara: Futbol Adamları Ankara Şubesi Yayınları; 2004.
• Mil Hİ, Şanlı S. Sporda şiddet ve medya etkisi: Bir maçın analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2015; (14) 55: 231-247. Kuru E, Var L. Futbol seyircilerinin spor alanlarındaki saldırganlık davranışları hakkında betimsel bir çalışma (Kırşehir İli Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009; (10) 2: 141-153.
• Bilir P, Dağ Y, Abdiş N, Sangün L, Bıldırcın Ç. Sporda şiddetin önlenmesine yönelik adana ili uygulamaları. Sporda Şiddetin Temelleri ve Önlenmesi Yönündeki Stratejiler Sempozyumu. 6-7 Haziran Samsun, 2013; 235-244.
• Avrupa Komisyonu, Spor Üzerine Beyaz Kitap; 2007 [Erişim tarihi: 05 Ocak 2013]. Erişim adresi: hhtp//ec.europe.eu/sport/white-paper/doc/wp_on_sport_en.pdf.