Bulanık ve Gri COPRAS Yöntemleri Kullanılarak Tedarikçi Seçim Modeli Geliştirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 283 - 310, 10.07.2019

Bahadır Fatih Yıldırım , Mehpare Timor

https://doi.org/10.17541/optimum.548505

Cited By: 6

Öz

Günümüzde artan rekabet koşulları işletmelerin tedarik zinciri üzerinde yer alan tedarikçi işletme ve müşterileri ile olan ilişkilerini yeniden yapılandırmayı zorunlu hale getirmiştir. İşletmelerin tedarikçileri doğru bir şekilde belirlemeleri rekabey için hayati önem arz etmektedir. Bu çalışmada otomotiv sektöründe faaliyet gösteren bir işletmenin tedarikçi seçim süreci çok kriterli karar verme problemi olarak ele alınmış, ve incelenmiştir. Çalışmada öncelikli olarak tedarikçi seçimi karar sürecinde etkili olan kriterler belirlenmiş ve Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi kullanılarak önem dereceleri tespit edilmiştir. Analiz sonucunda işletmenin tedarikçi seçim sürecinde en önemli kriter, tedarikçi firmanın sahip olduğu üretim yetenekleri kriteri, en az öneme sahip kriter ise dağıtım kriteri olmuştur. Tedarikçi alternatiflerin değerlendirilmesinde Bulanık ve Gri COPRAS yöntemleri iki ayrı model olarak kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre her iki yöntem ile elde edilen bulguların tutarlı olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak tedarikçi seçimi karar probleminde Bulanık AHP + COPRAS-F ve Bulanık AHP + COPRAS-G yöntemlerinin kolay ve hızlı sonuç ürettiği ve başarılı ile uygulanabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Bulanık AHP, Bulanık COPRAS, Gri COPRAS, Tedarikçi Seçimi, Otomotiv Sektörü

Development of a Supplier Selection Model Using Fuzzy and Grey COPRAS Methods

Öz

Nowadays, increasing competition conditions necessitate the restructuring of the relations of the enterprises with the supplier enterprise and customers on the supply chain. It is vital for businesses to determine the suppliers correctly. In this study, the criteria which are effective in the decision of supplier selection were determined and the importance levels were determined by using Fuzzy Analytic Hierarchy Process. As a result of the analysis, the most important criterion in the supplier selection process of the enterprise is the criterion of production capabilities of the supplier and the criteria with the least importance is the distribution criterion. Fuzzy and Grey COPRAS methods were used as two separate models in the evaluation of supplier alternatives. According to the results of the analysis, the findings obtained by both methods were found to be consistent. As a result, it has been seen that the Fuzzy AHP + COPRAS-F and Fuzzy AHP + COPRAS-G methods in supplier selection decision problem produce easy and fast results and can be applied successfully.

Anahtar Kelimeler

Fuzzy AHP, Fuzzy COPRAS, Grey COPRAS, Supplier Selection, Automotive Sector

Kaynakça

• Aissaoui, N., Haouari, M., & Hassini, E. (2007). Supplier selection and order lot sizing modeling: A review. Computers & Operations Research, 34(12), 3516-3540.
• Bali, Ö , Gencer, C . (2005). AHP, Bulanik AHP ve Bulanik Mantik’la Kara Harp Okuluna Öğretim Elemani Seçimi. Savunma Bilimleri Dergisi, 4 (1), 24-43.
• Bhutta, M. Khurrum S. (2003). Supplier Selection Problem: Methodology Literature Review, Journal of International Information Management, 12(2), 53-72.
• Buckley, J. J. (1985). Fuzzy hierarchical analysis. Fuzzy sets and systems, 17(3), 233-247.
• Chai, J., Liu, J. N., & Ngai, E. W. (2013). Application of decision-making techniques in supplier selection: A systematic review of literature. Expert Systems with Applications, 40(10), 3872-3885.
• Chang, D. Y. (1996). Applications of the extent analysis method on fuzzy AHP. European journal of operational research, 95(3), 649-655.
• Chatterjee, P., Athawale, V. M., & Chakraborty, S. (2011). Materials selection using complex proportional assessment and evaluation of mixed data methods. Materials & Design, 32(2), 851-860.
• Chen, C. T. (2001). A fuzzy approach to select the location of the distribution center. Fuzzy sets and systems, 118(1), 65-73.
• Cheng, C. H. (1996). Evaluating naval tactical missile systems by fuzzy AHP based on the grade value of membership function. European Journal of Operational Research, 96(2), 343-350.
• Cheraghi, S. H., Dadashzadeh, M., & Subramanıan, M. (2004). Critical success factors for supplier selection: an update. Journal of Applied Business Research (JABR), 20(2), 91-108.
• Dağdeviren, M. (2007). Bulanik analitik hiyerarşi prosesi ile personel seçimi ve bir uygulama. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(4).
• De Boer, L., Labro, E., & Morlacchi, P. (2001). A review of methods supporting supplier selection. European Journal of Purchasing & Supply Management, 7(2), 75-89.
• Degraeve, Z., Labro, E., Roodhooft, F., (2000). An evaluation of supplier selection methods from a Total Cost of Ownership perspective. European Journal of Operational Research 125 (1), 34-59.
• Demirel, T., Demirel, N. Ç., & Kahraman, C. (2008). Fuzzy analytic hierarchy process and its application. In Fuzzy multi-criteria decision making (pp. 53-83). Springer, Boston, MA.
• Dickson, G.W. (1966). "An analysis of vendor selection systems and decisions", Journal of Purchasing 2/1, 5-17.
• Fouladgar, M. M., Yazdani-Chamzini, A., Lashgari, A., Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2012b). Maintenance strategy selection using AHP and COPRAS under fuzzy environment. International Journal of Strategic Property Management, 16, 85–104. http://doi.org/10.3846/1648715X.2012.666657
• Genovese, A., Koh, S. L., Bruno, G., & Bruno, P. (2010). Green supplier selection: A literature review and a critical perspective. 8th International Conference on Supply Chain Management and Information Systems (SCMIS), pp. 1-6.
• Girginer, N. (2008). Ticari Kredi Taleplerinin Degerlendirilmesine Çok Kriterli Yaklasim: Özel ve Devlet Bankasi Karsilastirmasi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 37, 132-142.
• Govindan, K., Rajendran, S., Sarkis, J., & Murugesan, P. (2013). Multi criteria decision making approaches for green supplier evaluation and selection: a literature review. Journal of Cleaner Production, 98, 66-83.
• Göksu, A., & Güngör, İ. (2008). Bulanik Analitik Hiyerarşik Proses ve Üniversite Tercih Siralamasinda Uygulanmasi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 1-26.
• Ho, W., Xu, X., & Dey, P. K. (2010). Multi-criteria decision making approaches for supplier evaluation and selection: A literature review. European Journal of Operational Research, 202(1), 16-24.
• Holt, G.D., (1998). Which contractor selection methodology?. International Journal of Project Management 16 (3), 153-164.
• Kağnıcıoglu, C. H., (2012). “Tedarik Zinciri Yönetimi”, Üretim Yönetimi, ed. C.H. Kagnicioglu, 192-211, Anadolu Üniversitesi Yayini No:2584, Açikögretim Fakültesi Yayini No:1553 Eskisehir.
• Kaklauskas, A., Zavadskas, E. K., Raslanas, S., Ginevicius, R., Komka, A., & Malinauskas, P. (2006). Selection of low-e windows in retrofit of public buildings by applying multiple criteria method COPRAS: A Lithuanian case. Energy and Buildings, 38(5), 454–462. http://doi.org/10.1016/j.enbuild.2005.08.005
• Kaptanoğlu, D. & Özok, A. F. (2006). Akademik Performans Değerlendirmesi İçin Bir Bulanık Model, İtüdergisi /d Mühendislik, 5(1), Kısım 2, 193-204.
• Küçük, O., & Ecer, F. (2008). İmalatçı İşletmelerde Uygun Tedarikçi Seçimi: Analitik Hiyerarşi Yöntemi İle Bir Kobi Uygulaması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 435-450.
• Liou, T. S., & Wang, J. J., (1992). “Ranking Fuzzy Numbers with Index of Optimism”, Fuzzy Sets and Systems, Vol. 35, (1992b), s.143-150.
• Lootsma, F. A., (1981). Performance Evaluation of Non-linear Optimization Methos via Multi-criteria Decision Analysis and via Linear Model Analysis, in: M. J. D. Powell, Ed. Nonlinear Optimization, London: Academic Press, 419-453.
• Noorul Haq, A & Kannan, G. (2006). Fuzzy analytical hierarchy process for evaluating and selecting a vendor in a supply chain model. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 29(7-8), 826-835.
• Nourianfar, K., & Montazer, G. A. (2013). A fuzzy MCDM approach based on COPRAS method to solve supplier selection problems. 5th conference on information and knowledge technology (pp. 231–235). doi:10.1109/IKT.2013.6620070
• Ös, E., (2010). Denetim Evreninin Belirlenmesinde Alternatif Bir Yöntem: Analitik Hiyerarsi Prosesi”, Denetisim, 4, 8-16.
• Özbek, A. ve Eren, T. (2013). Multiple criteria decision making methods for selecting third party logistics firms: a literature review. Sigma, 31, 178-202.
• Özgörmüş E., Mutlu, Ö. ve Güner H. (2005) “Bulanık AHP ile Personel Seçimi” V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, Kasım 25-27, İstanbul.
• Raharjo, H., Xie, M. & Brombacher, A., (2009). On Modelling Dynamic Priorities In The Analytic Hierarchy Process Using Composition Data Analysis, European Journal of Operational Research, 194, 834-839.
• Saaty, T.L., (1980). The Analytic Hierarchy Process, McGraw-Hill International Book Company, USA.
• Sahu, Nitin Kumar, Saurav Datta, Siba Sankar Mahapatra, (2012). "Establishing green supplier appraisement platform using grey concepts", Grey Systems: Theory and Application , 2(3), 395-418, doi: 10.1108/20439371211273276
• Setak, M., Sharifi, S., & Alimohammadian, A. (2012). Supplier selection and order allocation models in supply chain management: a review. World applied sciences journal, 18(1), 55-72.
• Sipahi, S. & Or, E., (2005). Analitik Hiyerarsi Prosesi Teknigi Ile Forvet Oyuncularinin Yetenek ve Becerilerine Göre Degerlendirilmesi, Yönetim, 50, 53-65.
• Sönmez, M. (2006). Review and critique of supplier selection process and practices. © Loughborough University.
• Timor, M., (2011). Kolayda Ürünler Için Perakende Satis Yeri Seçimi: Bir Analitik Hiyerarsi Prosesi Uygulamasi, Yönetim, 3(41), 23-36.
• Timur, M. N., (2013). Tedarik Zinciri-Temel Kavramlar, Tedarik Zinciri Yönetimi, ed. Timur, M. N. ve Çekerol, G. S., 2-23, Anadolu Üniversitesi Yayini No:2889, Açikögretim Fakültesi Yayini No: 1846, Eskisehir,
• Tolga, A. Ç., & Kahraman, C. (2009). Yazılım Geliştirme Projelerinin Gerçek Opsiyon Değerleme Modeliyle Çok Ölçütlü Bulanık Değerlemesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(15), 13-26.
• Van Laarhoven, P. J. M., & Pedrycz, W. (1983). A fuzzy extension of Saaty's priority theory. Fuzzy sets and Systems, 11(1-3), 229-241.
• Ware, N., Sing, S., & Banwet, D. (2012). Supplier selection problem: A state-of-the-art review. Management Science Letters, 2(5), 1465-1490.
• Weber, C.A., Current, J.R., & Benton, W.C., (1991). Vendor selection criteria and methods. European Journal of Operational Research 50, 2-18.
• Wu, C., & Barnes, D. (2011). A literature review of decision-making models and approaches for partner selection in agile supply chains. Journal of Purchasing and Supply Management, 17(4), 256-274.
• Yıldırım, B. F. (2014). Gri İlişkisel Analiz, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Editörler: Bahadır Fatih Yildirim ve Emrah Önder, (1. Baski, 227-242) Bursa: Dora Yayincilik.
• Yılmaz, M., (2010). Analitik Hiyerarsi Süreci (AHS) ve Bir Uygulama: Lider Bir Kütüphane Müdürü Seçimi, Türk Kütüphaneciliği, 24(2), 206.234.
• Zavadskas, E. K., Kaklauskas, A., Turskis, Z., & Tamosaitiene, J. (2008). Contractor selection multi-attribute model applying COPRAS method with grey interval numbers. In 20th EURO Mini Conference “Continuous Optimization and Knowledge-Based Technologies” 241–247.