Türkiye’deki Geleneksel Yatırım Araçlarında Kantil Bağlantılılık Analizi

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 325 - 343, 01.07.2025

Recep Çakar , Oktay Özkan

https://doi.org/10.17541/optimum.1619140

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de geleneksel yatırım araçları olan borsa, altın, döviz ve tahvil arasındaki bağlantılılığı araştırmaktadır. Bu amaç çerçevesinde, 28 Temmuz 2006 ile 24 Nisan 2024 tarihleri arasındaki altın, BİST100, Dolar, Euro ve tahvilin günlük verileri kullanılarak Chatziantoniou vd. (2021) tarafından geliştirilen Kantil Bağlantılılık analizi ile gerçekleştirilmiştir. Dinamik toplam bağlantılılık sonuçları ilgili varlıklar arasındaki bağlantılılığın en uç kantillerde (0,05-0,95) oldukça güçlü olduğunu, diğer kantillerde ise dönemsel olarak azalma sergilediğini ortaya koymuştur. Dinamik net bağlantılılık sonuçları ise ilgili varlıkların bağlantılılık ilişkisinde Dolar ve Euro’da oluşan şokların bütün kantillerde BİST100 ve tahvile, uç kantiller dışında altına da transfer edildiğini göstermiştir. Dinamik net bağlantılılık sonuçları ayrıca en uç kantillerde altında oluşan şokların da BİST100 ve tahvillere transfer edildiğini ortaya koymuştur. Elde edilen bu bulgular, piyasa düzenleyicileri ve yatırımcılar için önemli çıkarımlar sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bağlantılılık , BİST100 , Altın , Dolar , Euro , Tahvil

Quantıle Connectedness Analysıs of Tradıtıonal Investment Instruments in Turkey

Öz

The main purpose of this study is to investigate the connectedness among traditional investment instruments in Turkey, namely the stock market, gold, foreign exchange and bonds. Within the framework of this objective, the Quantile Connectedness analysis developed by Chatziantoniou et al. (2021) is performed using daily data of gold, BIST100, USD, Euro and bonds between July 28, 2006 and April 24, 2024. Dynamic total connectedness results reveal that the interconnectedness between the related assets is quite strong in the most extreme quantiles (0.05-0.95), while it decreases periodically in other quantiles. Dynamic net connectedness results, on the other hand, show that in the interconnectedness relationship of the related assets, shocks in USD and Euro are transferred to BIST100 and bonds in all quantiles, and to gold except for the extreme quantiles. Dynamic net connectedness results also reveal that shocks in gold in the most extreme quantiles are also transferred to BIST100 and bonds. These findings have important implications for market regulators and investors.

Anahtar Kelimeler

Connectedness , BIST100 , Gold , Dollar , Euro , Bond

Kaynakça

• Adebayo, T. S., & Özkan, O. (2024). Evaluating the role of financial globalization and oil consumption on ecological quality: A new perspective from quantile-on-quantile granger causality. Heliyon, 10(2). https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e24636
• Adekoya, O. B. ve Oliyide, J. A. (2021). How COVID-19 drives connectedness among commodity and financial markets: evidence from tvp-var and causality-in-quantiles techniques. Resources Policy, (70), 1-17. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2020.101898
• Akyıldırım, E., Güneş, H., & Çelik, İ. (2022). Türkiye’de finansal varlıklar arasında dinamik bağlantılılık: TVP-VAR modelinden kanıtlar. Gazi İktisat Ve İşletme Dergisi, 8(2), 346-363. https://doi.org/10.30855/gjeb.2022.8.2.010
• Ando, T., Greenwood-Nimmo, M., & Shin, Y. (2022). Quantile connectedness: modeling tail behavior in the topology of financial networks. Management Science, 68(4), 2401-2431.
• Balcilar, M., Gabauer, D., & Umar, Z. (2021). Crude Oil futures contracts and commodity markets: New evidence from a TVP-VAR extended joint connectedness approach. Resources Policy, 73, 102219.
• Balı, S., & Cinel, M. (2011). Altın Fiyatlarının İMKB 100 Endeksi’ne Etkisi Ve Bu Etkinin Ölçümlenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 45-63.
• Baruník, J., & Křehlík, T. (2018). Measuring the frequency dynamics of financial connectedness and systemic risk. Journal of Financial Econometrics, 16(2), 271-296.
• Ben Amar, A., Bélaïd, F., Ben Youssef, A. ve Guesmi, K. (2020). Connectedness among regional financial markets in the context of the COVID-19. Applied Economics Letters, 28(20), 1-8. https://doi.org/10.1080/13504851.2020.1854434
• Broock, W. A., Scheinkman, J. A., Dechert, W. D., & LeBaron, B. (1996). A test for independence based on the correlation dimension. Econometric Reviews, 15(3), 197–235. https://doi.org/10.1080/07474939608800353
• Chatziantoniou, I., Gabauer, D., & Stenfors, A. (2021). Interest rate swaps and the transmission mechanism of monetary policy: A quantile connectedness approach. Economics Letters, 204, 109891. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2021.109891
• Cocca, T., Gabauer, D., & Pomberger, S. (2024). Clean energy market connectedness and investment strategies: New evidence from DCC-GARCH R2 decomposed connectedness measures. Energy Economics, 136, 107680.
• Çiçek, M. (2005). Türkiye’de parasal aktarım mekanizması: var (vektör otoregrasyonu) yaklaşımıyla bir analiz. İktisat İşletme ve Finans, 20 (233), 82-105. Doi: 10.3848/iif.2005.233ek.9636
• Diebold, F. X., & Yilmaz, K. (2009). Measuring financial asset return and volatility spillovers, with application to global equity markets. The Economic Journal, 119(534), 158-171.
• Diebold, F. X., & Yilmaz, K. (2012). Better to give than to receive: Predictive directional measurement of volatility spillovers. International Journal of Forecasting, 28(1), 57-66.
• Diebold, F. X., & Yılmaz, K. (2014). On the network topology of variance decompositions: Measuring the connectedness of financial firms. Journal of econometrics, 182(1), 119-134.
• Elmas, B. ve Esen, Ö. (2011). Hisse Senedi Fiyatları ile döviz Kuru Arasındaki Dinamik İlişkinin Belirlenmesi:Farklı Ülke Piyasaları İçin Bir Araştırma. Muhasabe ve Finansman Dergisi, 52, 153- 170.
• Eyüboğlu, S. ve Eyüboğlu, K. (2018), Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İle Döviz Kurları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: ARDL Modeli, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 8-28.
• Gay, R. D. (2008), Effect Of Macroeconomic Variables on Stock Market Returns forFour Emerging Economies: Brazil, Russia, India and China, International Business &Economics Research Journal, 7(3), 1-8.
• Güneş, H. (2022), VIX, Dolar endeksi ve ABD 10 yıllık devlet tahvili faizi arasındaki nedensellik ilişkisi, 4th International Congress on Multidisciplinary Social Sciences (ICMUSS-2022), Ankara / TURKEY, May 10-11 2022, 174-183.
• Jarque, C. M., & Bera, A. K. (1980). Efficient tests for normality, homoscedasticity and serial independence of regression residuals. Economics Letters, 6(3), 255–259. https://doi.org/10.1016/0165-1765(80)90024-5
• Karaca, C. (2024). BİST 100 Endeksi Üzerinde Faiz Oranı, Altın Fiyatı ve Döviz Kurunun Etkisi: Fourier ARDL ve Fourier Kantil Nedensellik Analizinden Kanıtlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 65, 9-30. https://doi.org/10.30794/pausbed.1508076
• Karabıyık, C. (2020). Türkiye’de Borsa, Emtia, Tahvil ve Döviz Piyasaları Arasındaki Etkileşim: Yayılım Endeksi Yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(4), 265-284. https://doi.org/10.11611/yead.737638
• Kılıç, E., & Uçaktürk, M. (2021). Alternatif Yatırım Araçlarının Menkul Kıymetler Borsası ile Etkileşimi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(21), 499-518. https://doi.org/10.29029/busbed.735972
• Levin, E. J., Montagnoli, A. and Wright, R. E. (2006). Short-Run and Long-Run Determinants of The Price ofGold. World Gold Council Research, No: 32.
• Levin, E. J., Montagnoli, A. ve Wright, R. E. (2006), Short Runand Long Rundeterminants of The Price of Gold, World Gold Council Research, 32.
• Mishra, P. K., Das, J. R. and Mishra, S. K. (2010). Gold Price Volatility and Stock Market Returns in India. American Journal of Scientific Research, 9, 47 – 55.
• MULYADI, M. S. ve ANWAR Y. (2012), Gold Versus Stock Investment: an Econometric Analysis, International Journal of Developement and Sustainability, 1(1), 1-7.
• Naeem, M. A., Chatziantoniou, I., Gabauer, D., & Karim, S. (2024). Measuring the G20 stock market return transmission mechanism: Evidence from the R2 connectedness approach. International Review of Financial Analysis, 91, 102986.
• Polat, O. (2018). Hisse senedi piyasalarında finansal bağlantılılık analizi. Politik Ekonomik Kuram, 2(1), 73-86.
• Taşçı, H. M. ve Okuyan, H. A. (2009). İMKB’de Spekülatif Şişkinlerin Test Edilmesi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(2): 272-283.
• Temelli, F. ve Şahin, D. (2019), Hisse Senedi Fiyatları, Altın Fiyatları Ve Ham Petrol Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi, EKEV Akademi Dergisi, 23(77), 161-178.
• Yılmaz, Y., & Kılıç, E. (2022). Geleneksel Yatırım Araçları Arasında Getiri Ve Volatilite Etkileşiminin Var-Egarch Modeli ile Analizi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (30), 1-14.
• Yilmaz, K. (2010). Return and volatility spillovers among the East Asian equity markets. Journal of Asian Economics, 21(3), 304-313.