Investigation of Gifted Student's Psychological Needs in Terms of Some Variables

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 8, 45 - 81, 23.07.2016

Sümeyye Doğan Şahin Kesici

Öz

The main purpose of this research that investigating psychological needs of gifted students in terms of some variables. Survey method is used for this research. Participants of this research are selected students who attend Scince and Art Center courses regularly and they have 130 and higher than 130 score from WISC-R test. The study was performed with 362 students in total (230 female and 132 male) who are studying in the term of 2013-2014 education year and 9,10 and 11 class in Science and Art Centers from different cities. To measure psychological needs of gifted students scale of New Psychological Needs Assessment Questionnaire (NNAQ) which is developed by Heckert(2000) and adapted into Turkish by Kesici (2008) is used. Independent sample t-test and one way ANOVAs is used for comparing differences means of scores of highly gifted students from NNAQ scale and to determine where differences come from Tukey test is applied.The results are discussed in the relevant literature

Anahtar Kelimeler

Gifted students, High school students, psychological needs

Üstün Yetenekli Öğrencilerin Psikolojik İhtiyaçlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın temel amacını üstün yetenekli lise öğrencilerinin psikolojik ihtiyaçlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi oluşturmaktadır. Bu araştırma survey modelinde olup araştırmanın bağımsız ve bağımlı değişkenleri arasında ilişkisel tarama yapılmıştır. Bu araştırmanın örneklemini 2013–2014 eğitim-öğretim yılında çeşitli illerdeki BİLSEM’lere devam etmekte olan ve WISC-R puanı 130 ve üzerinde olan 9, 10 ve 11. sınıflardaki 230’u kız, 132’si erkek toplam 362 üstün yetenekli öğrenci oluşturmaktadır. Üstün yetenekli öğrencilerin psikolojik ihtiyaçlarının ölçümlenmesi amacı ile orjinali Heckert vd. (2000) tarafından geliştirilen ve Kesici (2008) tarafından Türkçe ‘ye uyarlaması yapılan, “Yeni Psikolojik İhtiyaçlar Değerlendirme Ölçeği” (YPİDÖ) kullanılmıştır. Üstün yetenekli lise öğrencilerinin psikolojik ihtiyaç puan ortalamalarının incelenen değişkenler açısından farklılaşma durumlarını ortaya koymak amacıyla bağımsız gruplar için t testi, tek yönlü varyans analizi ve farklılaşmanın kaynağını belirleyebilmek için Tukey testi kullanılmıştır. Sonuçlar, ilgili literatür çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üstün Yetenekli, Lise Öğrencileri, Psikolojik İhtiyaç

Kaynakça

• Adams, J.F. (1995). Ergenliği Anlamak. (Çev. A. Dönmez) B. Onur (Ed.). Ankara: İmge Yaymevi.
• Akarsu, F. (2001). Üstün Yetenekli Çocuklar, Aileler ve Sorunları. Ankara: Eduser Yayınları.
• Ataman, A. (2001). Özel eğitimde önleme sorunları dersi. Yüksek lisans ders notları, Bolu.
• Bailey, C. L. (2007). Social and emotional needs of gifted students: What school counselors need to know to most effectively serve this diverse student population. Paper presented at The 2007 Association for Counselor Education and Supervision Conference.
• Balcı, S. ve Yılmaz, M. (2004). Babaların Kişilik Özelliklerine Göre Çocukları- na Karı Olan Davranışlarının İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi I. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi, Kongre Kitabı. (2006) Cilt:2.205.
• Bayraktar, G.(2011) Güreş eğitim Merkezlerindeki Güreşçilerin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının ve Depresyon Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açı- sından İncelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, IX (1) 15-23.
• Berlin, J. E. (2009). It’s All a Matter of Perspective: Student Perceptions on the Impact of being Labeled Gifted and Talented. Roeper Review, 31, 217-223.
• Bossard, J.S., ve Boll, E.(1956) Thc Large Family System. Philadelphia: University of Pcnnsylvania Press .
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Chan, D. W. (2009). Perfectionism and Goal Orientations Among Chinese Gifted Students in Hong Kong. Roeper Review, 31, 1, 9-17.
• Cohen, L, Manion, L. ve Morrison, K. (1998). A Guide to Teaching Practice. Fourth Edition. Routledge, London and New York. 302.
• Cross, T. L. ve Frazier, A. D. (2010). Guiding the Psychosocial Development of Gifted Students Attending Specialized Residential STEM Schools. Roeper Review, 32, 32-41.
• Curtis, S. (1992). Promoting health through a developmental analysis of adolescent risk behavior. Journal of School Health, 62(9), 417–420.
• Çelikkaleli, Ö. ve Gündoğdu, M. (2005). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Psikolojik İhtiyaçları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (5), 43-53.
• Çelikkaleli, Ö., Gökçakan, N. ve Çapri, B. (2005). Lise Öğrencilerinin Bazı Psikolojik İhtiyaçlarının Cinsiyet, Okul Türü, Anne ve Baba Eğitim Düzeyine Göre İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), ss. 245- 268.
• Çuhadaroğlu F. (2000). Ergenlik Döneminde Psikolojik Gelişim Özellikleri. Katkı Pediatri Dergisi Adolesan Sayısı ;21(6):863-868.
• Davaslıgil, Ü. (2000). Üstün Çocuklara Sahip Ailelerin Eğitimi, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Özel Eğitimde Aile Eğitimi Sempozyumu (ss. 142-148), Ankara.
• Davaslıgil, Ü. (2004). Üstün Çocuklar. I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi. Seçilmiş Makaleler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Deci, E. L., ve Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227-268.
• Deci, E.L., Ryan, R.M., Williams, G.C., (1996). Need satisfaction and the self-regulation of learning.Learning and Individual Differences, 8 (3), 165-183.
• Fasick, F. A. (1984). Parents, peers, youth culture and autonomy in adolescence. Adolescence, 19, 143–157.
• Freeman, J. (2001). Mentoring gifted pupils: an international view. Educating Able Children, 5, 6-12.
• Gelbal,S. (2008). Sekizinci sınıf öğrencilerinin sosyoekonomik özelliklerinin Türkçe başarısı üzerinde etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi , Cilt 33, Sayı 150.
• Glasser,W. (1999). Kişisel Özgürlüğün Psikolojisi. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Gottfried, A.E., Fleming, J., ve Gottfried A. W. (2001). Continuity of academic intrinsic motivation from childhood through late adolescence: A longitudinal study. Journal of Educational Psychology, 93(1), 3-13.
• Graham, A. ve Anderson, K. (2008). “I have to be three steps ahead”: Academically Gifted African American Male Students in an Urban High School on the Tension between an Ethnic and Academic Identity. Urban Review, 40, 472-499.
• Haworth, J. G. ve Conrad, C. F. (1995). Master’s education in the United States: A contemporary portrait. In: P. M. Nerad, R. June, & D. S. Miller (Eds.), Graduate education in the United States (Vol. 2, pp. 263–282). New York: Garland.
• Heckert, T.M., Cuneio, G., Hannah, A:P., Adams, P.J., Droste, H.E., Mueller, M.A. ve diğerleri. (2000). Creation of a New Needs Assessment Questıonnaıre. Journal of Social Behavior Personality,15(1), 121- 136.
• Horn, R. E., (2000). Teaching Philosophy with Argumentation Maps Newsletter of the American Philosophical Association, November.
• Hortaçsu, N. (2003). İnsan ilişkileri. Ankara: İmge Kitapevi.
• Kahriman, Y. (2005). Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin yapılan benlik saygılarının ve atılganlık düzeylerinin bazı değişkenler açsından incelenmesi. C.Ü. , Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9 (1): 24-32.
• Kanlı, E. (2011). Üstün zekalı ve normal ergenlerin mükemmeliyetçilik, depresyon ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Yıl: 2011, Sayı: 33, Sayfa: 103-121.
• Kesici, Ş. (2008). Yeni psikolojik ihtiyaç değerlendirme ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması: doğrulayıcı faktör analizi sonuçları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20.
• Keskin, H. K. ve Yapıcı, Ş. (2008). “Başarılı Ve Başarısız Öğrencilerin Kişilik Özellikleri İle İlgili Öğretmen Ve Veli Görüşleri”. Kuramsal Eğitimbilim e-dergi, Cilt:1, Sayı:1, 2008, s.20-32.
• Akyol, K. A. ve Salı, G. (2013). Yatılı ve gündüzlü okuyan çocukların benlik kavramlarının ve sosyal destek algılarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4 Özel sayı), 1377-1398.
• Kuzgun, Y. (1984). Edwards kişisel tercih envanteri’nin Türkiye' de gü- venirlik ve geçerliliği. Web: http://www.education.ankara.edu.tr/ebfdergi/pdfler/1984-17-1- 2/69-94.pdf adresinden alınmıştır.
• Kuzgun, Y. (1987) Sosyo-Ekonomik Düzey ve Psikolojik İhtiyaçlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi , 20:55-68.
• Kuzgun, Y. (1991). Ana baba tutumlarının bireyin kendini gerçekleştirme dü- zeyine etkisi, Aile Yazıları. Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Kuzgun, Y. (1995). Rehberlik ve Psikolojk Danışma, ÖSYM Yayınları.
• Kuzgun, Y. ve Deryakulu, D. (2004). EğitimdeBireysel Farklılıklar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Maslow, A. (2001). İnsan Olmanın Psikolojisi. Çev. Okan Gündüz, Kuraldışı Yayınları, İstanbul.
• Milgram, R. M. (1991). Counseling gifted and talented children: A Guide for teachers, counselors, and parents. New Jersey: Ablex Publishing Corporation.
• Nordby, S. M. (2004). A glossary of gifted education. Retrieved, June 19, 2011, from http://members.aol.com/svennord/ed/GiftedGlossary.htm.
• Neihart, M., Reis, S. M., Robinson, N. M., 8 Moon, S. M. (2002). The social and emotional development of gifted children: What do we know? Waco, TX: Prufrock Press.
• Ntoumanis, N., Edmunds, J. and Duda, J.L.(2009). “Understanding the coping process from a self-determination theory perspective”. British Journal of Health Psychology, 14, pp. 249-260.
• Olszewski-Kubilius, P.; Lee, S.Y.; Thomson, D.(2014). Family Environment and Social Development in Gifted Students Gifted Child Quarterly. v58 n3 , 199-216.
• Özbay, Y. ve Palancı, M. (2011). "Üstün yetenekli çocuk ve ergenlerin psikososyal özellikleri." Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 .
• Özkan, T. ve Lajunen, T. (2005). Masculinity, femininity, and the Bem sex role inventory. Pawlowski, W. ve Hamilton, G. (2008) http://www.proyectoideas.jsi.com/ Docs/OCC% 0Notes%20Feb.%202008.pdf.
• Reeve, J. ve Sickenius, B. (1994). Development and validation of a brief measure of the three psychological needs underlying intrinsic motivation: the afs scales. Educational and Psychological Measurement, 54(2), 506-515.
• Rimm, S. (2002). Peer pressures and social acceptance of gifted students. In M.
• Sak, U. (2010). Üstün zekalılar: özellikleri tanılanmaları ve eğitimleri. Maya Akademi, Ankara.
• Sak, U. ve Erişti, B. (2012). Think less-talk more or talk less-think more: A comparison of gifted students’ engagement behaviors in regular and gifted science classrooms. Asia-Pacific Journal of Gifted and Talented Education, 4(1), 1-11.
• Steinberg, L. (1999). Adolescence (5th ed.). Boston: McGraw Hill.
• Steinberg, L. ve Silk, J.S. (2002). Parenting adolescents. In: Bornstein MH, editor. Handbook of parenting: Vol. 1: Children and parenting. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates; pp. 103–133.
• Stuart T. ve Beste A. (2008). Farklı Olduğumu Biliyordum: Üstün Yeteneklileri Anlayabilmek. (Çev. Armağan Gönenli), Ankara: Kök Yayı nc ı l ı k.
• Şahin, D. ve Güvenç, B.G. (1996). Ergenlerde aile algısı ve benlik algısı [The family perception and the self perceptions of adolescents]. Turkish Journal of Psychology, 11 (38), 22-32.
• Şencan, B. (2009). Ortaöğretim Öğrencilerinin Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyi İle Sosyal Yetkinlik Beklentisi Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Tabak, N. (2007). İlköğretim 1. kademede davranış sorunları olan çocukların anne-baba tutumları. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Kocatepe Üniversitesi, 74s., Afyon.
• Tannenbaum, A. J. (2003). Nature and nurture of giftedness. In N. Colangelo & G. A. Davis (Eds.) Handbook of gifted education (3rd edition) (pp. 45-59). Boston: Allyn and Bacon.
• Tomlinson, S. (2008). Gifted, talented and high ability: selection for education in a one-dimensional world. Oxford Review of Education, 34, 59-74.
• Tomul, E. ( 2008). Türkiye’de ailenin sosyo-ekonomik özelliklerinin eğitime katılım üzerinde göreli etkisi. eurasian journal of educational research, 30, pp, 153-168.
• Webb, G. (1993). Search strategies for induction by generalization. Technical ReportTR C93/03 Deakin University School of Computing and Mathematics, 13pp.
• Vallerand, R. J., Gagne, F., Senecal, C. ve Pelletier, L. G. (1994). A comparison of school intrinsic motivation and perceived competence of gifted and regular students. Gifted Child Quarterly, 38, 172-175.
• Yılmaz, H. (2007). Sevgili Anne ve Babacığım, Lütfen Bu Kitabı Okur musunuz!. (27. Baskı). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Yiğit, R. (2012). Konya İlinde Öğrenim Gören Yabancı Uyruklu Üniversite Öğrencilerinin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Bir Kısım Değişkenler Bakımından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi . 27 / 2012..
• Yücel, H. A. (1995). “Ankara Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Dairesi Psikolojik Danışma Servisine Başvuran Öğrencilerin Psikolojik İhtiyaçları”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Vialle, W., Heaven, P. C. L. ve Ciarrochi, J. (2007). On Being Gifted, but Sad and Misunderstood: Social, emotional, and academic outcomes of gifted students in the Wollongong Youth Study. Educational Research & Evaluation, 13, 569-586.