Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Öğrencilerinin Kişilik Özellikleri ve Stresle Başaçıkma Stratejilerinin İncelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 9, 61 - 84, 23.07.2016

İhsan Düşmez Levent Yaycı

Öz

İlişkisel tarama modeline göre yapılan bu çalışmanın amacı Giresun Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık öğrencilerinin kişilik özelikleri ve kullandıkları stresle başa çıkma stratejilerini incelemektir. Çalışmada, veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu, Özbay ve Şahin (1997) tarafından geliştirilen Stresle Başaçıkma Tutumları Envanteri ve Bacanlı ve ark. (2009) tarafından geliştirilen Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi kullanılmıştır. Çalış- mada istatistiksel analiz olarak, frekans dağılımı, bağımsız gruplar için t testi, Anova ve Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları, kişilik özellikleri ve stresle başa çıkma becerileri bakımından bazı boyutlarda öğrencilerin, cinsiyet, sınıf düzeyi ve algıladıkları ana baba tutumları- na göre farklılaştığını ve rehberlik ve psikolojik danışmanlık öğrencilerinin birtakım kişilik özellikleri ile stresle başa çıkma biçimleri arasında ilişki olduğunu göstermektedir. Bulgular literatür çerçevesinde yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Stresle başa çıkma, sıfatlara dayalı kişilik, rehberlik ve psikolojik danışma

A study of the personality traits of the psychological counseling and guidance students and their stress management strategies

Öz

The purpose of this study conducted based on relational screening model is to study the personality traits of the Giresun University Psychological Counseling and Guidance students and the stress management strategies they use. As data collection tools of this study, we have used the Personal Information Form developed by the researchers, the Stress Management Attitudes Inventory developed by Özbay and Şahin (1997) and the Character Based Personality Test developed by Bacanlı et. al (2009). For statistical analysis, we have employed frequency distribution, t test for independent groups, Anova and Correlation analyses. Findings of the study suggest that the students differ from each other in terms of their personality traits and stress management skills in some dimensions based on gender, class level and the perceived parental attitudes and that there is a relationship between some of the personality traits of the psychological counseling and guidance students and the manner in which they cope with stress. The findings have been interpreted within the framework of the literature.

Anahtar Kelimeler

Stress management, character based personality, psychological counseling and guidance

Kaynakça

• Altmaier, M. E. (1995). Linking stress experiences with coping resources and responses, Journal of CounselingPyschology. 42 (3), 304-306. Aydın, B.& İmamoğlu, S. (2001). Stresle başaçıkmaya yönelik grup çalışması önerisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (14), 41-52.
• Aytaç, S. (2009). İş stresi yönetimi el kitabı iş stresi: Oluşumu, nedenleri, başa- çıkma yolları, yönetimi, LabourMinistry-CASGEM, Ankara.
• Bacanlı, H., İlhan, T. veArslan, S. (2009). Beş factor kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• Balcı, A. (2000). Öğretim elemanının iş stresi. Ankara: Nobel Yayıncılık. Baltaş, Z. & Baltaş, A. (2012). Stres ve başaçıkma yolları. ( 21.Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Berry, D.S. & Hansen, J.S. (2000). Personality, nonverbal behavior and interaction quality in female dyads. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(3), 278-292.
• Burgess, E. S. &Haaga, D. A. F.(1998). Appraisals, coping responses, and attibutions as predictors of individual differencies in negative emotions among pediatric cancer patients. Cognitive Therapy and Researc, 22(5), 457-473.
• Chaplin, W.F., John, O.P. & Goldberg, L.R. (1988). Conceptions of states and traits: Dimensional attributes ideals as prototypes. Journal of Personality and Social Psychology, 54 (4), 541-557.
• Costa, P.T. & McCrae, R.R. (2000). Revised neo personality inventory, interpretive report, https://www.acer.edu.au/documents/sample_reports/neo-pirsample.pdf
• Çoruh, Y. (2003). Denetim odağı ile stresle başaçıkma tarzları arasındaki ilişki.Yayınlanmamış YüksekLisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal BilimlerEnstitüsü. Erzurum.
• Digman J.M. (1989). Five robust trait dimensions: Development, stability and utility. Journal of Personality, 57, 195-214.
• Digman J.M. (1990). Personality Structure: Emergence of the five factor model. Annual Review of Psychology, 41, 417-440.
• Donahue, E.M. (1994). Do children use the big five, too? Content and structural form in personality description. Journal of Personality, 62(1):45-66.
• Eraslan, M. (2015). Spor bölümlerinde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin kişilik özelliklerinin ve stresle başa çıkma stillerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(12), 65-82.
• Erkuş A. & Tabak, A. (2009). Beş faktör kişilik özelliklerinin çalışanları çatışma yönetim tarzlarına etkisi: Savunma sanayinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 213-242.
• Erseven, N. (1993). Üniversite öğrencilerinde stres düzeyleri, psikopatoloji ve stresle başaçıkma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Feist, G.J. (1998). A meta-analysis of personality in scientific and artistic creativity. Personality and Social Psychology Bulletin, 2(4), 290-309. Gerrig, R. C. ve Zimbardo, P. G. (2012). Psikoloji ve yaşam ( Çev: Gamze Sart). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Hampson, S.E., John, O.P., Goldberg, L.R. (1986). Category breadth and hierarchical structure in personality: Studies of asymmetries in judgments of trait implications. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 37-54.
• Hofstee, W.K.B, De Raad, B., Goldberg, L.R. (1992). Integration of the Big-Five and circumflex approaches to trait structure. Journal of Personality and Social Psychology, 63(1), 146-163.
• Kara, D. (2009). Eğitim-öğretim yaşantısında stress yaratan faktörler ve aile özelliklerine gore öğrencilerin stresle başaçıkma davranışlarının incelemesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 255-263.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. (YedinciBasım) 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. Ankara. Lazarus, R. S. & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York: Springer Publishing Company.
• Mardan, C. ( 2010). Satıcıların kişilikleri ile performanslarının ilişkisi: Beş faktör modeline gore bir analiz. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,19 (1), 366-381.
• McCrae, R.R. (1993). Moderated analyses of longitudinal personality stability. Journal of Personality and Social Psychology, 65(3), 577-585.
• Ordun, G. (2004). Beş temel kişilik özelliği ve alt faktörlerini nanalizine ilişkin bir çalışma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 2(33), 47–71.
• Özbay, Y., Ayas, A. P. ve Çepni, S. (1994). Stres araştırmalarında biyopsikolojik ve psikososyal yaklaşımlar. Akademik Yorum, 6(2), 45-49.
• Özbay, Y. (1996). Pasif bir başaçıkma tarzı olarak sigara içme davranışı. III. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Ç.Ü., Adana: 15-16 Nisan
• Özbay, Y. & Şahin, B. (1997). Stresle Başaçıkma Tutumları Envanteri (SBTE): Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. IV. Rehberlik ve Psikolojik Danışma Kongresi, Ankara.
• Perry, S.R. (2003). Big five personality traits and work drive as predictors of adolescent academic performance. The University Of Tennessee, Dissertation, Knoxville, UMI
• Soldz, S. & Vaillant G.E. (1999). The big five personality traits and the life course: A 45-year longitudinal study. Journal of Research in Personality, 33, 208–232.
• Stone, A. & Neale, M. (1984). New measures of daily coping: Development and preliminary results. Journal of Personality and Social Psychology, 46(2), 892-906.
• Suls, J., Green, P. & Hillis, S. (1998). Emotional reactivity to everyday problems, affective inertia, and neuroticism. Personality and Social Psychology Bulletin, 24, 127-136.
• Telef, B.B. & Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlerin kişilik özellikleri, stresle başaçıkma yöntemleri ve kontrol algıları arasındaki ilişkiler. Millî Eğitim Dergisi, 183, 259-271.
• Tuncer, D., Arpacı, T., Ayhan, Y., Böge, E. & Üner, M. (1992). Pazarlama. Ankara: Gazi Yayınları.
• Yelboğa, A. (2006). Kişilik özellikleri ve iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. “İş-Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8 (2), 196-211.
• Zuckerman, M., Kuhlman, D.M., Joireman, J., Teta, P, & Kraft, M. (1993). A comparison of three structural models for personality: The big three, the big five and the alternative five. Journal of Personality and Social Psychology, 65 (4), 757-768.