The first Minister of Education Period Activities of Hamdullah Suphi Tanrıöver

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 10, 286 - 317, 01.06.2016

Cemal Güven Ekrem Zahid Boyraz

Öz

The objective of the study is to examine Minister of Education activities of Hamdullah Suphi Tanrıöver in the first period of Turkish Grand National Assembly. Mr. Hamdullah Suphi is the second Minister of Education of New Turkish State after Doctor Rıza Nur. His activities in Minister of Education position nearly for one-year period (16.12.1920-12.11.1921) are tried to be examined. Mr. Hamdullah Suphi executed Minister of Education duty for the second time in 1925 (3.3.192519.12.1925). But the scope of the study is the first period of Mr. Hamdullah Suphi Tanrıöver as Minister of Education. Mr. Hamdullah Suphi has been tried to be introduced regarding to his personality. His responsibility as Minister of Education and personal efforts to make gain The Turkish National Anthem that has great importance in our national history to our nation has been emphasized. Information about Education Council that was decided to meet and executed under extraordinary conditions while continuing of Independence War was presented. Syllabus of Teaching Schools (İbtidâ’îye Mektepleri) was accepted at Education Council and their syllabus has been compared to previous and next programs and so assessed. Mr. Hamdullah Suphi’s contribution to congress of which chairman was Mr. Hamdullah Suphi was emphasized. The main resources of the study are Turkish Grand National Assembly Minutes and newspaper news of the period

Anahtar Kelimeler

“Hamdullah Suphi Tanrıöver”, “Minister of Education”, “Turkish Grand National Assembly”

Hamdullah Suphi Tanrıöver’in İlk Maârif Vekilliği Dönemi Faaliyetleri

Öz

Çalışmanın amacı, Hamdullah Suphi Tanrıöver’in Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ilk dönemindeki Maârif Vekilliği faaliyetlerini incelemektir. Hamdullah Suphi Bey yeni Türkiye Devleti’nin Dr. Rıza Nur’dan sonra ikinci Maârif Vekilidir. Yaklaşık bir yıl süren (16.12.1920-12.11.1921) Maârif Vekilliği görevindeki icraatları incelenmeye çalışılmıştır. Hamdullah Suphi Bey 1925 yılı içerisinde (3.3.1925-19.12.1925) ikinci kez Maârif Vekilliği görevini yürütmüştür. Çalışmanın kapsamı Hamdullah Suphi Tanrıöver’in ilk Maârif Vekilliği dönemidir. Çalışmada ilk olarak Hamdullah Suphi Bey, kişilik olarak tanıtılmaya çalışılmıştır. Millî tarihimizde önemli bir yeri olan İstiklâl Marşı’nın milletimize kazandırılması sürecinde Maârif Vekili olarak üstlendiği sorumluluğa ve kişisel gayretlerine değinilmiştir. İstiklâl Savaşı devam ederken olağanüstü şartlar altında da olsa toplanmasına karar verilen ve icra edilen Maârif Kongresi hakkında bilgiler sunulmuştur. Maârif Kongresi’nde kabul edilen İbtidâ’îye Mekteplerinin ders programları, kendilerinden önceki ve sonraki programlarla karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Maârif Kongresi’ne başkanlık eden Hamdullah Suphi Bey’in kongreye katkısı üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ana kaynaklarını Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri ile dönemin gazete haberleri teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

“Hamdullah Suphi Tanrıöver”, “Maârif Vekili”, “Türkiye Büyük Millet Meclisi”

Kaynakça

• I. TBMM Zabıt Cerideleri TBMM Zabıt Ceridesi, (1) 1.05.1336/1920, s.172
• _________________, (5) 19.10. 1336/1920, s.107-112
• _________________, (6)14.12.1336/1920, s.376
• _________________, (6)16.12.1336/1920, s.393
• _________________, (8)10.02.1337/1921, s.167-172
• __________________, (9)1.03.1337/192, s.13
• __________________, (9)12.03.1337/1921, s.85-90
• __________________, (14) 5.11.1337/1921, s.67
• __________________, (14)10.11.1337/1921, s.162-171
• __________________, (14)12.11.1337/1921, s.181-202
• _________________, (14) 19.11.1337/1921, s.263-64
• __________________, (17) 20.02.1338/1922, s. 61-79
• II. Gazeteler Açıksöz, 17.07.1921, nr.236, s.1
• ______, 20.07.1921, nr. 238, s.1
• ______, 14.11.1921, nr. 334, s.1
• Hâkimiyet-i Milliye, 10.03.1921, nr.129, s.1
• ________________, 31.05.1921, nr. 199, s.2
• _______________, 17.07.1921, nr. 237, s.2
• _______________, 18.07.1921, nr. 238, s.1
• Vakit, 19.11.1921, nr. 1416, s.1
• ____, 10.12.1921, nr. 1437, s.1
• Yenigün, 18.07.1921, nr. 662-282, s.2
• _______, 22.07.1921, nr. 666-286, s.2
• III. Telif ve Tetkik Eserler, Makaleler
• Altınbaş, N. (2015). Millî mücâdele’de Mehmet Akif Ersoy ve İstiklâl Marşı. Ankara: TBMM Basımevi.
• Baydar, Mustafa. (1968). Hamdullah Suphi Tanrıöver ve anıları. İstanbul: Menteş Kitabevi.
• Binbaşıoğlu, C. (2005). Türk eğitim düşüncesi tarihi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Budak, L. ve Budak, Ç. (2014). Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne ilkokul programları (1870-1936). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, (3/1), 377-393 . Çoker, F. (1995). Türk parlamento tarihi 1919-1923. C: III. Ankara: TBMM Vakfı Yayınları.
• Dağcı, H. (2008). Maârif vekâleti’nin kuruluşu ve çağdaşlaşma çabaları (1920-1938). Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.
• Ergin, O. N. (1977). Türk maârif tarihi. C:III. İstanbul: Eser Matbaası.
• Esemenli, B. (1966). Hamdullah Suphi Tanrıöver’in ardından. Türk Kültürü, (45), 805-806.
• Sarıhan, Z. (1995). Kurtuluş savaşı günlüğü. C:III. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Sarıhan, Z. (1996). Kurtuluş savaşı günlüğü. C:IV. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Sarıhan, Z. (2013). Millî mücâdele’de maârif ordusu. İstanbul: Tarihçi Kitabevi Yayınları.
• Serarslan, H. (1995). Hamdullah Subhi Tanrıöver. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Şapolyo, E. B. (1966). Millî mücâdele’de Hamdullah Suphi. Türk Kültürü, (45), 799-801.
• Tanrıöver, H. S. (1987a). Dağ yolu 1 (1. Baskı). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Tanrıöver, H. S. (1987b). Dağ yolu 2 (1. Baskı). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Tevetoğlu, F. (1986). Hamdullah Suphi Tanrıöver (1. Baskı). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Tulum, A. M. (1966). Tanrıöver ve Türk milliyetçiliği. Türk Kültürü, (45),796-798.
• Uçman, A. (2010). Hamdullah Suphi Tanrıöver. TDVİA, (39), 574-575. Ülkütaşır, M. Ş. (1966). Hamdullah Suphi Tanrıöver’e ait birkaç hatıra. Türk Kültürü, (45), 802-804.
• Güven, C. & Boyraz, E. Z. (2016). Hamdullah Suphi Tanrıöver’in ilk Maârif Vekilliği dönemi faaliyetleri, OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(10), 286-317.