Value Hierarchies, Reasons and Recommendations of Pre-Service History Teachers Regarding Value in the History Curriculum

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 14, 296 - 320, 25.04.2018

Tercan Yıldırım

https://doi.org/10.26466/opus.404219

Cited By: 3

Öz

It is widely accepted that
individuals are a typology of values ​​that rank all their preferences for
private and social behavior. Over time, he left the place of thought as a way
of creating individual, flexible hierarchies of each person's unique values.
The value of a person's first or top rank of values ​​can be counted as his or
her basic value. When the values ​​are given to one person and they are
ordered, the value that the person places at the top is the value that he cares
the most. The individual makes an order according to the value world they live
in when making this choice. In this context, it was aimed to reveal the value
hierarchies of the history teacher candidates about the values ​​in the
program. The case study was used in the research qualitative research methods.
The working group constitutes history teacher candidates trained in pedagogical
formation at a state university during the 2017-2018 academic year. The
structured interview form used in the research consists of 4 open-ended
questions. It is requested that the values ​​in the History Course Curriculum
be sorted according to their importance (the first 3 values) and to express
their justifications. In the analysis of the data obtained from the research,
the sample analysis was used from the content analysis types. The values ​​of
patriotism, justice and honesty are ranked among the first three values ​​by
prospective teachers. Teacher candidates stated that the first three values
​​should be earned mostly from the teacher. In addition to these, it is stated
that they can be won from historical / religious characters and literary works.
On these methods, some suggestions such as modeling, giving examples, making
applications, making various historical trips, watching historical films and
documentaries and making conceptual explanations by the teachers have been
introduced.

Anahtar Kelimeler

History teaching, pre-service teacher, value education, value hierarchies

Tarih Öğretmen Adaylarının Programdaki Değerlere İlişkin Değer Hiyerarşileri, Gerekçeleri ve Önerileri

Öz

Bireylerin tüm özel ve toplumsal
davranış tercihlerinin sıralandığı bir değerler tipolojisi olduğu yaygın kabul
görmektedir. Zamanla düşünce yerini, her insanın var olan değerlerden kendine
has, kişisel ve esnek hiyerarşiler oluşturduğuna bırakmıştır. Bir kimsenin
değerler sıralamasının birinci veya en üst sırasında bulunan değeri, onun temel
değeri sayılabilir. Değerler bir kişiye verilip onların bir sıralaması
yaptırıldığında, kişinin en yukarıya koyduğu değer onun en önemsediği değer
olmaktadır. Birey bu tercihini yaparken içinde yaşadığı değer dünyasına göre
bir sıralama yapmaktadır. Bu bağlamda araştırmada tarih öğretmen adaylarının
programdaki değerlere ilişkin değer hiyerarşilerini nedenleri ile ortaya
çıkarmak amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum
çalışması kullanılmıştır. Çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında bir
devlet üniversitesinde pedagojik formasyon eğitimi alan tarih öğretmen adayları
oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan yapılandırılmış görüşme formu açık uçlu
4 sorudan oluşmaktadır. Tarih Dersi Öğretim Programı’nda yer alan değerleri
kendilerince önem derecesine göre (ilk 3 değer) sıralamaları ve gerekçelerini
ifade etmeleri istenmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin çö­zümlenmesinde
içerik analizi türlerinden tüme­varımcı analiz kullanılmıştır. Vatanseverlik,
adalet ve dürüstlük değerleri öğretmen adayları tarafından ilk üç değer
arasında sırlanmıştır. Öğretmen adayları ilk üç değerin çoğunlukla öğretmenden
kazanılması gerektiğini ifade etmişlerdir. Bunların yanı sıra tarihi/dini
karakterlerden ve edebi eserlerden de kazanılabileceği ifade edilmiştir. Bu
değerlerin kazandırılmasında izlenecek yöntemler konusunda ise model olunması,
örnekler verilmesi, uygulama yaptırılması, çeşitli tarihsel geziler yapılması,
tarihsel film-belgesel izletilmesi ve öğretmen tarafından kavramsal olarak
açıklama yapılması gibi öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

tarih öğretimi, öğretmen adayı, değer eğitimi, değer hiyerarşisi

Kaynakça

• Acun, İ., Yücel, C., Önder, A. ve Tarman, B. (2013). Değerler: kim ne kadar değer veriyor? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 191-206.
• Aktepe, V. ve Yel, S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin değer yargılarının betimlenmesi: Kırşehir ili örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 607-622.
• Aydın, M. (2003) Gençlerin değer algısı. Değerler Eğitimi Dergisi, 3,121-144.
• Balcı, F. A. ve Yelken, T. Y. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin "değer" kavramına yükledikleri anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81- 90.
• Bartelds, B. F. and Debats, D. L. (1995). The structure of human values: a principal components analysis of therokeach value survey. British Journal of Social Psychology, 41, 77-86.
• Çelikkaya, T. (2016). Sosyal bilgiler programındaki değerlere ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değer öncelikleri ve gerekçelerine ilişkin görüşleri. The 2nd International Conference on the Changing World and Social Research (ICWSR’2016) October, 14-16, 2016, proceedings book s.945-962, Barcelona-SPAIN
• Çelikkaya, T. ve Kürümlüoğlu, M. (2017). Veliler, öğrenciler ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin 2005 programdaki değerlere ilişkin değer hiyerarşileri, gerekçeleri ve önerileri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(8), 243 – 264. http://dx.doi.org/10.20860/ijoses.338565
• Çelikkaya, T. ve Öztürk Demirbaş, Ç. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretim programındaki değerlere ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies. 6(5), 527-556. Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1617
• Çelikkaya, T. ve Yakar, H. (2015). Sosyal bilgiler programında gazete, dergi ve internet haberlerinin kullanılması. Turkish Studies, 10(3), 251-270. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7652.
• Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: Amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.
• Demircioğlu, İ.H. (2010). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık
• Dewey, J. (2000). Temel eğitiminde tarihin amacı. (Çev: B. Ata), Milli Eğitim Dergisi, 147.
• Dilek, D. (2007). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Doğan, İ. (2011). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Dönmez, C. (2006). Değerler eğitiminde kahramanların kullanımına bir örnek: Mustafa Kemal Atatürk. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 113-133.
• Dönmez, C. ve Yazıcı, K. (2009). Atatürkçülüğün bir üst değer olarak öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1467-1490.
• Ergün, M. (1994). Eğitim sosyolojisine giriş. Ankara: Ocak Yayınları.
• Fidan, N. K. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 2 (2), 1-18
• Gülmüş, R. (2015). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersi tarih konularında değer öğretimine ilişkin sınıf öğretmeni görüşleri. Yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
• Gültekin, F. (2011). Tarih öğretiminde değerler. M. Safran (Ed.), Tarih Nasıl Öğretilir (s. 131- 137). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Güngör, E. (2000). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Halstead, J. M. and Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education. 30(2), s.169-202.
• Karatekin, K., Gençtürk, E. ve Kılıçoğlu, G. (2013). Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(14), 411-458.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Keskin, Y. (2015). Tarih dersi öğretim programı ve ders kitaplarında değerler eğitimi. TurkishStudies, 10(7), 659-674. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8234
• Kolaç, E. ve Karadağ, R. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının "değer" kavramına yükledikleri anlamlar ve değer sıralamaları. İlköğretim Online, 11(3), 762-777.
• Marshall, G. (2009). Sosyoloji sözlüğü. (Çev., Osman Akınhay ve Derya Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Memiş, A. ve Gedik, E. G. (2010). Sınıf öğretmenlerinin değer yönelimleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(20), 123-145.
• Miles, M, B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. ThousandOaks, CA: Sage.
• Mutluer, C., (2015). Tarih derslerinin değer eğitimindeki yeri: tarih öğretmenlerinin görüşleri. Turkish Studies, 10(15), 649-666. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8949, p.
• Nichol, J. (1996). Tarih eğitimi. (Çev. M. Safran) Ankara: Çağrı Matbaası.
• Nichol, J. and Dean, J., (1997). History 7-11 developing primary teaching skills. London: Routledge.
• Paykoç, F. (1998). Tarih öğretiminde duyuşsal alanın rolü. Salih Özbaran (Ed.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları (s. 85-93). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Safran, M (2006). Tarih eğitimi makale ve bildiriler. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Safran, M. (1993). Tarih oğretiminin eğitimsel amacları. Belleten, 57(220), 827-842.
• Tezcan, M. (1999). Eğitim sosyolojisi. Ankara
• Tokdemir, A. (2007). Tarih öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi hakkındaki görüşleri. Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Tokdemir, A. ve Demircioğlu İ. (2008). Değerlerin oluşması sürecinde tarih öğretimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.
• Tokdemir, M.A. (2016). Değerler mi beceriler mi: Tarih öğretiminin amaçlarına ilişkin tarih öğretmen adaylarının görüşleri. Turkish Studies, 11(3), 2225- 2242.Doi:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9027
• Ulusoy, K. (2003). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih ve ahlak eğitimi ilişkisi üzerine görüşleri. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ulusoy, K. (2005) Tarih derslerinde ahlaki değerlerin aktarımı: Bir okuma parçası örneği. Milli Eğitim, 168, 126-133.
• Ulusoy, K. (2007a). Lise tarih programında yer alan geleneksel ve demokratik değerlere yönelik öğrenci tutumlarının ve görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ulusoy, K. (2007b). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih ve ahlak eğitimi ilişkisi üzerine görüşleri (Sakarya il orneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 5(13), 155-177.
• Ulusoy, K. (2007c). Lise tarih programında yer alan geleneksel ve demokratik değerlere yönelik öğrenci tutumlarının ve görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ulusoy, K. (2010). Değer eğitimi: Davranışçı ve yapılandırmacı yaklaşıma göre hazırlanan tarih programlarında değer aktarımı. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 32-51.
• Ulusoy, K. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde değer aktarımı ve e-okuma. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(1), 401-418.
• Yaşar ve Çengelci (2012). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimine ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 3(9), 1-23.
• Yazıcı, F. (2011). Cumhuriyet dönemi tarih ders kitaplarında tarih yazımı.V. Engin ve A. Şimşek. (Ed.), Türkiye'de Tarihyazım (s. 197-219). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499–522.
• Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. TSA, 11(2), 65-84.
• Yiğittir, S. ve Öcal, A. (2011). Lise tarih öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi konusundaki görüşleri. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(20),117-124.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, K. (2009). Values education experiences of Turkish class teachers: A phenomonological approach. Eurasian Journal of Edu-cational Research, 35, 165-184.
• Yıldırım, T. (2016). Tarih ders kitaplarında kimlik söylemi. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Yıldırım, T. (2017). Yeni ortaöğretim tarih ders programları ve 9. sınıf tarih ders kitabında değerler eğitimi. Turkish Studies, 12(33), 557-572 DOI Number: ttp://dx.doi.org/10.7827/turkishstudies.12533
• Yılmaz, E. (2009). Öğretmenlerin değer tercihlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 109-128.
• Yılmaz, F., Göçen, S. ve Yılmaz, F. (2013). Sokakta çalışan ve çalışmayan ilköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler programındaki değerlere ilişkin algıları. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 82-99
• Yılmaz, S. (2013). Sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin öğretmen adayı görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(14), 645-680.
• Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods. London: Sage Publications.