Üniversite Öğrencilerinin Algıladıkları Anne Baba Tutumu ile Bağışlama Düzeylerinin İlişkisi

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 16, 524 - 550, 30.12.2018

Aslı Tunca , Emine Durmuş

https://doi.org/10.26466/opus.470406

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı
üniversite öğrencilerinin algıladıkları ana-baba tutumları ile bağışlama
düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın çalışma grubu İnönü
Üniversitesinin farklı fakültelerinde (Eğitim Fakültesi, Fen-Edebiyat
Fakültesi, İletişim Fakültesi ve İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi)
2016-2017 bahar döneminde öğrenim görmekte olan 389 (278 kadın, 111 erkek)
öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, çalışmaya pratiklik ve hız kazandırması
amacıyla örnekleme yöntemi olarak kolay ulaşılabilir durum örneklemesi
kullanılmıştır. Kişisel bilgi formu, Ana-baba tutumları ölçeği ve Heartland
affetme ölçeği; Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik, Sınıf Öğretmenliği, Türk
Dili ve Edebiyatı, Felsefe, İktisat, Halkla İlişkiler ve Sosyoloji bölümü öğrencilerine
gönüllülük esasına göre dağıtılmış ve veriler toplanmıştır.   Bağışlama ve ana-baba tutumları arasındaki
ilişki Spearman-Brown Sıra Farkları Korelasyon analizi ile test edilmiş,
bağışlama puanlarının cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı Mann Whitney-U
testi ile analiz edilmiştir. Bulgulara göre, anne ve babasını demokratik olarak
algılayan üniversite öğrencilerinin kendini ve durumu bağışlama eğilimleri daha
yüksek ve arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Buna ilave olarak algılanan
ana-baba tutumu koruyucu-istekçi ve otoriter tutum olan üniversite
öğrencilerinin genel, kendini ve durumu bağışlama eğilimlerinin düşük ve
aralarında negatif yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca araştırma
bulgularına göre üniversite öğrencilerinin bağışlama eğilimleri (genel,
kendini, başkalarını ve durumu) cinsiyet açısından anlamlı farklılık
göstermemiştir. Bulgular alan yazın ışığında tartışılmış ve öneriler
sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ana-baba tutumu, bağışlama, üniversite öğrencileri, korelasyon, demokratik ana-baba tutumu

The Relation Between University Students’ Perceived Parental Attitudes and Forgiveness Levels

Öz

The purpose of this study is to
investigate the relationship between university students’ perceived parental
attitudes, levels of forgiveness and whether forgiveness levels vary by gender.
This descriptive study was conducted using the relational screening model. The
population of the study was the university students at İnönü University. Its
participants were 389 university students, 278 females and 111 males. In the study, easy-to-reach sampling was used as a
sampling method in order to provide practicality and speed to the study.The data were collected using a personal
information form, the Parental Attitude Scale and the Heartland Forgiveness
Scale. Since the data of the study were not normally distributed, the
Spearman-Brown order differentiation correlation test was used to determine the
relationships between the university students’ perceived parental attitudes
(democratic, authoritarian and protective-demanding) and the students’
forgiveness tendencies (general, forgiving themselves, forgiving others and
forgiving situations). The Mann Whitney-U test was used to determine whether
forgiveness scores varied by gender. Based on these findings no statistically
significant relationship between parental attitudes and forgiving others was
found in this study. The participants whose perceived parental attitude was
democratic had higher tendencies to forgive themselves and situations. However,
the participants who perceived their parents as protective-demanding or
authoritarian had lower levels of general forgiveness, forgiving themselves and
situations. This study found that the forgiveness tendencies of university
students did not differ significantly by gender. 

Anahtar Kelimeler

Parental attitude, forgiveness, university students, correlation, democratic parental attitude

Kaynakça

• Akhtar, S. (2002). Forgiveness: Origins, dynamics, psychopatology, and technical relevance. Psychoanalytic Quarterly,71(2), 175 – 212. https://doi.org/10.1002/j.2167-4086.2002.tb00010.x
• Alpay, A. (2009). Yakın ilişkilerde bağışlama: Bağışlamanın; bağlanma, benlik saygısı, empati ve kıskançlık değişkenleri yönünden incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aschleman, K. A. (1996). Forgiveness as a resiliency factor in divorced or permanently separated families(Unpublished master’s thesis). University of Wisconsin, Madison.
• Aslan, M., Mert, Ş. H. ve Yıldız, M. (2016). Narsist kişilik ile affedicilik arasındaki ilişkinin incelenmesi. 2. Ulusararası Çin’den Adriyatik’e Sosyal Bilimler Kongresi, 147-153. 5-7 Mayıs, 2016, Hatay.
• Battle, C. L.,ve Miller, I. W. (2015). Families and forgiveness, In E. L. Worthington (Ed.), Handbook of forgiveness (pp. 227-241). New York: Routledge.
• Baumrind, D. (1966). Effects of authoritative control on child behavior. Child Development, 37(4), 887-907. http://dx.doi.org/10.2307-/1126611
• Baumrind, D. (1968). Authoritarian vs. authoritative parental control. Adolescence, 3(11), 255-272.
• Berry, J. W.,Worthington, E. L., O'Connor, L. E., Parrott, L., ve Wade, N. G. (2005). Forgivingness, vengeful rumination, and affective traits. Journal of personality, 73(1), 183-225. https://doi.org/10.1111-/j.1467-6494.2004.00308.x
• Bilal, G. (1984). Demokratik ve otoriter olarak algılanan ana-baba tutumlarının çocukların uyum düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bono, G. ve McCullough, M. E. (2004). Religion, forgiveness, and adjustment in older adulthood, In K. W. Schaie, N. Krause, ve A. Booth (Eds.), Religious influences on health and well-being in the elderly (pp. 163-187). New York: Springer Publishing.
• Bugay, A. ve Demir, A. (2010). A Turkish version of heartland forgivenss Scale. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5(2010), 1927-1931. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.390
• Cardi, M. K. (1969). Views of the self andinter-connectedness as predictors of forgiveness (Unpuslished doctoral dissertation). University of Kentucky, Lexington.
• Conner, K. M. ve Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The conner-davidson resilience scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18(2), 76-82. https://doi.org/10.1002/da.10113
• Çivan. İ. (2013). Üniversite Öğrencilerinin kişilerarası ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaları ve başkalarını bağışlama davranışlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dönmezer, İ. (1999). Ailede iletişim ve etkileşim. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Eldeleklioğlu, J. (1999). Karar stratejileri ile ana-baba tutumları arasında ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(11), 7-13. https://doi.org/10.17066/pdrd.52269
• Enright, R. D. (1996). Counseling within the forgiveness triad: On forgiving, receiving, forgiveness and self-forgiveness. Counseling and Values, 40(2), 107-126. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.1996.tb00844.x
• Enright, R. D.,Gassin, E. A. ve Wu, C. (1992). Forgiveness: A developmental view. Journal of Moral Education, 21(2), 99-114. https://doi.org/10.1080/0305724920210202
• Eraslan, Ç. B. ve Arıcıoğlu, A. (2014). Psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak affedicilik. E-International Journal of Educational Research, 5(4), 70-82. https://doi.org/10.19160/e-ijer.05325
• Erbil, N., Divan, Z. ve Önder, P. (2006). Ergenlerin benlik saygısına ailelerinin tutum ve davranışlarının etkisi. Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi, 3(10), 7-15.
• Erikson, E. H. ( 1963). Childhood and society (2nd ed.). New York: W.W.Norton.
• Exline, J. J. ve Baumeister, R. F. (2000). Expressing forgiveness and repentance, In M. E. McCullough, K. I. Pargament, ve C. E. Thoresen, (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp. 133-155). New York: Guilford Publications.
• Fincham, F.D.,Hall, J.H., ve Beach, S.R.H. (2005). Till lack of forgiveness do us part, forgiveness in marriage, In E.L. Worthington (Ed.), Handbook of Forgiveness (pp.207- 226). New York: Wiley.
• Gazeloğlu, C. (2000). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin psiko-sosyal gelişimine ana baba tutumunun etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gündüz, Ö. (2014). Üniversite öğrencilerinde affetmeyi yordayan değişkenlerin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hall, J.H. ve Fincham, F.D. (2005). Self-forgiveness: The stepchild of forgiveness research. Journal of Social and Clinical Psychology, 24(5), 621-637.https://doi.org/10.1521/jscp.2005.24.5.621
• Hanson, D. J. (1996). Psychologists’ use of forgiveness in psychotherapy (Unpublished doctoral dissertation). Antioch College, Yellow Springs.
• Hope, D. (1987). The healing paradox of forgiveness. Psychotherapy, 24(2), 240-244. http://dx.doi.org/10.1037/h0085710
• Huang, S. T. T.,ve Enright, R. D. (2000). Forgiveness and anger-related emotions in Taiwan: Implications for therapy. Psychotherapy, 37(1), 171-179.http://dx.doi.org/10.1037/h0087831
• Humpyres, T. (1998). Çocuk eğitiminin anahtarı (T. Anapa, Çev.). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• İkizoğlu, M. (1993). Demokratik ve otoriter ana-baba tutumlarının, lise son sınıf öğrencilerinin benlik saygısı üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kara, E. (2009). Dini ve psikolojik açıdan bağışlayıcılığın terapötik değeri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 222-228.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi (22. Bs.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karremans, J. C. K., Van Lange, P. A., Ouwerkerk, J. W. ve Kluwer, E. S. (2003). When forgiving enchances psychological well-being: The role of interpersonal commitment. Journal of Personality and Social Psychology, 84(5), 1011-1026. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.84.5.1011
• Kaya, A.,Bozaslan, H. ve Genç, G. (2012). Üniversite öğrencilerinin anne-baba tutumlarının problem çözme becerilerine, sosyal kaygı düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2012) 208-225.
• Kaya, F. (2015). Üniversite öğrencilerinin affetme ve mükemmeliyetçilik düzeyleri arasındaki ilişki: Duygusal zekanın aracı rolü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kehale, D. (2002). Okul öncesi öğretmenliği programı öğrencilerinin algıladıkları anne baba davranışları, kendilik algısı ve empatik beceri düzeyleri ve bunlar arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kuzgun, Y. (1991). Ana-baba tutumlarının bireyin kendini gerçekleştirme düzeyine etkisi. B. Dikeçligil ve A. Çiğdem (Ed.) içinde, Aile Yazıları 3 Birey, Kişilik ve Toplum (ss.65-78). Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu: Ankara.
• Kuzgun, Y. ve Eldeleklioğlu, J. (2005). Ana baba tutumları ölçeği (er-genler ve yetişkinler için). Y. Kuzgun, ve F. Bacanlı (Ed.) içinde, Rehberlik ve psikolojik danışmada kullanılan ölçme araçları ve programları dizisi: 1, PDR’de kullanılan ölçekler (ss. 53-70). Nobel Yayınları: Ankara.
• Lee, K. H. (2011). The role of spiritual experience, forgiveness, and religious support on the general well-being of older adults. Journal of Religion, Spirituality ve Aging, 23(3), 206 223. https://doi.org/-10.1080/15528030.2011.533398
• Mauger, P. A., Perry, J. E., Freeman, T., ve Grove, D. C. (1992). The measurement of forgiveness: Preliminary research. Journal of Psychology and Christianity, 11(2), 170-180.
• McCullough, M. E. ve Witvliet, C. O. (2002). The psychology of forgiveness. In C. R. Sydner ve S. J. Lopez (Eds.), Handbook of Positive Psychology (pp. 446-458). New York, Oxford University Press.
• McCullough, M. E. ve Worthington, E. L. (1994). Encouraging clients to forgive people who have hurt them: Review, critique, and research prospectus. Journal of Psychology and Theology, 22(1), 3-20. https://doi.org/10.1177/009164719402200101
• McCullough, M. E.,Rachal, K. C., Sandage, S. J., Worthington, E. L., Brown, S. W., ve Hight, T. L. (1998). Interpersonal forgiving in close relationship II: Theoretical elaboration and measurement. Journal of Personality and Social Psychology, 75(6), 1586-1603.
• McCullough, M.E., Pargament, K. I., ve Thoresen, C. E. (2000). The psychology of forgiveness: History, conceptual issues, and overwiew. In M.E. McCullough, K.I Pargament, ve C.E. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp.1-14). New York: Guildford.
• McWhirter, J. ve Acar, V.N. (1991). Çocukla İletişim: Öğretme, Destekleme ve Çocuk Yetiştirme Sanatı. Ankara: MEB yayınları.
• Miller, A. J.,Worthington, E. L., ve McDaniel, M. A. (2008). Gender and forgiveness: A meta-analytic review and research agenda. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(8), 843-876. https://doi.org/-10.1521/jscp.2008.27.8.843
• Mullet, E.,Girard, M., ve Bakhshi, P. (2004). Conceptualizations of forgiveness. European Psychologist, 9(2), 78-86. http://dx.doi.org/-10.1027/1016-9040.9.2.78
• Onat, G. (2010). Demokratik ve otoriter olarak algılanan ana-baba tutumlarının lise birinci sınıf öğrencilerinin yılmazlık düzeyine etkilerinin araştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Önal, A. A. (2014). Bilişsel çarpıtmalar, empati ve ruminasyon düzeyinin affetmeyi yordama gücünün incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öner, N. (2012). Türkiye’de kullanılan psikolojik testlerden örnekler (7. Bs.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Öztürk, İ. (1990). Ana-baba tutumlarının üniversite öğrencilerinin bağımsızlık, duyguları anlama, yakınlık, başatlık, kendini suçlama ve saldırganlık düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Piaget, J. (1932). The moral judgment of the child. London: The Free Pres.
• Rohner, R.P. (2005). Glossary of significant concepts in parental acceptance-rejection theory. 28 Nisan 2014 tarihinde https://www.rese-archga-te.net/publication/255709642_Glossary_of_significant_con-cepts_in_Parental_Acceptance-Rejection_Theory_PARTheory adresinden alınmıştır.
• Rye, M. S.,ve Pargament, K. I. (2002). Forgiveness and romantic relationships incollege: Can it heal the wounded heart?.Journal of Clinical Psychology, 58, 419-441.https://doi.org/10.1002/jclp.1153
• Sarıçam, H. ve Biçer, B. (2015). Affedicilik üzerinde ahlaki değer ve öz-anlayışın açıklayıcı rolü. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 109-122. https://doi.org//10.1080/15298868-.2011.649546
• Schultz, P. D., ve Schultz, S. E. (2002). Modern Psikoloji Tarihi (Y. Aslay, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Seligman, M. E. (2002). Positive psychology, positive prevention, and positive therapy, In C. Snyderve S. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology (pp. 3-12). New York: Oxford.
• Sezer, Ö. ve Oğuz, V. (2010). Üniversite öğrencilerinde kendilerini değerlendirmelerinin anne baba tutumları ve bazı sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 743-758.
• Taysi, E. (2007). İkili ilişkilerde bağışlama: İlişki kalitesi ve yüklemelerin rolü (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Taysi, E.,Curun, F., ve Orcan, F. (2015) Hope, anger and depressiyon as meditors for forgiveness and social behaivor in Turkish children. The journal of psychology,149(3-4), 378-93. https://doi.org/10.1080/-00223980.2014.881313
• Thompson, L.Y.,Snyder, C. R., Hoffman, L., Micheal, S. T., Rasmussen, H. N., Billings, L. S., ve Heinze, L.,…Roberts, D.E. (2005). Dis-positional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73(2), 313-359. https://doi.org/10.1111/j.14676494.2005-.00311.x
• Toussaint, L. L.,Worthington, E. L., ve Williams, D. R. (2015). Forgiveness and health: Scientific evidence and theories relating forgiveness to better health. Dordrecht: Springer.
• Tuck, I., ve Anderson, L. (2014). Forgiveness, flourishing, and resilience: The influences of expressions of spirituality on mental health recovery. Issues in Mental Health Nursing, 35(4), 277– 282.https://doi.org/10.3109/01612840.2014.885623
• Tuzgöl, M. (1998). Ana-baba tutumları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Walker, D. F.,ve Gorsuch, R. L. (2002). Forgiveness within the big five personality model. Personality and Individual Differences, 32(7), 1127-1137. http://dx.doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00185-9
• Witvliet, C., Ludwig, T. E., ve VanderLaan, K. L. (2001). Granting forgiveness or harboring grudges: Implications for emotion, physiology, and health. Psychological Science, 12(2), 117-123. https://doi.org/10.1111/1467-9280.00320
• Worthington, E. L.,ve Scherer, M. (2004). Forgiveness is an emotion-focused coping strategy that can reduce health risks and promote health resilience: Theory, review, and hypotheses. Psychology ve Health, 19(3), 385-405.
• Yalçın, İ., ve Malkoç, A. (2015). The relationship between meaning in life and subjective well-being: Forgiveness and hope as mediators. Journal of Happiness Studies, 16(4), 915-929. https://doi.org/10.1007-/s10902-014-9540-5
• Yavuzer, H. (1990). Ana baba okulu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2000). Ana-baba ve çocuk ( 13. Bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldız, M. (2004). Annesi çalışan ve çalışmayan çocukların anne baba tutumlarını algılamalarının ve benlik imajlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.