Sanat Sosyolojisi Bağlamında Sanatın Sınırsızlığı ve Toplumsal Konumu Üzerine

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 17, 1836 - 1852, 31.03.2019

Mustafa Demirtaş

https://doi.org/10.26466/opus.530180

Öz

Sanatın ne
olduğuna, sanatın toplumdaki yerine dair bir uzlaşma henüz sağlanamamıştır.
Sanat sözcüğü, sanatsal uygulamalardaki artışa bağlı bir değişkenlik kazanmakta
ve sanat olarak görülen şeylerin belirsizliğiyle karşı karşıya kalınmaktadır.
Sanatsal yaratımın sınırlarını çizmek giderek zorlaşmaktadır. Yani, her şeyin
sanat eseri olabileceği ve herkesin sanatçı olarak nitelendirilebileceği bir
çağda sanatın sınırlarının toplumsal süreçle nasıl bir
ilişki içinde olduğu farklılık göstermektedir. Bir yandan, sanatın
gizeminin estetikçi uzmanlar tarafından ısrarlı bir savunusu devam ederken;
diğer yandan, sosyal bilimciler tarafından sanatın estetik dışı faktörlerle,
toplumsal olarak nasıl inşa edildiği üzerinde durulmaktadır. Bu çalışma, sanat
eserini içe dönük bir perspektifle incelemekten, yani sanatın biçimsel
öğelerini analiz etmekten ziyade, sanatın estetik dışı faktörlerle olan
ilişkisine odaklanacaktır. Sanatın toplumsal yaşama değişik biçimlerde nasıl
nüfuz ettiğini göstermeye çalışacaktır. Sanat eserlerine yönelik çoğalmanın
sanatsal üretimin yapısını nasıl değişime uğrattığını tartışmaya açacaktır.
Sanatın tümüyle piyasanın hakimiyetinde olduğu bir toplumda sanata belli bir
politik işlev yüklemenin, sanatın günümüzdeki dünyayı farklı bir biçimde üretmek
açısından nasıl bir anlamı olduğu üzerinde duracaktır.

Anahtar Kelimeler

Sanatın gerçekliği, Toplum, Sınırsızlık, Piyasa

On the Limitlessness of Art and Its Social Position in the Context of Sociology of Art

Öz

There is no
consensus yet about what art is and the place of art in society. The word art
is changing depending on the increase in artistic practices and the
unpredictability of what is seen as art is confronted. It is becoming
increasingly difficult to draw the limits of artistic creation. So, in an age
when everything can be a work of art and everyone can be considered an artist,
how the limits of art are in a relationship with the social process differs. On the one hand, an insistent
defense of the mystery of the art by the aesthetics experts continues; on the
other hand, social scientists emphasize how art is constructed socially with
non-aesthetic factors. This study will focus on the relationship of art with
non-aesthetic factors, rather than examining the work of art with an
introverted perspective, namely analyzing the formal elements of art. It will try to show how art penetrates social life
in different ways. It will discuss how the proliferation of artworks changes
the structure of artistic production. It will dwell on the meaning of ascribing
a certain political function to the art from the point of producing the
contemporary world in a different way in a society where the art is under the
domination of the market entirely.

Anahtar Kelimeler

The Reality of art, Society, Limitlessness, Market

Kaynakça

• Adorno, W. T. (2014). Kültür endüstrisi-kültür yönetimi. Nihat Ülner, Mustafa Tüzel ve Elçin Gen (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Bernstein, M.J. (2014). Sunuş. Kültür endüstrisi-kültür yönetimi içinde (s. 9-30). Nihat Ülner, Mustafa Tüzel ve Elçin Gen (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Bourriaud, N. (2004). Postprodüksiyon. Nermin Saybaşılı (Çev.). İstanbul: Bağlam.
• Burger, P. (2014). Avangard kuramı, Erol Özbek (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Farago, F. (2017). Sanat, Özcan Doğan (Çev.). Ankara: Doğu Batı.
• Heidegger, M. (2011). Sanat eserinin kökeni. Fatih Tepebaşılı (Çev.). Ankara: De Ki.
• Jusdanis, G. (2012). Kurgu hedef tahtasında: Edebiyatın savunusu. Çiçek Öztek (Çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi.
• Klee, P. (2017). Modern sanat üzerine. Kaan Çaydamlı (Çev.). İstanbul: Altıkırkbeş.
• Lazzarato, M. (2017). Marcel Duchamp ve işin reddi. Sercan Çalcı (Çev.). İstanbul: Kolektif.
• Negri, A. (2013). Sanat ve çokluk. Serkan Sözmezgil (Çev.). İstanbul: MonoKL.
• Ranciere, J. (2012). Estetiğin huzursuzluğu. Aziz Ufuk Kılıç (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Roelstraete, D. (2013). Çağdaş sanat ne değildir?: Jena’dan Bakmak. Ali Artun ve Nursu Örge (Ed.), Çağdaş Sanat Nedir?: Modernlik Sonrasında Sanat içinde (s. 71-82). Özge Çelik, Elçin Gen vd. (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Shiner, L. (2013). Sanatın icadı. İsmail Türkmen (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Steyerl, H. (2013). Sanatın politikası: Çağdaş sanat ve post-demokrasiye geçiş. Ali Artun ve Nursu Örge (Ed.) Çağdaş Sanat Nedir?: Modernlik Sonrasında Sanat içinde (83-94). Çev. Özge Çelik, Elçin Gen vd. (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Stiegler, B. (2012). Mistagoji: Çağdaş sanat üstüne. Joseph Backstein, Daniel Birnbaum, Sven-Olov Wallenstein (Ed.). Farklı dünyaları düşünmek. Emine Ayhan (Çev.). İstanbul: Metis.
• Winterson, J. (2016). Sanat başkaldırır: Çoşku ve cüretkarlık üzerine. Zeynep Baransel (Çev.). İstanbul: Sel.
• Zolberg, L. V. (2013). Bir sanat sosyolojisi oluşturmak. Buket Okucu Özbay (Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.