Milliyetçiliğin İnşası ve Sinema: Fetih 1453 Filmi Örneği

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 18, 2337 - 2372, 30.06.2019

Mustafa Aslan

https://doi.org/10.26466/opus.535594

Öz

Toplumsal koşulların bir çıktısı olarak değerlendirilen milliyetçilik,
toplumdan ayrı ve bağımsız bir olgu değildir. Milli anlatılar,  yeni kuşağa övünülmesi gereken bir millete
mensup olduğunu anlatır ve bireyi milliyetçi ideolojinin çizdiği sınırların içinde
tutar. Kitle iletişim
araçları; radyo, televizyon, gazete, sinema ve son dönemde sosyal medya, toplum
adına ve toplum için gündem belirleme ve algı oluşturma görevini en etkili
şekilde gerçekleştirmektedirler. Bu araçlar diğer ideolojileri olduğu gibi
milliyetçi ideolojiyi de yeniden üretmeleri bakımından önemlidirler. Toplumsal yaşamdaki
milliyetçi söylemi yeniden üreten araçlardan biri de sinemadır. İnşa etmeye
çalıştığı gerçekliği geniş̧ kitlelere ulaştırma gücü dolayısıyla
sinema ideolojik bir araçtır aynı zamanda. Sinemasal anlatıda kullanılan
neredeyse sonsuz sayıdaki gösterge ve estetik anlayış̧, filmin anlamını doğrudan etkilemektedir. Türk sinemasında milliyetçi temayı işleyen filmlerde kullanılan göstergelerin ve estetik
anlayışın tespit edilmesi bu araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu kapsamda dünya ve Türk tarihi açısından önemli bir yeri olan İstanbul’un fethinin işlendiği Fetih 1453 filmi analiz
edilecek ve milliyetçi söylemin nasıl inşa edildiğine bakılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sinema, Milliyetçilik, Estetik, Sinemasal Estetik

The Construction of Nationalism and Cinema: The Case of the Conquest 1453

Öz

Nationalism has been evaluated as an outcome of social conditions and
positioned as a phenomena that is separate and independent from society. One of
the tools that reproduce nationalist discourse in social life is cinema. National
narratives,it tells that it belongs to a nation that has to be proud of the new
generation and keeps the individual within the boundaries drawn by the
nationalist ideology. Mass media; radio, television, newspaper, cinema and
social media, the most effective way of setting the agenda and creating
perception for the society and society. These tools are important for the
reproduction of nationalist ideology as well as other ideologies. The movies which come out at the same time in the four corners of the
world can transmit the realities which they try to build to large masses, and
the stories themselves can be an ideological vehicle by using universal
indicator systems. Almost infinite number of indicators used in the cinematic
narrative and aesthetic understanding affects directly the meaning of the
movie. The deduction of the indicators used in Turkish Cinema movies
functioning nationalistic themes and esthetics understanding constitute the
primary objective of the study. In this context, Fatah 1453 film will be analyzed
and how the nationalist discourse is constructed.

Anahtar Kelimeler

Cinema, Nationalism, Cinema Aesthetics, Aesthetics

Kaynakça

• Akdoğan, B. (2001). Sanat, sanatçı, sanat eseri ve ahlak. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 42 (1), 213-245.
• Anderson, B. (1993). Hayali cemaatler milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması. (İ. Savaşır, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Andrew, J. D. (2010). Büyük sinema kuramları. (Z. Atam, Çev.). İstanbul: Doruk Yayınları.
• Arnheim, R. (2002). Sanat olarak sinema. (R. Ünal, Çev.). İstanbul: Öteki Yayınevi.
• Atabek, Ş. G. (2007). Göstergebilimsel çözümleme iletişim çalışmalarında göstergebilimsel yöntem. G. Ş. Atabek ve Ü. Atabek (Ed.), Medya Metinlerini Çözümlemek. İçerik, Göstergebilim ve Söylem Çözümleme Yöntemi (367-376). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Ataman, S. (1977). Milliyetçilik ve Türkiye. İstanbul: Kervan Yayınları.
• Balazs, Bela (1968). Film kuramı (A. Göktürk, Çev.). Türk Dili Sinema Özel Sayısı, 1(196), 303-308.
• Baradat P. L. (2012). Siyasal ideolojiler kökenleri ve etkileri. (A. Aydın, Çev.). Ankara: Siyasal Kitapevi Yayınları.
• Barbaro, U. (1968). Özgür ve özerk bir yaratma (T. Saraç, Çev.) Türk Dili Sinema Özel Sayısı, 1 (196), 349-351.
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim ilkeleri. (B. Vardar ve M. Rifat, Çev.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Bordwell, D. ve Thompson, K. (2008). Film art an introduction. New York: McGraw-Hill Companies.
• Budak, A. (2006). Türk resminde yeni dışavurumculuk. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Türkiye.
• Büker, S. (1991). Sinemada anlam yaratma. Ankara: İmge Kitapevi.
• Calhoun, Craig (2007). Milliyetçilik. (B. Sütçüoğlu, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Can, A. ve Esen, H.(2008). Kısa filmde ritm. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 153-165.
• Candan, E. (2006). Türkler’in kültür kökenleri. İstanbul: Sınır Ötesi Yayınları.
• Dmytryk, E. ve Edward, J. P. (2007). Sinemada yönetmenlik, oyunculuk, kurgu. (İ. Şener, Çev.). İstanbul: Doruk Yayınları.
• Eisenstein, S. M. (1984). Film duyumu. (N. Özön, Çev.). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Erdoğan, İ. ve Solmaz, B. P. (2005). Sinema ve müzik materyal satış ve bilinç yönetimi için bilişsel ve duyusalın oluşturulması. Ankara: Erk Yayınları.
• Fiske, J. (1996). İletişim çalışmalarına giriş (S. İrvan, Çev.). Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
• Güçhan, G. (1992). Toplumsal değişme ve Türk sineması. Ankara: İmge Kitapevi.
• Gültekin, Z. (2006) Irak’dan önce: Kurtlar vadisi dizisi. İletişim Kuramları Dergisi, 22, 9-36.
• Güney, A. (2006). Resmi milliyetçilikten popüler milliyetçiliğe geçiş: 1960 sonrası Türk sineması üzerine siyasal bir deneme. Doğu Batı, 1(39), 209-226.
• Heywood, A. (2006). Milletler ve milliyetçilik. B. Kalkan (Ed.), Siyaset (151-180). Ankara: Liberte Yayınları.
• Kafesoğlu, İ. (2010). Türk milli kültürü. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Kaplan, M. (1977). Türk milletinin kültürel değerleri. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Kedourie, E. (1971). Avrupa’da milliyetçilik. (M. H. Timurtaş, Çev.). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi.
• Köseoğlu, N. (2003). Türk milliyetçiliği ideolojisinin doğuşu ve özellikleri. T. Bora ve M. Gültekin (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce (208-225). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özön, N. (1972). 100 soruda sinema sanatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Özön, N. (1984). Önsöz. N. Özön (Ed.). Film duyumu (VII-CLXC). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Özön, N. (1985). Sinema uygulayımı-sanatı-tarihi. İstanbul: Hil Yayınları.
• Parsa, S. ve Parsa, F. A. (2002). Göstergebilim çözümlemeleri. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
• Platon (2008). Devlet (S. Eyüpoğlu ve M. A. Camgöz, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Rifat, M. (2009). Göstergebilim ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
• Roux, J. P. (2007). Türklerin tarihi pasifik’ten akdeniz’e 200 yıl. (A. Kazancıgil ve L. A. Özcan) İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Saussure, F. (1976). Genel dilmilim dersleri I. (B. Vardar, Çev.). Kaliteli Basımevi: Ankara.
• Sebeok, A., Thomas (2000). Göstergebilime giriş. (M. Rifat ve S. Rifat, Çev.). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları 2. Temel Metinler (270-273). İstanbul: Om Yayınevi.
• Smith, D. A. (1986). The ethnic origins of nations. Oxford: Blackwell.
• Sözen, M. (2003). Sinemada ses kullanımı. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Thompson, K. ve Bordwell, D. (2003). Film history an introduction. United States: McGraw-Hill Companies.
• Yalsızuçanlar. S. (2010). Türk sinemasında yerli bir damar: Yücel Çakmaklı. A. Şen (Ed.), Türk Sinemasında Yerli Arayışlar (367-376). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı.