Anne Babalık Bilgi Testi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 13 Sayı: 19, 1784 - 1805, 30.09.2019

Halis Özerk

https://doi.org/10.26466/opus.594747

Öz

Çalışmanın amacı anne baba tutumlarının gerisindeki bilgi türlerini ve düzeylerini belirleyebilecek bir ölçek geliştirmek ve ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmasını yapmaktır. Anne Babalık Bilgi Testi (ABBT) doğum öncesi, bebeklik, çocukluk ve ergenlik olmak üzere 4 temel kategoriye ayrılmış ve madde havuzu içerisinden bu kategorilere ait toplam 100 ifade seçilmiştir. Bu ifadeler, uzmanlarla birlikte değerlendirilmiş, bazı ifadeler elenmiş bazı ifadelerde değişiklik yapılmış ve toplam 70 ifadeden (maddeden) oluşan ölçek deneme formu hazırlanmıştır. Ana-babalar tarafından, ölçekte “doğru” veya “yanlış” şeklinde yanıtlanması istenen bilgilerin bilimsel temellere dayalı net bilgiler olmasına özen gösterilmiştir.  Toplam 70 maddeden oluşan ve yönergesi de hazırlanan ABBT deneme formu, geçerlilik ve faktör analizi çalışması için araştırma grubuna (45’ i erkek, 65’ i kadın olmak üzere toplam 110 ana-babaya) uygulanmıştır. Maddeler arası tetrakorik korelasyon katsayıları Statistica 4.5 programı aracılığı ile hesaplanmış ve tetrakorik korelasyonlara dayanan temel bileşenler analizi (faktör analizi) yapılmıştır. Analiz sonucunda bazı maddelerin iki faktörde birden yer aldığı görülmüş ve faktör yapısını düzenlemek amacıyla varimax rotasyonu uygulanmıştır. Uygulanan rotasyon sonucunda ölçeğin maddelerinin üç temel faktörde (boyutta) toplandığı gözlenmiştir. ABBT’ nin faktör analiziyle belirlenen üç faktörüne, maddelerin (ifadelerin) özellikleri dikkate alınarak; I. Faktör’ e “Geleneksel Bilgi”, II. Faktör’ e “Magazinsel Bilgi”, III. Faktör’ e ise “Bilimsel Bilgi” adları verilmiştir. Yinelenen rotasyonlu faktör analizi sonucunda nihai ölçeğe ulaşılmıştır. Nihai ölçek 47 maddeden oluşmuştur.  ABBT’ nin ayırdedicilik özelliğini görebilmek için deney ve kontrol grupları oluşturulmuştur. Ölçek, deney ve kontrol grubuna 21 gün ara ile iki kez uygulanarak, test-tekrar test yöntemiyle; deney ve kontrol gruplarının kendi içlerindeki değişimleri gözleyebilmek amacıyla ön test ve son test puanları tekrarlı ölçümler için t testi ile karşılaştırılmıştır. Deney ve kontrol gruplarının sontest puanları ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır. Buna göre ölçek, deney ve kontrol gruplarını son test puanlarına bağlı olarak ayırt edebilmektedir (t= -36,90; p<0,01).  Bu maddelerden oluşan nihai ölçeğin güvenilirlik katsayısı da (KR-20 güvenilirlik katsayısı) 0,93 olarak bulunmuştur. Öyle görünmektedir ki ölçek bu haliyle çok yüksek bir iç tutarlılık göstermektedir. Bu anlamıyla da güvenilirliği oldukça yüksektir. Sonuç olarak, ABBT’ nin kabul edilir psikometrik özelliklere sahip olduğu, araştırma ve uygulamalarda kullanılabilir olduğu görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Anne Babalık Bilgi Testi, Bilgi/Bilinç testi, test

Parenting Knowledge Test: Validity and Reliability Study

Öz

The purpose of this study was to develop a scale that can determine the types and levels of knowledge behind parents’ attitudes; performing the validity and reliability studies of the related scale was the goal as well. Parenting Knowledge Test (PKT) is divided into 4 main categories in principle as prenatal, babyhood, childhood and puberty; entirely 100 expressions were selected from the item pool belongs to these categories. Scale trial form that consists of 70 expressions was prepared by evaluating the expressions with professionals; eliminating some expressions and also emending in some of the expressions. It was especiallypaid attention toinformation that was asked to parents to answer to be certain information based on a scientific basis. PAKT trial form whose guideline was also already prepared was applied in the research group (entirely 110 parents whose 45 were males and 65 were females) for validity, reliability and factor analysis study.Statistical 4.5 program computed tetrachoric correlation coefficients among the items; principal component analysis (factor analysis) based on tetrachoric correlations was conducted. It was seen at the end of the analysis that some of the items placed in both two factors at the same time; varimax rotation was performed to organize the factor structure. We observed as the result of related rotation that items of the scale are gathered on three key factors (dimensions). These three key factors that were specified by factor analysis of PAKT have been entitled as follows;The 1st factor is ‘’Traditional Knowledge’’, The 2nd factor is ‘’Magazinish Knowledge’’, The 3rd factor is ‘’Scientific Knowledge’’. The final scale has been reached at the end of repeated factor analysis with rotation. The final scale is composed of 47 items. Experimental and control groups were established to see the distinctiveness feature of PAKT. The scale was applied in the experimental and control group for two times by a 21-days gap. Pretest and posttest scores were compared by t-test for repetitive measures on the purpose of observing the transformations in experimental and control groups in themselves. There is a statistically significant difference between posttest point averages of experimental and control groups. For this finding, the scale can distinguish the experimental and control groups based on the posttest scores (t= -36,90; p<0,01). The reliability coefficient (KR-20-reliability coefficient) of the final scale with these items was calculated as 0,93. It would appear that this scale, as is, shows a so high internal consistency; accordingly, its reliability is pretty high as well. In conclusion, PAKT has reasonable psychometric attributes; it can be used in research and applications.

Anahtar Kelimeler

Parenting, Knowledge/consciousness Test, Test

Kaynakça

• Arkan, B. ve Üstün, B. (2009). Davranım bozukluğu olan çocuklara psikiyatrik yaklaşımda anne-baba eğitim programları: İki örnek bağlamında bir değerlendirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1, 155-174.
• Aikins, J. W., Howes, C. ve Hamilton, C. (2009). Attachment stability and the emergence of unresolved representations during adolescence. Attachment and Human Development, 11(5), 491-512.
• Ainsworth, M. D. S. (1985) Attachments across the life span. Bulletin of the New York Academy of Medicine, 61, 792-812.
• Ainsworth, M. D. S. (1989). Attachments beyond infancy. American Psychologist, 44(4), 709-716.
• Ainsworth, M. D. S. ve Bell, S. M. (1970). Attachment, exploration, and separation: Illustrated by the behavior of one-year-olds in a strange situation. Child Development, 41, 49-67.
• Ataklı, A. (1999). Toplumsal kalkınma açısından ilköğretimde çocuğu olan ailelerin eğitim gereksinimleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18, 245-255.
• Ay, F. ve Şahan, G. (2018). Aile eğitimi kurslarının yetişkin eğitimi bağlamında etkililiğinin değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 66-86.
• Belsky, J., Sligo, J., Jaffee, S. R., Woodward, L. ve Silva, P. A. (2005). Intergenerational transmission of warm- sensitive- stimulating parenting: A prospective study of mothers and fathers of 3-year-olds. Child Development, 76(2), 384-396.
• Brown L.S., ve Wright, J. (2003). The relationship between attachment strategies and psychopatology in adolesence. Psychology And Psychopatology, 76, 351-367.
• Carver, C., ve Scheier, M. (1998). Perspectives on psychology. Cambridge University Press, 281-282.
• Çekiç, A., Akbaş, T. ve Hamamcı, Z. (2016). Akılcı duygusal aile eğitim programının anne babaların akılcı olmayan inançlarına ve anne babalik streslerine etkisi. International Journal of Human Sciences, 13 (1), 2398-2417.
• Erol, N., ve Şimşek, Z., (1997). Türkiye ruh sağlığı profili: Çocuk ve gençlerde ruh sağlığı: Yeterlik alanları, davranış ve duygusal sorunların dağılımı. N Erol, C Kılıç, M Ulusoy , M Keçeci ve Z Şimşek (eds). Ankara: Eksen Tanıtım Ltd. Şti., s:25-75.
• Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (1981). Child and adolescent development. (Çev. Dönmez, A., Çelen, N. ve Onur, B. (1993). Çocuk ve ergen gelişimi. Ankara: İmge Yayınları.
• Gullo, F. D. (1988). A comparative study of adolescent and older mothers’ knowledge of infant ağabeylities. Child Study Journal, 18(3), 223-231.
• Hambleton, R. K., Swaminathan, H. ve Rogers, H. J, (1991). Fundamentals of ıtem response theory. Sage Publications Inc.
• Hassoy, P. ve Çakıcı, M. (2012). Çocuklarda görülen davranış bozuklukları ile ilgili ailelerin bilgi düzeyleri ve tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(özel sayı), 01-14.
• Kauffman, J.M. (1997). Characteristics of emotional and behavioral disorders of children and youth (sixth edition). New Jersey: Prentice – Hall.
• Kazdin, A.E.(1987). Treatment of antisocial behavior in children: Current status and future directions. Psychological Bullettin, 102, 187-203.
• Lally, J. R., Lerner, C. ve Hurvitz, E. L. (2001). National survey reveals gaps in the public’s and parents’ knowledge about early childhood development. Young Children, 56, 2, 49-53.
• Lord, F. M. ve Novick, M. R. (1968). Statistical theories of mental test scores, Adison-Wesley Pub. Inc.
• Nilsson, E. L. (2016). Parent’s monitoring-relevant knowledge, ınvolment with deviant peers and substance use: Time-variant and long-term associations among adolescents aged 12-17. International Journal of Social Science Studies, 4(10), 91-100.
• Öztürk, O. (1989). Ruh sağlığı ve bozuklukları. İstanbul: Evrim yayınları.
• Robinson J.P., ve Moss, H.A.(1970). Patterns and determinants of maternal attachment. Journal of Pediatrics, 77,976-985.
• Sevinç, G. (2016). Güvenli bağlanma düzeyi ve benlik kurguları ile üniversiteye yeni başlayan öğrencilerin uyumu arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.