Geçmişten Günümüze Yönetici Metaforlarının Analizi

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 24, 3012 - 3042, 30.04.2020

Hilal Erkol

https://doi.org/10.26466/opus.605482

Cited By: 3

Öz

İnsan ve madde kaynağının belirli bir amaç için bir araya getirilmesini sağlayan kişi olarak tanımlanan “yönetici”, tarihsel süreç içerisinde kendisini farklı toplumsal beklentileri karşılamak zorunda olan görevli konumunda bulmuştur. Bu değişim okul yöneticilerin değişen rol ve görevleri okul yöneticilerine yönelik üretilen metaforların da değişmesine neden olmuştur. Başlangıçta yalnızca eğitim öğretim sürecinden sorumlu olan kişi olarak tanımlanan yönetici tarihsel süreç içerisinde farklı metaforlar ile tanımlanmıştır. Bu nedenle çalışmanın amacı yönetici kavramının ilk kez kullanıldığı 20. yüzyıldan günümüze kadar gelinen süreçte okul yöneticilerine ilişkin üretilen metaforların analiz edilmesidir. Çalışmada geçmişte alanyazında yöneticilere yönelik üretilen metaforik algılara ve günümüzde yöneticilere yönelik üretilen metaforik algılara yer verilmektedir. Araştırmanın verileri yöneticilere ilişkin alanyazın incelemesi ile toplanmıştır. Çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma sonuçları yabancı alanyazın ve yerel alanyazın olmak üzere iki grupta ele alınmıştır. Yabancı alanyazın incelendiğinde, yönetici metaforlarının dönemin sosyal ve politik değişimlerinden etkilendiği görülmektedir. Oysa yerel alanyazın incelemesinde okul yöneticilerine yönelik otorite ve lider temalarının ön plana çıktığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticisi, Metafor, Yönetici Metaforları

An Analysis Of School Principalship Metaphors From Past To Present

Öz

The manager defined as the person who brought human and material resources together for a specific purpose found himself in the position of being obliged to meet different social expectations in the historical process. This change led to changing metaphors for school principals’ changing roles and duties. Initially defined only as the person responsible for the education process, the manager was defined by different metaphors in the historical process. So the aim of this study is to determine a metaphorical analysis of principalship from 20th century which principalship was first used to today. The study examined how the literature about the principalship viewed this position in the past from a metaphorical perspective as well as how the literature about the principalship viewed this position now from a metaphorical perspective. Data were collected by reviewing literature pertaining to the principalship. A survey model was used in this study. The results of the study were discussed in two categories as foreign literature and domestic literature. As foreign literature is examined, it is obvious that metaphors are shaped according to the socio-social events of the period while as domestic researches are examined it is seen that the dominant metaphors represent the authority representative and leader themes

Anahtar Kelimeler

School principal, Metaphor, School principalship Metaphors

Kaynakça

• Akan, D., Yalçın, S., ve Yıldırım, İ. (2014). Teachers' methaphoric impressions related to'School Manager'. Elementary Education Online, 13(1), 169-179.
• Akan D., Yalçın S. ve Yıldırım İ. (2013). Teachers’ mental/metaphorical per-ceptions to education inspector. Mevlana International Journal of Edu-cation (MIJE), 3(1), 58-67.
• Arnett, R. C. (1999). Metaphorical guidance. Administration as building and renovation. Journal of Educational Administration, 37 (1), 80-89.
• Arslan, M. M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yak-laşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 35(171), 100-108.
• Ash, R. C. ve Persall, J. M. (2000). The principal as chief learning officer: De-veloping teacher leaders. NASSP bulletin, 84(616), 15-22.
• Audinot, E. S. (1994). The metaphoric language of a principal. Doctoral disserta-tion, Walden University. http://www.mkutup.gov.tr/tr/Sayfalar/E-Veri-Tabanlari/ProQuest-Dissertations-Theses-Global.aspx adresinden alınmıştır.
• Aydın, İ. S. ve Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğrenci kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 818-842.
• Balcı, A. (2007). Etkili okul. Okul geliştirme. Kuram, uygulama ve araştırma (4. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Balcı, A. (2008). Türkiye’de eğitim yönetiminin bilimleşme düzeyi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 14(2), 181-209.
• Balcı, A. (2010). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü (2. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Balcı, A. (2011). Eğitim yönetiminin değişen bağlamı ve eğitim yönetimi programlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(162), 196-208.
• Bartel R. (1983). Metaphors and symbols: Forays into language. The USA: National Council of Teachers of English.
• Baştan,A., Tetik, İ. ve Kasımay, C. (2014, Kasım). Okul müdürlerinin “Müdür” algılarının incelenmesi. 9. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi içinde (s. 14-16). Kasım 2014, Ankara.
• Beck, L. G. ve Murphy, J. (1993). Understanding the principalship: Metaphorical themes, 1920s-1990s. New York: Teachers College Press.
• Blase ve Blase (1999) Principals’ instructional leadership and teacher devel-opment. Educational Administration Quarterly, 35(3), 349-378.
• Bodycott, P., Walker, A. ve Chi Kin, J. L. (2001).More than heroes and villains: pre-service teacher beliefs about principals.Educational Re-search,43(1),15-31.
• Botha, E. (2004). Why metaphor matters in education. South African Journal of Education, 29(4), 431-444.
• Bredeson, P. V. (1987). Languages of leadership: Metaphor making in educational administration. 16.11.2016 tarihinde http://eric.ed.gov/?id=ED294296 adresinden alınmıştır.
• Budhal R. S. (2000). The impact of the principal's instructional leadership on the culture of teaching and learning in the school. MED dissertation, Univer-sity of South Africa, Pretoria.
• Bursalıoğlu, Z. (2014). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. (12. Basım). Anka-ra: Pegem Akademi.
• Bursalıoğlu, Z. (2008). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. (14. Basım). An-kara: Pegem Akademi.
• Bursaloğlu, Z. (2005). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. (8. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cerit Y. (2008). Öğretmen kavramıyla ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Egitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Çapan, B. E. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 140-154.
• Çelik, H. (2016). Demokratik liderlik ve örgütsel güven ilişkisi: Balıkesir merkez ilçeleri örneği. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Çobanoğlu, N. ve Gökalp, S. (2015). Öğretmen adaylarının okul müdürüne ilişkin metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 279- 295.
• Day, C. Harris, A. Hadfield, M. Tolley, H. ve Beresford, J. (2000). Leading schools in times of change. Buckingham: Open University Press.
• Denshire, S. (2002). Metaphors we live by: Ways of imagining practice. Qual-itative Research Journal, 2(2), 28-46.
• Dönmez, Ö. (2008). Türk eğitim sisteminde kullanılan yönetici metaforları. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Döş, İ. (2010). Aday öğretmenlerin müfettişlik kavramına ilişkin metafor algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 607-629.
• Eren, A. ve Tekinarslan, E. (2013). Prospective teachers’ metaphors: Teacher, teaching, learning, instructional material and evaluation concepts. International Journal of Social Sciences and Education, 3(2), 435-445.
• Firestone, W. A. ve Riehl, C. J. (2005). A new agenda for research in educational leadership. New York: Teachers College Press.
• Frese, M. Beimel, S. ve Schoenborn, S. (2003). Action training for charismatic leadership: Two evaluations of studies of a commercial training modüle on ınspirational communication of a vision. Personnel Psy-chology, 56(3), 671-697.
• Gedikoğlu, T. (1997). Eğitim yönetimi. Dün, bugün ve 2000’li yıllara doğru. Eğitim Yönetimi, 3(3), 299-308.
• Glanz, J. ve Neville, R. F. (1997). Educational supervision: Perspectives, issues, and controversies. Norwood, MA: Christopher-Gordon.
• Goodwin, R., Cunningham, M., ve Eager, T. (2005). The changing role of the secondary principal in the United States: An historical perspective. Journal of Educational Administration and History, 37(1), 1–17.
• Goldring, E. ve Greenfield, W. (2002). Yearbook of the national society for the society of education. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1744-7984.2002.tb00001.x/epdf adresinden 08/01/2017 tarihinde alınmıştır.
• Gökçe, A. T. ve Bülbül, T. (2014). Okul bir insan bedenidir: Meslek lisesi öğrencilerinin okul algılarına yönelik bir metafor çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 63-88.
• Gürbüz, O. ve Mevlüt, G. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 293-309.
• Hallinger, P. ve Heck, R. H. (1996). Reassessing the principal’s role in school effectiveness: A review of empirical research, 1980-1995. Educational Administration Quarterly, 32(5), 2-42.
• Harris, Ballenger ve Leonard (2004). Aspiring principal perceptions: are mentor principals modeling standards‐based leadership?, Mentoring and Tutoring, 12(2), 155-172.
• Heinrich, C. Y. (2009). Third-party governance under No Child Left Behind: Accountability and performance management challenges. Journal of Public Administration Research and Theory, 20(1), 59-80.
• Institute for Educational Leadership (2000). Leadership for student learning: Reinventing the principalship. Washington, DC: Author.
• Kafka, J. (2009). The principalship in historical perspective. Peabody Journal of Education, 84(3), 318-330.
• Knezevich, S. J. (1969) Administration of public education (2nd ed.). New York: Harper & Row.
• Koçak, Ö. (2011). Okul müdürlerinin, öğrencilik, öğretmenlik ve müdürlük dönem-lerindeki okul yöneticiliğine ilişkin metaforik algıları. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Konan, N. ve Yılmaz, S. (2017). Metaphoric perceptions of primary school principals regarding ‘School Principal’. In ( R. Efe, I. Koleva, E. Ata-soy, V. Kotseva Ed.) Current Trends in Educational Sciences (p. 163-174). Sofia: St. Kliment Ohridski University Press.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2010). Metaforlar. Hayat, anlam ve dil. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Leavy, A. M., McSorley F. A. ve Bote, L. A. (2007). An examination of what metaphor construction reveals about the evolution of preservice teachers’ beliefs about teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 23 (7), 1217-1233.
• Leithwood, K., Harris A. ve Hopkins, D. (2008). Seven strong claims about successful school leadership. School Leadership and Management, 28(1), 27-42.
• Linn G. B., Sherman R. ve Gill P. B. (2007). Making meaning of educational leadership: The principalship in metaphor. NASSP Bulletin 91(2), 161-171.
• Lord, R. G. ve Brown, D. J. (2001). Leadership, values, and subordinate self-concepts. The Leadership Quarterly, 12(2), 133-152.
• Martinez, M. A., Sauleda, N. ve Huber, G. L. (2001). Metaphors as blueprints of thinking about teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 17(8), 965–977.
• Massengil, D. S. ve Mahlios, M. (2008). Pre servise teachers’ metaphors of teaching and literacy. Reading Psychology, 29 (1), 31-60.
• Monreo, C. E. (2003). An analysis of principalship metaphors at the beginnnig of the new millennium. Doctor of education, Available at ProQuest Dis-sertations and Theses.
• Nalçacı, A. ve Bektaş, F. (2012). Öğretmen adaylarının okul kavramına ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(1), 239-258.
• Morgan G. (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor (çev. G. Bulut). Sage Publications.
• Nwagwu, E. C. (1998). How community college administrators can improve teaching effectiveness. Community College Journal of Research and Prac-tice, 22(1), 11-19.
• Ovando, M. N. ve Cavazos, M. (2004). Principals' instructional leadership in successful hispanic majority high schools. A Journal for the Scholar-Practitioner Leader, 2(3), 7-24.
• Örücü, D. (2014). Öğretmen adaylarının okul, okul yönetimi ve Türk eğitim sistemine yönelik metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(3), 327-358.
• Özdemir, M. (2012). Lise öğrencilerinin metaforik okul algılarının çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 96-109.
• Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm. Eğitimde yeni değerler (2. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Özmen, F. ve Sönmez, Y. (2007). Değişim sürecinde eğitim örgütlerinde değişim ajanlarının rolleri. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 177-198.
• Palmquist, R. A. (2001). Cognitive style and users’ metaphors for the web: An exploratory study. The Journal of Academic Librarianship, 27(1), 24-32.
• Peterson, K. D. ve Deal, T.E. (1998). How leaders influence the culture of schools. Educational Leadership, 56(1), 1-5.
• Pierce, P. R. (1935). The origin and development of the public school principalship. The USA: Chicago, IL, University of Chicago Press.
• Rousmaniere, K. (2007). Presidential address: Go to the principal’s office: Toward a social history of the school principal in North America. History of Education Quarterly, 47(1), 1–22.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “Öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöne-timi Dergisi, 55(55), 459-496.
• Saban A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Samier, E. (2006). Educational administration as a historical discipline: An apologia pro vita historia. Journal of Educational Administration and History, 38(2), 125– 139.
• Schechter,C, Shaked, H., Ganon-Shilon, S. ve Goldratt, M. (2016). Leadership metaphors: School principals’ sense-making of a national reform. Leadership and Policy in Schools, 04.01.2017 tarihinde http://www.tandfonline.com/loi/nlps20 adresinden erişilmiştir.
• Shaw, D. M. ve Mahlios, M. (2008). Pre-service teachers’ metaphors of teaching and literacy. Reading Psychology, 29(1), 31-60.
• Skinner, C. F., Skinner, C. F., Skinner, A. L. ve Cashwell, T. H. (1999). Using inter-dependent contingencies with groups o f students: Why the principal kissed a pig?. Educational Administration Quarterly, 35(5), 806-820.
• Smith,W. ve Andrews, R. (1989). Instructional leadership: How principals make a difference. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curricu-lum Development.
• Stam, D. A., Knippenberg, D. V. ve Wisse, A. B. (2010). The role of regulatory fit in visionary leadership. Journal of organizational behaviour, 31(4), 499-518.
• Strike, K. A. (2000). Schools as communities; Four metaphors, Three models and a dilemma or two. Journal of Philosophy of Education, 34(4), 617-642.
• Şişman, M. (2010). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Pegem Akad-emi
• Taymaz, H. (2009). İlköğretim ve Ortaöğretim müdürleri için okul yönetimi. (9. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Tengilimoğlu, D. (2005). Kamu ve özel sektör örgütlerinde Llderlik davranışı özelliklerinin belirlenmesine yöelik bir alan çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 1-16.
• Tok, T. N. (2013). Who is an education supervisor? A guide or a nightmare?, International Journal of Social Sciences and Education, 3(3), 752-769.
• Töremen, F. ve Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 1973-2012.
• Trnavcevic, A. ve Vaupot, S. R. (2009). Exploring aspiring principals’ percep-tions of principalship. A Slovenian case study. Educational Manage-ment Administration & Leadership, 37(1) 85–105.
• Turhan, M. ve Yaraş, Z. (2013). Öğretmen ve öğrencilerin öğretmen, disiplin, müdür, sınıf kuralları, ödül ve ceza kavramlarına ilişkin metafor al-gıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 129-145.
• Tüzel, E. ve Kalyon, D.Ş. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının okul yöneticil-erine ilişkin algıları. Turkish Studies, 12(33), 501-522.
• Ünal A. , Yıldırım A. ve Çelik M. (2010). İlköğretim okulu müdür ve öğret-menlerinin velilere ilişkin algılarının analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 261-272.
• Wagenheim, G. Clark, R. ve Crispo, A.W. (2009). Metaphorical mirror: Re-flecting on our personal pursuits to discover and challenge our teaching practice assumptions. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 20(3), 503-509.
• Yalçın, M. (2011). İlköğretim okullarında okul müdürlerine ilişkin metaforik algılar. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Yıldırım, N. ve Uğur, M. (2011). Öğrencilerin algısından okul müdürü imge-lerinin karikatürize ifadeleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 409-426.
• Yörük, S. ve Kocabaş, İ. (2001). Eğitimde demokratik liderlik ve iletişim. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 225-234.
• Zhao, H., Coombs, S., ve Zhou, X. (2010). Developing professional knowledge about teachers through metaphor research: facilitating a process of change. Teacher Development, 14(3), 381-395.