Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Ebeveynlerinin Uyguladıkları Anne-Baba Tutumları İle Bilim Öğrenme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 27, 48 - 75, 31.07.2020

Vildan Demir Büşra Ergin

https://doi.org/10.26466/opus.649515

Cited By: 1

Öz

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık okul öncesi dönem çocuklarının bilim öğrenme becerileri ile ebeveynlerinin uyguladıkları anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin sınanmasıdır. Araştırma nicel desende olup, genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkenleri, ebeveynlerinin uyguladıkları anne baba tutumları iken; bağımlı değişkenleri, çocukların bilim öğrenme becerileridir. Çalışma grubunu, okul öncesi eğitimi alan 395 çocuk ve onların ebeveynleri oluşturmaktadır. Verilerin toplanması amacıyla, “Kişisel Bilgi Formu”, “Anne-Babalık Stilleri ve Boyutları Ölçeği” ve “Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi” kullanılmıştır. Okul öncesi dönem çocuklarının ebeveynlerinin uyguladıkları anne-baba tutumları ile bilim öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesinde ise korelasyon analizi yapılmıştır. Neticesinde, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların bilim öğrenme becerileri ile annelerin çocuklarına uygulamış oldukları tutumlar arasında istatiksel olarak anlamlı bir ilişkinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Okul öncesi dönem çocuklarının ebeveynlerinin uyguladıkları anne-baba tutumları ile annenin sahip olduğu sosyo-demografik özelliklerin, çocuklarının bilim öğrenme becerilerini yordamasında ise Hiyerarşik Çoklu Regresyon analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak, annelerin sahip olduğu sosyo-demografik özelliklerin ve tutumların, çocuklarının Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi’nden elde ettikleri toplam puanı ve Bilimsel Araştırma Süreçleri alt boyutunu istatiksel olarak anlamlı şekilde açıklarken, Yaşam Bilimi Kavramları alt boyutunu istatiksel olarak anlamlı bir şekilde açıklamadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi, anne baba tutumları, bilim öğrenme becerisi

Investigation of the Relationship Between the Parental Attitudes Applied by the Parents of Preschool Children and Their Science Learning Skills

Öz

Abstract

The main purpose of this study is to test the relationship between science learning skills of 60-72 months old preschool children attending preschool education and the parental attitudes applied by the parents of these children. The research has a quantitative pattern and relational survey model which is one of the general survey models is used in this study. While the independent variable of the study is the parental attitudes of the parents; dependent variable is children's science learning skills. The research group of the study consists of 395 pre-school children and their parents. In order to collect data, “Personal Information Form”, “Parenting Styles and Dimensions Scale” and “Science Learning Assessment Test” are used. Also, correlation analysis is conducted to examine the relationship between the parental attitudes applied by the parents of preschool children and science learning skills. As a result, it is concluded that there is no statistically significant relationship between the science learning skills of 60-72 months old children attending preschool education and attitudes applied by the mothers towards their children. Hierarchical Multiple Regression analysis is used to predict the science learning skills of the preschool children by using the parental attitudes of parents of preschool children and socio-demographic characteristics of the mother. Consequently, the socio-demographic characteristics and attitudes of the mothers are statistically significant in explaining their children's total score obtained from the Science Learning Assessment Test and the Scientific Research Process sub-dimension, but it is concluded that the socio-demographic characteristics and attitudes of the mothers does not explain the sub-dimension of Life Science Concepts in a statistically significant way.

Anahtar Kelimeler

Preschool, parental attitudes, science learning skills

Kaynakça

• Akar, Ü. (2007). Öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme beceri düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Aktaş Arnas, Y. (2002). Okul öncesi dönemde fen eğitiminin amaçları. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 6(7), 1-6.
• Alabay, E. (2011, Nisan). Science activities applied at home environments by parents with 6 year old pre-school children. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications kongresinde sunulmuş sözlü bildiri. Antalya.
• Argun, Y. (1995). Anne-babaların çocuk yetiştirme tutumlarının ortaokul öğrencilerinin denetim odağı üzerine etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Atasoy, B. (2004). Fen öğrenimi ve öğretimi. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Atasoy, Ş. ve Zoroğlu, M. A. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik kavram karikatürlerinin geliştirilmesi ve uygulanması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 8(2), 38-70.
• Ayvacı, H. Ş. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerini kullanma yeterliliklerini geliştirmeye yönelik pilot bir çalışma. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(2), 1-24.
• Bacanlı, H. (2007). Eğitim psikolojisi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Bayraktar, F. (2009). Bilişsel gelişim çalışmalarında çevresel/kültürel vurgular. KKTC Milli Eğitim Dergisi, 3, 31-40.
• Bilge, M. (1979). Fizyolojide hormonlar bilgisi. Ankara: Güven Kitabevi Yayınları.
• Bosman, I. (2006). The value place and method of teaching natural science in the foundation phase. Unpublished Master’s Thesis. University of South Africa, Pretoria.
• Bryant, F. B., Kastrup, H., Udo, M., Hislop, N., Shefner, R. and Mallow, J. (2012). Science anxiety, science attitudes, and constructivism: A binational study. Journal of Science Education and Technology, 22(4), 1-17.
• Büyüktaşkapu, S., Çeliköz, N. ve Akman, B. (2012). Yapılandırmacı Bilim Eğitimi Programı’nın 6 yaş çocuklarının bilimsel süreç becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 37, 165.
• Çabuk, B. and Haktanır, G. (2010). What should be learned in kindergarten? A project approach example. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 2550-2555.
• Çağdaş, A. ve Seçer, Z. (2006). Anne-baba eğitimi (2. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Campbell, C. and Jobling, W. (2012). Science in early childhood. Port Melbourne, Australia: Cambridge University Press.
• Canpolat, N. ve Pınarbaşı, T. (2002). Fen eğitiminde kavramsal değişim yaklaşımı-1: Teorik temelleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 10(1), 59-66.
• Celep, A., Gültekin, Ö. Karamustafaoğlu, S. ve Karamustafaoğlu, O. (2012). Farklı öğrenim seviyelerindeki fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ile zihinsel gelişim düzeyleri. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1-2), 43-64.
• Çepni, S. (2014). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Chapman, E.N. (1999). Tutum en değerli varlığımız. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Crowley, K. and Callanan, M. (2001). Shared scientific thinking in everyday parent-child activity. Learning Research and Development Center, 85, 712-732.
• Cüceloğlu, D. (1992). İçimizdeki çocuk (2. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Cüceloğlu, D. (1998). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Yayınevi.
• Demirtaş, V.Y. and Sucuoğlu, H. (2009). In the early childhood period children’s decision making processes. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 2317-2326.
• Dinçer, D. (1993). Anaokuluna devam eden beş yaş grubu çocukların anne baba tutumları ile yaratıcı düşünmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Döğücü, F. (2004). Tosya ilçesinde farklı liselerde öğrenim gören ergenlerin arkadaş ilişkilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dönmezer, İ. (1999). Ailede iletişim ve etkileşim. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Dubosarsky, M. (2011). Science in the eyes of preschool children: Findings from an innovative research tool. Unpublished Doctoral Thesis. The University of Minnesota, Minnesota.
• Durbin, D. J., Pickett, L. H. and Powell, T. L. (2011). Kindergarten scientists: The pot of gold at the end of the rainbow. Science activities: classroom projects and curriculum ideas. Science Activities, 48(4), 129-136.
• Durmuş, R. (2006). 3-6 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin kişilik özellikleri ile anne baba tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Edwards, C. (1998). Partner, nurturer, and guide: The role of the teacher. In C. Edwards, L.Gandini, and G. Forman (Eds.) The hundred languages of children: The Reggio Emilia Approach advanced reflections (p.179–199). London, England: Ablex Publishing Corporation. [Google Books versiyonu]. https://books.google.com.tr/books?id=QPTKs1MJ8JgC&pg=PA179&lpg=PA179&dq=Partner,+nurturer,+and+guide:+The+role+of+the+teacher&source=bl&ots=XmP1hpBNHz&sig=ACfU3U39aD5X-aRjxUMP9K2MPkcgIeVKUA&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwjh8aiUltXpAhVltIsKHcL2CZIQ6AEwCXoECAgQAQ#v=onepage&q=Partner%2C%20nurturer%2C%20and%20guide%3A%20The%20role%20of%20the%20teacher&f=false adresinden erişilmiştir.
• Ergül, R., Şimşekli, Y., Çalış, S., Özdilek, Z. and Göçmençelebi, Ş. (2011). The effects of inquiry-based science teaching on elementary school students’ science process skills and science attitudes. Bulgarian Journal of Science and Education Policy, 5(1), 48-68.
• Gordon, T. (1993). Etkili öğretmenlik eğitimi (Çev. E. Aksay ve B. Özkan). İstanbul: Ya-Pa Yayınları .
• Gözün Kahraman, Ö., Ceylan, Ş. ve Ülker, P. (2014). Bilimi yaratan duygu: Çocukların fen ve doğaya ilişkin konulardaki bilgi ve merakları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(1), 207-230.
• Güneş, A. (2013). Duyguda özgür davranışta disiplinli çocuklar için doğal ebeveynlik. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Hamurcu, H. (2003). Okul öncesi eğitimde fen bilgisi öğretimi “Proje Yaklaşımı”. Eğitim Araştırmaları, 4(13), 66-72.
• İnceoğlu, M. (2004). Tutum, algı, iletişim. İstanbul: Elips Kitap.
• İrkörücü, S. (2006). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden altı yaşındaki çocuklara uygulanan ev odaklı matematiksel destek programının çocukların matematiksel kavram edinimine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Jarrett, S.O. (2013). Çocuğun dünyasında bilim: Anlamlı öğrenme için etkinlikler (Çev. M. Bulunuz). Ankara: TÜBİTAK.
• Jones, G., Taylor, A. and Forrester, J. H. (2011). Developing a scientist: a retrospective look. International Journal of Science Education, 33(12), 1653-1673.
• Kapçı, E.G. ve Erdinç-Demirci S. (2009, Ekim). Ana-baba tutum ölçeğinin 3-13 yaş aralığında çocuğu bulunan annelerde değerlendirilmesi. 18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda sunulmuş sözlü bildiri, İzmir.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Korkmazlar, Ü. (1980). Relationship between parental child-rearing attitudes and cognitive styles of 5 to 6 year old Turkish preschoolers. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kurşunlu, E. (2014). Okul öncesi eğitim programının düşünme becerileri öğretimi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Mantzicopoulos, P., Samarapungavan, A. and Patrick, H. (2009). We learn how to predict and be a scientist: early science experiences and kindergarten children's social meanings about science. Cognition and Instruction, 27(4), 312-369.
• Metin, M. (2014). Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2019). Milli Eğitim Bakanlığı, Konya İl Milli Eğitim Müdürlüğü. http://www.meb.gov.tr/baglantilar/okullar/index.php?Ilkodu=42&Ilcekodu 29.07.2019 tarihinde erişildi
• Montessori, M. (2016). Çocuğun keşfi (Çev. O. Gündüz). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• National Research Council, (2007). Taking science to school: Learning and teaching science in grades K–8. Washington, DC: National Academies Press.
• National Science Teachers Association [NSTA], (2002). NSTA position statement: Elementary school science. https://www.nsta.org/about/positions/elementary.aspx 28.05.2019 tarihinde erişildi.
• Nuhoğlu, H. ve Ceylan, R. (2012). Okul öncesi öğretim programında yer alan amaç ve kazanımların bilimsel temel süreç becerileri açısından değerlendirilmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 112-127.
• Oktay, A. (2004). Yaşamın sihirli yılları: Okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Olcay, O. (2008). Bazı kişisel ve ailesel değişkenlere göre okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Pan, Y., Gauvain, M., Liu, Z. and Cheng, L. (2006). American and Chinese parental involvement in young childrens mathematics learning. Cognitive Development, 21, 17-35.
• Robbins, S. (1994). Örgütsel davranışın temelleri (Çev. S. A. Öztürk). Eskişehir: ETAM Basım Yayın.
• Robinson, C. C., Mandleco, B., Olsen, S. F. and Hart, C. H. (2001). The parenting styles and dimensions questionnaire (PSDQ). Handbook of family measurement techniques, 3, 319-321.
• Samarapungavan, A., Mantzicopoulos, P., Patrick, H. and French, B. (2009). The development and validation of the Science Learning Assessment (SLA): A measure of kindergarten science learning. Advanced Academics, 20(3), 502- 535.
• Saruhan, N. (1996). Ankara il merkezinde lise son sınıfa devam eden öğrencilerin atılganlıkları ile ana ve baba tutumları arasındaki ilişkinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Senemoğlu, N. (2002). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Yayınevi.
• Tan, M. ve Temiz, B. K. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 89-101.
• Tola, D. (2003). İlkokul 5.sınıf çocuklarında ahlaki yargı ile ana-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tolstoy, L.N (2015). Bütün mutluluklar birbirine benzer (Çev. C. Alay). İstanbul: Aylak Adam Yayınevi.
• Topsakal, S. (1999). Fen öğretimi. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Uyanık Balat, G. (2011). Okul öncesi dönemde fen eğitimi. Akman, B., Uyanık Balat, G. ve Güler, T. (Edt.) Fen nedir ve çocuklar feni nasıl öğrenir? içinde (ss.1-17). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Uzun, A. (2013). Aile katılımı odaklı matematik destek programının okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların matematiksel kavram edinimine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Worth, K. (2010). Science in early childhood classrooms: Content and process. Paper presented at STEM in Early Education and Development Conference, Cedar Falls, IA. https://ecrp.illinois.edu/beyond/seed/worth.html 28.05.2019 tarihinde erişildi.
• Yavuzer, H. (1998). Çocuk psikolojisi (15. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2006). Ana-baba okulu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2008). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2013). Anne olmak (4. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yeşilyaprak, B. (2003). Çalışan anne ve çocuk. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Yıldırım, C. (1966). Eğitimde araştırma metotları. Ankara: Akyıldız Matbaası.
• Yılmazer, Y. (2007). Anne baba tutumları ile ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okul başarısı ve özerkliklerinin gelişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Yörükoğlu, A. (2000). Çocuk ruh sağlığı. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Yurt, Ö. (2013). 60-72 aylık çocuklar için Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi’ nin geçerlik güvenirlik çalışması ve Araştırmaya Dayalı Bilim Eğitim Programı’nın bilim öğrenmeye etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara