İş Yeri Adlarının Dil- Kültür Zemininde İncelenmesi: Develi İlçesi Örneği

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 29, 1955 - 1986, 30.09.2020

Melike Somuncu

https://doi.org/10.26466/opus.703795

Öz

Dil anlaşmayı sağlayan bir araç olup yeryüzündeki insanların duygu ve düşüncelerini ifade etmede önemli bir konumdadır. Toplum, dil ile var olmaktadır ve kültürün yansıtıcısıdır. Bu yansıtma çerçevesinde iş yerlerine verilen adlar da önemli bir konuma sahip olmuştur. İş yerlerine yabancı dilde ad verme eğilimi işletme sahiplerini etkisi altına alan yeni bir akımdır. Bu yeni akımın doğmasında toplumsal yapıya özgü kontrol altına alınamayan değişkenler etkilidir. Bu çalışma üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde dil ile kültür arasındaki ilişki irdelenmiştir. İkinci bölümde iş yeri isimlerinin dile etkilerinden bahsedilmiştir. Ayrıca şimdiye kadar yapılan iş yeri isimleri ile ilgili çalışmalar da zikredilerek bu çalışmaların vardığı ortak noktadan bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde ise küçük bir ilçe olan Develi’deki işletme sahiplerinin iş yerlerine isim verirken nasıl bir yol izledikleri incelenmiştir. İncelenen iş yerleri isimleri hem dil hem kültür bağlamında ele alınmıştır. Çalışmada dilde kirliliğe yol açan nedenlerin Develi iş yerleri isimlerine yansıyıp yansımadığı dil ve kültür zemininde analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Develi, iş yeri isimleri, dil, kültür

Analysis Of Workplace Names On Language – Culture: Example Of Develi District

Öz

Language is an instrument that provides agreement, and it has an important position in expressing the feelings and thoughts of the people on earth. Society exists with language and reflects culture. Within the framework of this reflection, the names given to the workplaces also have an important position. The tendency to name businesses in a foreign language has been a new trend that has affected business owners. Variables that cannot be controlled under social structure are effective in the emergence of this trend. This study consists of three parts. In the first part, the relationship between language and culture is examined. In the second part, the effects of workplace names on language are mentioned. In addition, studies related to workplace names made up to now have been mentioned and the common point of these studies has been mentioned. In the third part, the way in which the business owners in Develi, a small district, gave their names to their workplaces, was examined by the compilation method. The names of the workplaces examined are dealt with in the context of both language and culture. In the study, it was analyzed on the language and culture ground whether the causes of language pollution reflected on the names of Develi workplaces.

Anahtar Kelimeler

Develi,, workplace names, language, culture

Kaynakça

• Akalın, L. S. (2002). Türkçesiz Türkçe: İstanbul tabelâları. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 2002/I (601), 48-54.
• Akarsu, B. (1998). Dil-Kültür bağlantısı. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.
• Alkibay, S. (1996). Mağazalarda yabancı işletme adı kullanımına yönelik bir araştırma. Türk Dili, 538, 415-422.
• Aksel, M. (1976). İstanbul dükkânlarının tabela ve ilanları.Türk Folklor Araştırmaları, 17(326), 7765-7767.
• Apak, H. (2014). Suriyeli Göçmenlerin kente uyumları: Mardin örneği [Elektronik Versiyonu]. Mardin Artuklu Üniversitesi: Mukaddime, 5(2), 53-70.
• Arslan, A. ve Diyapoğlu, E. (2018), Ağrı İli Cumhuriyet Caddesi’ndeki iş yeri adlarının dil/kültür ilişkisi bağlamında değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(3), 2039-2058
• Arvas A. (2011). İşyeri isimleri üzerine bir araştırma: Van örneği. Akademik Bakış, 23, 1-8.
• Asutay, H. (2007). Dil, kültür ve eğitim. Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Boyraz, Ş. (2003). İletişim açısından Sivas’ta ticarî işletme adları. Millî Folklor, 15(60), 141-160.
• Börekçi, M. (1993). Dil kültür bağlantısı açısından Erzurum Cumhuriyet Caddesindeki tabelalar. Yedi İklim Sanat Kültür Edebiyat Dergisi, 41, 130-132.
• Demircan, Ö. (2001). İş yeri adlarında yabancılaşma. XIV. Dilbilim Kurultayı Bildirileri. Adana: Ç.Ü. Basımevi: 4- 12.
• Devrim, H. (2004). Popüler kültür ve dil soruşturması. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 57, 130-133.
• Baydar, E.(2005). Bu kadarı da fazla: Erzincan tabelaları. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 89(640), 359-362.
• Gaddar, Z. (2014). Ödemiş‟in iş yeri adları üzerine bir inceleme. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 319-332
• Gökalp, Z. (1975). Türkçülüğün esasları. İstanbul: Sebil Matbaacılık.
• Göçer, A. (2012). Dil-Kültür İlişkisi ve Etkileşimi Üzerine. Türk Dili Dergisi, 729, 50-56.
• Güvenç, B. (1994). İnsan ve kültür (6. baskı), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• ______ (2002). Kültürün ABC’si. (2. baskı), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Güleryüz, H. (2004). Dil kirlenmesinin bir başka boyutu: İş yeri adları. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 57, 121- 129.
• Gülsevin, G. (2006). Dil kirliliği sorunu:Türkçede yabancı unsurlar sorunu. Gülsevin, G. ve Boz, E. (Ed.). Türkçenin çağdaş sorunları. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Kandemir, E. (2014). Denizli'deki iş yeri adları üzerine bir inceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı.
• Karademir, F. (2004). Diyarbakır'daki mağaza ve iş yeri adları üzerine. V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I (s. 1577-1590). Ankara.
• Kartallıoğlu, Y. (2001). Trabzon Maraş Caddesindeki iş yeri isimleri üzerine. Trabzon ve Çevresi Uluslar Arası Tarih Dil Edebiyat Sempozyumu (Trabzon, 03-05 Mayıs 2001).
• Kaya, D. (2008). Sivas’ta İşyeri adlandırmaları ile ilgili bazı tespitler. Uluslararası Ahilik Kültürü ve Kırşehir Sempozyumunda sunulan sözlü bildiri (Kırşehir, 15-17 Ekim 2008).
• Küçük, S. (2007). Dil Kirliliğinin Türkçemize Yansımaları. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, XCIV(669), 504-514.
• Küçük, S. ve Serdar, S. (2008). İş yeri adlarındaki batı kaynaklı kelimeler ve Ordu İli Örneği. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 38, 137-155.
• Korkmaz, Z. (1997). Günümüzde dil yozlaşması. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 542, 129-138.
• Köktekin, K. ve Kara, F. (2006). Erzurum iş yeri adlarında dil kirliliği. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 660, 519- 523.
• Mert, K. ve M. Türkmen (2014). Türkçe biz sana ne yaptık böyle? İş yeri isimleri yabancılaşıyor: Türkiye’nin kültürel değişim yolculuğu. 12. Uluslararası Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildirileri: 599-607.
• Mert, K. (2009). Mizah algısının pazarlamada bıraktığı tebessüm işyeri isimlerinin içerik analizi. 15.Ulusal Pazarlama Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• İnan, A. (1966). Milliyetin temeli olan dil birliği. Türk Dili Dergisi, 182, 90.
• Özkan, F., ve Musa, B. (2004). Yabancı dillerin Türkçenin söz dizimi üzerindeki etkisi. Bilig Dergisi, 30, 95-139.
• Sancak, Ş. vd. (2008). Dil ve kültür yozlaşmasında Giresun örneklemi. Karadeniz Araştırmaları, 16, 101-111.
• Soğancı, E. (2000). Bir markanın oluşumda görsel kimliğin etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Bölümü.
• Somuncu, A. Ş. (2018). Develi İlçesi esnaf dili. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Şeyda, A. (2005). Dil açısından Kars'taki iş yeri isimleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 77-88.
• Şanlı, C. (1999), Edirne’de iş yeri isimleri üzerine bir araştırma. Türk Dili, 567(3), 191-194.
• Üstünova, M. vd. (2010). İş yeri adlarında Türkçenin kullanımı. Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 5(1), 1390-1419.
• Üstünova, K. (1996). Bursa’da tabelâ adları. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. 533, 1186-1190.
• Turan, O. (1980). Tarihî akış içinde din ve medeniyet. İstanbul: Nakışlar Yayınevi.
• Yaman, I., ve Ekmekçi, E. (2016). Türkçenin İngilizce yoluyla melezleşmesi: Samsun'daki iş yeri ve mekân adları örneği. Karadeniz Araştırmaları, 50, 217-229.
• Yıldız, T. (2014). Saussure'den Bakthin'e dil-kültür ilişkisi: Tümü kapsayıcı olgu. İdil, 3(11), 115-136.
• Zengin, E. (2017). Türkçenin diğer dillerle etkileşimi ve sonuçları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52), 293-299.