Özel Eğitim Öğretmenlerinin Problem Davranışlara Müdahalede İşbirliğinin Önemine ve Uygulanmasına Yönelik Görüşleri

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 29, 1666 - 1688, 30.09.2020

Burhanettin Karakoç Zehra Atbaşı

https://doi.org/10.26466/opus.727238

Cited By: 8

Öz

Bu çalışma özel eğitim okullarında yaşanan problem davranışlara yönelik müdahalede işbirliğinin önemini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile veriler toplanmıştır. Veriler betimsel analiz tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Sivas ilinde görev yapan 15 özel eğitim öğretmeni oluşturmaktadır. Öğretmenlerle yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilerek veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler kodlanarak gruplar halinde sunulmuştur. Araştırma sonucunda öğretmenlerin tamamı okul içerisinde birçok problem davranışlarla karşılaştıklarını belirtmişler, en çok karşılaştıkları problem davranışlar ise öğrencilerin kendilerine zarar vermeleri, arkadaşlarına zarar vermeleri, sürekli olarak gezinme, bağırmaları, öfke nöbeti geçirme ıslak mendil ve buldukları yabancı materyalleri yemeleri, yemek yeme bozukluğu (yemekleri dökme, tabakları fırlatma), ve etkinlik alanlarına tuvaletlerini yapmaları gibi problem davranışlarla karşılaştıklarını belirtmişlerdir. Öğretmenlerin çoğunluğu aileler ve özel eğitim öğretmenleri ile işbirliğini yaptıklarını, daha sonra ise okul idaresi, rehberlik servisi ve rehabilitasyon merkezi ile işbirliği yaptıklarını belirtmişlerdir. Az sayıdaki katılımcı ise sınıftaki diğer öğretmen arkadaşı ve branş öğretmenleri ile iletişim kurduklarını belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin tamamı işbirliğinin kesinlikle önemli olduğunu ifade etmişler. Özel eğitim öğretmenleri, kendilerini daha iyi ifade ettikleri için genellikle öğrencilerin anneleri ile işbirliği yaptıklarını belirtmişlerdir. Çalışmamıza katılan öğretmenler bu değişkenlerin ailelerle işbirliğini etkilediğini savunmuşlardır

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim, özel eğitim öğretmeni, problem davranış, işbirliği

The Importance of Private Education Teachers For The Importance and Implementation of Cooperation in The Problem Behavior Intervention

Öz

This study was conducted to determine the importance of cooperation in the intervention of problem behaviors experienced in special education schools. Qualitative research method was used in the study and data were collected with a semi-structured interview form. The data were analyzed using the descriptive analysis technique. The study group of the research consists of 15 special education teachers working in Sivas. The data were collected through face-to-face interviews with the teachers. The obtained data were coded and presented in groups. As a result of the research, all of the teachers stated that they encountered many problem behaviors in school, the most common problem behaviors are students harm themselves, hurting their friends, constantly walking around, yelling, having tantrums, eating wet wipes and foreign materials they find, eating disorder (pouring food. They stated that they faced problem behaviors such as throwing plates, and defecating in activity areas. Most of the teachers stated that they cooperated with parents and special education teachers, and then they cooperated with the school administration, guidance service and rehabilitation center. A small number of participants stated that they communicated with other teacher friends and branch teachers in the classroom. All of the teachers participating in the research stated that collaboration is absolutely important. Special education teachers stated that students generally cooperate with their mothers because they express themselves better. Teachers who participated in our study argued that these variables affect cooperation with families.

Anahtar Kelimeler

Special education, special education teacher, problem behavior, cooperation

Kaynakça

• Alberto, P.A. ve Troutman, A.C. (2012). Applied behavior analysis for teachers (9th Edition). Boston, MA: Pearson
• Akbaşlı, S. ve Kavak, Y. (2008). Ortaöğretim okullarındaki okul aile birliklerinin görevlerini gerçekleştirme düzeyi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1(19). 1-21.
• Anlıak,Ş., ve Dinçer, Ç. (2005). Farklı eğitim yaklaşımları uygulayan okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların kişiler arası problem çözme becerilerinin değerlendirilmesi. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 38(1), 149-166
• Aslanargun, E. (2007). Okul- aile işbirliği ve öğrenci başarısı üzerine bir tarama çalışması. Sosyal Bilimler Dergisi. 9(18). 119-135
• Atbaşı, Z, karasu, N. Ve Tavil. Y. (2018). Sınıf Genelinde Olumlu Davranış Desteği Programı: Check-In/Check- Out Uygulaması. Eğitim ve Bilim Dergisi.
• Atcı, A. (2004). İlköğretim 1. kademe öğretmenlerinin sınıf içi problem davranışlara yönelik müdahalelerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Balkar, B. (2009). Okul- aile işbirliği sürecine ilişkin veli ve öğretmen görüşleri üzerine nitel bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3), 105–123
• Cavkaytar, A. (2018). Özel eğitim. Ankara. Vize akademi yayıncılık.
• Chandler, L. K. ve Dahlquist, C. M. (2002). Functional assessment: strategies to prevent and remediate challenging behaviors in school settings. Columbus Ohio: Merill, Prentice Hall.
• Ceylan, M. Ve Akar, B. (2010). Ortaöğretimde okul- aile işbirliği ile ilgili öğretmen ve veli görüşlerinin incelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 43-64.
• Cook, L., ve Friend, M. (1991). Principles for the practice of collaboration in schools. Preventing School Failure, 35(4), 6-9.
• Emerson, E. (2001). Challenging behaviour: Analysis and ıntervention in people with severe ıntellectual disabilities. Cambridge University Press, 2001.
• Erbaş, D. (2002). Problem davranışların azaltılmasında olumlu davranışsal destek planı hazırlama. Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 41-50.
• Erbaş, D. (2008). Özel eğitim öğretmenleri tarafından uygulanan olumlu davranışsal destek programının etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi. Özel Eğitim Dergisi. 2008, 9 (2) 1-14
• Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı yayıncılık.
• Friend, M., ve Cook, L. (2000). İnteractions: Collaboration skills for school professionals (7th. ed.). Boston, MA: Pearson.
• Goddard, Y. L., Goddard, R. D., ve Tschannen-Moran, M. (2007). Theoretical and empirical investigation of teacher collaboration for school improvement and student achievement in public elementary schools. Teachers College Record, 109(4), 877–896.
• Çelenk, S. (2003). Okul başarısının ön koşulu: Okul aile dayanışması. ilköğretim-Online, e-dergi, 2(2), 28–34,
• Gümüseli, A.İ. (2004). Ailenin katılım ve desteginin ögrenci basarısına etkisi. Özel Okullar Birligi Bülteni. 2(6), 14–17. 10 Mart 2020 tarihinde www.agumuseli.com/ dokumanlar/ makale/ ailekatilimiögrencibasarisi.pdf adresinden erişilmiştir.
• Gökçe, E. (2000). İlköğretimde okul aile işbirliğinin geliştirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7.
• Goddard, Y. L., ve Heron, T. E. (2001). The consultation process. T. E. Heron ve K. C. Harris, The educational consultant: Helping professionals, parents, and mainstreamed students içinde (4th ed., s. 3–37). Austin, TX: PRO-ED.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kapucuoğlu-Tolunay, A. (2008). Sınıf öğretmenlerinin sınıfta karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlara karşı kullandıkları Eğitim Fakültesi Dergisi 30 (1), 239-264
• Keskin, R. (2009). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi ve istenmeyen öğrenci davranışlarıyla baş etmede kullandıkları yöntemlere ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• McHenry, A. N. (2009). The relationship between leadership behaviors, teacher collaboration, and student achievement. Doctoral Dissertation, The University of Southern Mississippi, Mississippi.
• Özgan, H., ve Aydın, Z. (2010). Okul-aile işbirliğine ilişkin yönetici, öğretmen ve veli görüşleri. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 5(30), 1169-1189.
• Radić-Šestić, M., Radovanović, V., Milanović-Dobrota, B., ve Slavkovic, S. (2013). General and special education teachers' relations within teamwork in inclusive education: Socio-demographic characteristics, South African Journal of Education 33(3), 1-15.
• Roustaee, R., Pourrajab, M., Kasmaienezhadfard,S., ve Taleblo, B. (2015). The relationship between demographic variables and collaborative learning activities of teachers, Internatıonal Journal Of Scıentıfıc & Technology Research 4(6), 430-434.
• Özbey, S. (2010). Okul öncesi çocuklarda uyum ve davranış problemleriyle başa çıkmada ailenin rolü. Aile ve Toplum Araştırma Dergisi. 11(6).ISSN: 1303-0256.
• Özsoy, B. (2019). Özel eğitim öğretmenlerinin müdürlerle, diğer öğretmenlerle ve ailelerle olan işbirliği düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, A, ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin
• Sadık, F. (2000). İlköğretim I. aşama sınıf öğretmenlerinin sınıfta gözlemledikleri problem davranışlar. Ç.Ü. Eğitim Fakültesi. Eğitim Bilimleri ABD.
• Sazak-Pınar, E. ve Güner-Yıldız, N. (2013). Genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrencilerin sergilediği problem davranışların ve bu davranışlara yönelik gösterilen öğretmen tepkilerinin incelenmesi. 23. Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nde sunulan bildiri (30 Ekim-1Kasım, Bolu), Ankara: Pegem A Yayıncılık. 63-64.
• Senemoğlu, N. (1992). İngiltere’de ilköğretime öğretmen yetiştirme ve Türkiye ile karşılaştırılması. Türkiye’de İlköğretim Sempozyumu, 21-22 Mayıs 1992, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, 8.
• Sivrikaya, T. Ve Yıkmış, A. (2017). Özel Eğitim Sınıflarında Görev Yapan Özel Eğitim Mezunu Olan Ve Olmayan Öğretmenlerin Öğretim Süreciyle İlgili Gereksinimler. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 16(4).
• Sharon S., Carol. C., Thomas, R., Robert, O., ve Caterina, V. (1997). Meeting the Challenge of Consultation and Collaboration: Developing Interactive Teams. 30(4), 427-432. https://doi.org/10.1177/002221949703000409.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, G. F. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı yayıncılık.
• Shachar, H., ve Shmuelevıtz, H. (1997). Implementing cooperative learning, teacher collaboration and teachers’ sense of efficacy in heterogeneous junior high schools, Contemporary Educatıonal Psychology, 22, 53–72.
• Sugai, G., ve Horner, R. (2002). The evolution of discipline practices: School-wide positive behavior supports. Child & Family Behavior Therapy, 24(1-2), 23–50.
• Thousand, J., Nevin, A., McNeil, M., ve Liston, A. (2006, Nov.) Differentiating instruction in inclusive classrooms: Myth or reality? Paper Presented at TED/TAM, San Diego.
• Tschannen-Moran, M. (2001). Collaboration and the need for trust. Journal of Educational Administration, 39, 308–331
• Walther-Thomas C. (1997). Co-teaching experiences: the benefits and problems that teachers and principals report over time. Journal of Learning Disabilities, 30(4), 395-399.