İşletmelerin İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları Üzerinde Covid-19 Pandemisinin Etkileri

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 30, 2710 - 2759, 31.10.2020

Ayşen Akbaş Tuna , Onur Çelen

https://doi.org/10.26466/opus.781324

Cited By: 9

Öz

Çok kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemi sürecinden, her kesimden insan ve işletme etkilenmiştir. Yürürlüğe giren yeni uygulamalar ile insanların ve işletmelerin yaşam şekilleri değişime uğramıştır ve uğramaya da devam edeceği düşünülmektedir. İlgili süreçte işletmelerin insan kaynakları uygulamalarının neler olduğu ve pandeminin ilgili uygulamalara etkisinin belirlenmesi son derece önem arz etmektedir. Bu çalışmada da işletmelerin insan kaynakları uygulamalarına COVID-19’un etkileri belirlenmek istenmiştir. Yöntem olarak, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği seçilmiştir. Konuya ilişkin alanında yetkin akademisyenlerce görüşme formu oluşturulmuş ve farklı sektörlerde görev almakta olan 51 insan kaynakları yöneticisi, insan kaynakları uzmanı ve firma yetkilisi ile görüşülmüştür. Katılımcılardan alınan bilgilerle, NVivo 11 paket programında, konuya ilişkin tema ve alt temalar oluşturulmuş ve cevaplanma sıkılığına göre tablolaştırılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, firmaların ilgili sürece adapte olmak adına çeşitli faaliyetler gerçekleştirdiği, uygulamalarında internet sistemlerine ağırlık verdiği, çalışanların iş güvenliği için hijyen ve sağlık kontrolü gerçekleştirdikleri, devletten alınan destekler ve kendi imkanlarıyla çalışanlarına iş güvencesi sağlamaya çalıştıkları sonuçlarına ulaşılmıştır. Firmaların kariyer planlaması, kullandıkları kaynak ve yöntemler hakkında önerilere de çalışmada yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, insan kaynakları yönetimi uygulamaları, insan kaynakları yönetiminde teknoloji

Human Resources Management Practices of Businesses in The Era Of COVID-19

Öz

During the COVID-19 pandemic, which took effect all over the world in a very short time, people and businesses from all walks of life were affected. The way people and businesses Live has changed and will continue to undergo new practices. It is very important to determine the impact of COVID-19 on the related applications and what the human resources applications of the companies are in the related process. The effects of COVID-19 on the human resources practices of the companies were asked to be determined. As a method, a semi-structured interview technique was chosen. An interview form has been created by qualified academicians in the field of the subject. 51 human resources managers, human resources experts and company officials who are working in different sectors were interviewed. With the information obtained from the participants, themes and sub-themes related to the subject were created in the NVivo 11 package program and were tabulated according to the frequency of answering.
According to the study findings, it was concluded that companies carried out various activities in order to adapt to the relevant process, focused on internet systems in their applications, performed hygiene and health checks for occupational safety of employees, and tried to provide job security to their employees with the supports received from the state and their own means. Suggestions about the career planning of the companies, the resources and methods they use are also included in the study.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, practices of human resources management, technology in human resource management.

Kaynakça

• Akbaba, A. ve Günlü, E. (2011). Otel işletmelerinde işgören bulma, seçme ve eğitim sürecinin stratejik insan kaynakları bakış açısıyla değerlendirilmesi: Beş yıldızlı otellerde bir araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(22), 199-228.
• Akbaş Tuna, A. (2020). Örgütsel kısıtların görev performansı ve bağlamsal performans üzerindeki etkisinde örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (2), 1834-1847.
• Alcan, E. (2019). İnsan kaynakları yönetiminde bilgi teknolojilerinin kullanımı. Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Allahverdi, M. (2006). Elektronik insan kaynakları yönetimi ve Türkiye’deki uygulamalarına yönelik bir araştırma. Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, , Konya.
• Altınöz, M. (2018). Yetenek yönetiminin algılanması üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 82-95.
• Altunay, E., Oral, G. ve Yalçınkaya, M. (2014). Eğitim kurumlarında mobbing uygulamalarına ilişkin nitel bir araştırma. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(1), 62-80.
• Akçadağ, S. ve Özdemir, E. (2005). İnsan kaynakları kapsamında 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde iş tatmini: İstanbul’da yapılan amprik bir çalışma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 167-193.
• Bayraç, A. (2008). İşletmelerde stratejik insan kaynakları yönetiminde eğitim ve geliştirme. Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Bek, H. (2002). İnsan kaynakları yönetiminde eğitim ve geliştirme etkinliği: Örnek bir uygulama. Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Benli, A. ve Şahin, L. (2004). İnsan kaynakları yönetiminde işgören bulma ve seçme: Çınar Hotel uygulaması. Bilgi Dergisi, 8, 113-114.
• Çelen, O.ve Tuna, M. (2018). Türkiye’deki gurmelerin ınstagram hesaplarının içerik analizi yöntemiyle incelenmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Special Issue, 411-436.
• Davuoğlu, N. A. (2018). Sanayi 4.0’ın liderlik ve insan kaynakları yönetimine algısal etkileri. Journal of Social and Humanities Research, 15(30), 4041-4048.
• Demirkaya, H. (2006). Tarım toplumundan bilgi toplumuna insan kaynakları yönetiminde değişim. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27, 1-23.
• Dengiz, O. (2017). Endüstri 4.0: Üretimde kavram ve algı devrimi. Makine Tasarım ve İmalat Dergisi, 15(1), 38- 45.
• Dereli, B. (2005). Çokuluslu işletmelerde insan kaynakları yönetimi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 59-81.
• Dülek, M. E. (2018). Yöneticilerin E-insan kaynakları yönetimi uygulamalarından duyduğu memnuniyet. Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Esen, M. (2011). Bireysel ve kurumsal hazıroluşun teknoloji kabulüne etkisi: Elektronik insan kaynakları yönetimi (E-İKY) alanında ampirik bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Ferecov, R. (2003). İnsan kaynakları yönetiminde performans değerleme yöntemleri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 07.05.2020 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4750/65249 adresinden erişilmiştir.
• Filizöz, B. ve Orhan, U. (2018). İnsan kaynakları yönetimi bağlamında endüstiri 4.0: Bir yazın çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 110-117.
• Göktaş, P. ve Baysal, H. (2018). Türkiye’deki dijital insan kaynakları yönetiminde bulut bilişim. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(4), 1409-1424.
• Gürbüz, S. ve Bekmezci, M. (2012). İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarının bilgi işçilerinin işten ayrılma niyetlerine etkisinde duygusal bağlılık düzeyinin aracılık rolü. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(2), 189-213.
• Helvacıoğlu, N. ve Özutku, H. (2010). Kültürel farklılıkların yönetiminde insan kaynakları stratejilerinin rolü: IKEA örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(1), 195-216.
• Huselid, M. A., Jackson, S. A ve Schuler, R. S. (1997). Technical and strategic human resource management effectiviness as determinants of firm perfomance. Academy of Management Journal, 40(1), 171-188.
• Karacan, E.ve Erdoğan, Ö. N. (2011). İşçi sağlığı ve iş güvenliğine insan kaynakları yönetimi fonksiyonları açısından çözümsel bir yaklaşım. Kocaeli Üniversitesi Sosyyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 102-116.
• Koçak, O. ve Erdoğan, Z. B. (2011). Bankacılık sektöründe yeni insan kaynakları yönetimi yaklaşımları hakkında bir uygulama. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 60, 259-283.
• Küçükkaya, G. (2006). İnsan kayankları yönetiminde personel seçimi ve bir uygulama. Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mikhaylov, F., Kolesnikova, J. and Eldar, S. (2014). Current tendencies of the development of service of human resources management. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 150, 330-335.
• Lendzion, J. P. (2015). Human resources management in the system of organizational knowledge management. Procedia Manufacturing, 3, 674-680.
• Olivas-Lujan, M. R., Ramirez, J. and Zapata-Cantu, L. (2007). E-HRM in Mexico: Adapting ınnovations for global competitiveness. International Journal of Manpower, 28(5), 418-434.
• Özer, P S., Özmen, Ö. ve Saatçioğlu, Ö. (2004). Bilgi yönetiminin etkililiğinde kilit bir faktör olarak bilgi işçileri ve insan kaynakları yönetiminin farklılaşan özellikleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 254-275.
• Öztürk, A. T., (2010). İnsan kaynakları yönetiminde performansa dayalı ücret ve teşvik sistemi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 1-10.
• Parham, S. and Tamminga, H. (2018). The adaptation of the logistic ındustry to the fourth ındustrial revolution: The role of human resource management. Journal of Business Management & Social Sciences Research, 6(9), 179-191.
• Pehlivan, B. (2008). İnsan kaynakları yönetimide performans değerlendirmesi ve maliye bakanlığı çalışanlarına yönelik bir uygulama. Maliye Dergisi, 154 171-187.
• Ruel, Huub J. M., Bondarouk, T. V. ve Looise, J. K. (2004). E-HRM: Innovation or ırritation. An Explorative emrical study in five large companies on web-based HRM. Management Revue, 15(3), 364-380.
• Ruel, Huub J. M., Bondarouk, T. V. veVan der Velde, M. (2007). The contribution of e-HRM to HRM effectiveness result from a quantative study in a Dutch Ministry. Employee Relations, 29(3), 280-291.
• Saldamlı, A. (2008). İnsan kaynakları yönetiminde bilişim teknolojisinin kullanımına yönelik bir araştırma: Tekirdağ örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 239-263.
• Sevim, S. ve Ayvacı, H. Ş. (2020). Öğretmen adaylarının sosyo-bilimsel konulardaki inançları: Nükleer enerji. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi ESTÜDAM Eğitim Dergisi, 5(1), 25-39.
• Taşlıyan, M., Arı, N. Ü. ve Duzman, B. (2011). İnsan kaynakları yönetiminde kariyer planlama ve kariyer yönetimi: İİBF Öğrencileri üzerinde bir alan araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 231- 241.
• Tuna, M., Çelen, O., Aydın, M. ve Özkan, B. İ. (2018). Kilis İlinin UNESCO yaratıcı şehirler ağı kapsamında değerlendirilmesi. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal (International Refereed Indexed), Special Issue, 366-388.
• Tütüncü, Ö. ve Demir, M. (2003). Konaklama işletmelerinde insan kaynakları kapsamında işgücü devir hızının analizi ve Muğla Bölgesi örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 146-169.
• Ünal, A. ve Çelen, O. (2018). Türkiye’deki otel işletmelerinin web sitelerinin değerlendirilmesine yönelik nitel bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 607-636.
• Yapıcı-Akar, N., Dirlik, O., Kıymalıoğlu, A. ve Yurtseven, Ö. (2011). Uluslararası insan kaynakları yönetimi alanındaki güncel eğilimlerin stratejik yaklaşımlar ve bölgesel modeller açısından değerlendirilmesi: 1998- 2008 kesitinde bir inceleme. Business and Economic Research Journal, 2(4), 97-113.
• Yıldız, E. ve Davutoğlu, N. A. (2018). Konaklama işletmelerinde personel ve insan kaynakları yönetiminden, Sanayi 4.0’lı yönetime.SETSCI Conference Indexing System, 3, 1563-1569.
• Yılmaz, C. ve Erkollar, A. (2018). Endüstri 4.0’ın insan kaynakları planlamsı üzerine etkileri. 5th International Management Information System Conference, 24-26 Ekim Ankara. https://imisc.figshare.com/articles/Endu_stri_4_0_n_I_nsan_Kaynaklar_Planlamas_U_zerine_Etkileri/7581737 adresinden erişilmiştir.