Realizm ve Liberalizm Perspektifinde Arktik Bölge Güvenliği ve Süregelen Güvenlik İkilemi

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 32, 5250 - 5273, 31.12.2020

Murat Yorulmaz

https://doi.org/10.26466/opus.773799

Öz

Küresel iklim değişikliğinin yol açtığı küresel ısınmanın artması ile birlikte Kutup bölgelerindeki buzulların erimesi neticesinde deniz ve deniz tabanının kullanılır hale gelmesi, zengin doğal kaynaklara sahip olması ve yeni deniz ticaret yollarına erişim kolaylığı sağlayacağı düşüncesi, Arktik bölgeyi küresel ölçekte siyasi ve ekonomik açıdan önemli kılmakta ve jeopolitik bir mücadele alanına dönüştürmektedir. Arktik bölge, günümüzde özellikle kendisine kıyıdaş olan ve ‘Arktik Beşlisi’ olarak adlandırılan ABD, Rusya Federasyonu, Kanada, Norveç ve Danimarka açısından siyasi ve ekonomik kazanımlar bağlamında rekabet alanı oluşturmakta ve bu devletler siyasi, ekonomik ve hatta bölgedeki ulusal güvenlik çıkarlarını korumak adına kara, hava ve deniz sahalarında askeri önlemleri ve yatırımları giderek arttırmaktadır. Bu durum, Arktik bölge güvenliği çabalarına rağmen kıyıdaş devletlerarası ilişkilerde güvenlik ikilemi yaratmaktadır. Bu çalışma, uluslararası bir antlaşma ile hukuki statüsü olmayan Arktik bölgede kıyıdaş devletlerin güvenlik stratejileri ve çıkar çatışması temelinde korku ve güvenlik kaygılarının sonucu olarak ortaya çıkan güvenlik ikilemini realist ve liberal teoriler bağlamında ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arktik Bölge, Güvenlik, Güvenlik İkilemi, Realizm, Liberalizm

Arctic Security and Ongoing Security Dilemma in the Perspective of Realism and Liberalism

Öz

The reclamation of sea and abyssal plain as a result of glacier melting with the reason of global warming ended by global climate change, its capacity of rich natural resources and the idea of its big potantial of easy access to new shipping trade routes make the Arctic crucial globally in terms of political and economic perspectives and transform it as a jeopolitical arena. The Arctic, today constitutes a rivalry area for – its riparian states named as ‘Arctic Cinque’ – the US, Russian Federation, Canada, Norway and Denmark in terms of those states’ political and economic interests and those states increase their military precautions and investments on overland, airspace and sealand for preserving and controlling their political, economic and national security interests. This phenomenon creates a security dilemma among the rappian states relationships in spite of the efforts for Arctic security. This paper analyses the riparian states’ security strategies on the Arctic that has no legal status by an international agreement and the Arctic security dilemma emerged as a result of the rappian states’ fear and security concerns in the basement of interest conflict in the context of realism and liberalism.

Anahtar Kelimeler

Arctic,, Security, Security Dilemma, Realism, Liberalism

Kaynakça

• Anderson, D. (2010). Settlers on the Edge: Identity and Modernization on Russia’s Arctic Frontier. By Niobe Thompson, Slavic Reviews, 69(2), 523-524.
• Arı, T. (2002). Uluslararası ilişkiler teorileri çatışma hegemonya işbirliği. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Ateş, O. (2017). Rusya Federasyonu’nun arktika politikası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Atland, K. (2012). Overcoming the Arctic Security Dilemma. Paper prepared for the 53rd Annual Convention of the International Studies Association, San Diego, http://files.isanet.org/ConferenceArchive/b6e6953d374446d 1a05cee 38d34b2480.pdf adresinden erişildi.
• Bergh, K. (2012). The arctic policies of Canada and The United States: Domestic motives and ınternational context. Stockholm: SIPRI Insights on Peace and Security, 30 Mayıs 2020 tarihinde www.sipri.org adresinden erişildi.
• Bloom, E. (1999). Establishment of the Arctic Council. The American Journal of Interna¬tional Law, 93(3), 712- 722.
• Bostan, A. ve Ozcelik, S. (2017). The Arctic Land as a Security issue. IV. IBANESS Congress Series, Russe, Bulgaria, April 08-09, 2017, D. K. Dimitrov, D. Nikoloski ve R. Yılmaz (eds.), Proceeeding Book s.922, ISBN: 978- 619-203-177-0.
• Buzan, B. (1995). Security, the State, the New World Order and Beyond. (Ed. R. D. Lipschutz), On Security, içinde (s.187-211), New York: Columbia University Press.
• Clemmensen, J. R. (2016). An arctic great power’? Recent developments in Danish Arctic Policy. Arctic Yearbook, 23 Mayıs 2020 tarihinde https:// arcticyearbook.com/images/yearbook/2016/Scholarly_Papers/13.Rahbek .pdf adresinden erişildi.
• DoD. (2019). Department of defense arctic strategy. 26 Mayıs 2020 tarihinde https://media.defense.gov/2019/Jun/06/2002141657/-1/-1/1/2019-DOD-ARCTIC-STRATEGY.PDF adresinden erişildi.
• Dursun, H. R. (2017). Realizmin realist bir eleştirisi olarak Raymond Aron ve uluslararası ilişkiler kuramı. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 5(2), 67-85.
• DW. (2008). Russia must cement claim over arctic resources, Medvedev Says, 27 Mayıs 2020 tarihinde https://p.dw.com/p/FJk7 adresinden erişildi.
• Heininen, L. (2012). State of the arctic strategies and policies: A Summary. Arctic Yearbook içinde (s.2-47), 26 Mayıs 2020 tarihinde https://arcticyearbook .com /images/yearbook/2012 / Scholarly _Papers /1. Heininen.pdf adresinden erişildi.
• Heininen, L., Sergunin, A. ve Yarovoy, G. (2014). Russian studies arctic: Avoiding a new cold war. Valdai Discussion Club Grantees Report, 30 Mayıs 2020 tarihinde http://vid-1.rian.ru/ig/valdai/arctic_eng.pdf adresinden erişildi.
• Herz, J. H. (1950). Political realism and political ıdealism, A study in theories and realities. Chicago&London: The University of Chicago Press.
• Hough, P. (2008). Understanding Global Security. Oxford: Routledge.
• Jones, W. R. (1999). Security, strategy and critical theory. London: Boulder, Lynne Rienner.
• Motgenthau, H. J. (1948). Politics among nations. New York: Knopf.
• Morgenthau, H. J. (1952). Another greate debate: The national ınterest of the United States, American Political Science Review, 46(4), 961-988.
• Ozcelik, S. (2005). 1990’lu yıllarda uluslararası ilişkiler ve çatışma çözümünde neorealizm ve Neo-Gramsiyan hegemonya kavramı. Ekonomik ve Sosyal Arastırmalar Dergisi, 1, 88-114.
• Ozcelik, S. (2018a). The Cold War Re-Visited: Explaining and understanding of the end of the Cold War in light of neo-realism. The Turkish Yearbook of International Relations, 49, 1-20.
• Ozcelik, S. (2018b). Institutional approaches to international organization and global governance, (Ed. N. Doğan ve V. Şeyşane), International Organization and Global Governance, içinde (s.63-93), Eşkişehir: Anadolu University Press.
• Ozcelik, S. (2019). An introduction to security studies, (Ed. N. Doğan), International Security, içinde (s.3-33), Eskişehir: Anadolu University Press.
• Staalesen, A. (2019). Russia is winning support for its claims on Arctic shelf, says chief negotiator. 21 Mayıs 2020 tarihinde https:// thebarentsobserver .com/en /arctic/2019/11/russia-winning support-its-claims- arctic-shelf-says-chief-negotiator adresinden erişildi.
• Sevunts, L. (2019). Canada’s 2019 budget slim on hard power Arctic commitments, experts say. Eye on The Arcric, 03 Haziran 2020 tarihinde https://www.rcinet.ca/eye-on-the-arctic/2019/03/21/2019-budget-arctic- military/ adresinden erişildi.
• Sullivan, M. P. (1989). Power in contemporary ınternational politics. Columbia: University of South Carolina Press.
• TUIC. (2014), Teoriler ışığında güvenlik algısı. 25 Mayıs 2020 tarihinde http://www.tuicakademi.org/teoriler- isiginda-guvenlik-algisi/ adresinden erişildi.
• Uğuz, A. (2016). Liberalizmde güvenlik kavramı ve uluslararası güvenliğe getirilen çözümler, V. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi – Bildiriler Kitabı II. İçinde (s.85-98) . DOI:10.12658/ TLCK .5. 2.B006.
• Waever, O. (1995). Securitization and desecuritization. (Ed.: R. D. Lipschutz), On Security, içinde (s.46-86), New York: Columbia University Press.
• Waltz, K. (2000). Structural Realizm After The Cold War. International Security, 25(1), 5-41.