İşletmelerin Etik Dışı Davranışlarının Tüketiciler Tarafından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Alan Araştırması

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 35, 2082 - 2101, 31.03.2021

Yakup Güzel

https://doi.org/10.26466/opus.763786

Öz

İş etiği ile ilgili çalışmaları incelediğimizde genelde iş etiğinin işletmelerin iç meselesi gibi algılandığı, bu nedenle işletmede çalışanların iş etiğiyle ilgili algılarına yönelik çalışmalara ağırlık verildiği görülmektedir. Oysaki iş etiği işletmenin imajıyla doğrudan alakalı bir husus olup özellikle işletmelerin paydaşları açısından önem teşkil etmektedir. İşletmenin en önemli paydaşlarından birisi de tüketicilerdir ve tüketici açısından işletmenin veya markanın dürüstlüğü ve güvenilirliği oldukça önemlidir. İşletme tüketici ilişkisi açısından ele aldığımızda yapılan çalışmaların daha çok iş etiği ve tüketici etiği üzerine olduğunu görmekteyiz. İş etiğinin tüketici davranışlarına olan etkisine ve işletme tüketici ilişkilerinde etik standartlara yönelik kapsamlı bir çalışmaya ihtiyaç vardır. Bu kapsamda tüketiciye mal ve hizmet satan işletmelerdeki etik dışı davranışların tüketiciler tarafından nasıl değerlendirildiğinin tespiti amacıyla araştırmada, Ankara’da yaşayan 18 yaş üstü tüketicilerin işletmelerle ilgili şikâyetlerinin tüketici algısındaki etik değerlendirmeleri Aralık 2019’da gerçekleştirilen bir alan araştırması ile incelenmeye çalışılmıştır. Her bir şikâyet ve bunun sıklık yüzdesi yapılan saha araştırmasından elde edilen verilerle sağlanmıştır. Bu şikâyetlerin etik değerlendirmeleri de tüketicilere sorularak ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu şekilde işletmelerin müşteri memnuniyeti açısından dikkat etmesi gereken hususlar ortaya çıkarılabilecektir.

Anahtar Kelimeler

ETİK DIŞI DAVRANIŞLAR, TÜKETİCİ, TÜKETİCİ ETİĞİ, TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI, İş etiği

A Field Study on Consumers’ Evaluations About Businesses’Unethical Behaviors

Öz

When the studies related to work ethics are reviewed, it is seen that work ethic is perceived as internal matter of businesses in general; therefore, it is more focused on work ethics of the personnel in that businesses. However, work ethics is directly related to corporate image of business and especially have importance with regards to businesses’ stakeholders. One of them most important stakeholders of business is consumer and in terms of consumer to what degree honesty and reliability of business or brand is important? When we consider the relationship between business and consumer, we realize that studies are more on work ethics and consumer ethic. There is need for a comprehensive work towards the impact of work ethics on consumer behavior and ethic standards within business- consumer relations.
In this scope, with the aim of identifying that how unethical behaviors in businesses providing goods and services to consumers are evaluated by consumers, in the study, the ethical evaluation of complaints of consumers over the 18 age and residing in Ankara, in consumer perception are examined as field research in December 2019. Each and every complaint and their frequency rates are obtained from field research data. The ethical evaluation of that complaints are also tried to be uncovered through asking to consumers. In this way, with regards to customer satisfcation which type of behaviors that businesses need to avoid could be find out.

Anahtar Kelimeler

Work ethics, unethical behaviors, consumer, consumer ethic,, consumer behaviors

Kaynakça

• Akbulut, E. E. (2000). Etik davranış kuralları ve Türkiye Sermaye Piyasası aracı kuruluşları için öneri. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu Yayını. 25.08.2007 tarihinde http://www.spk.gov.tr/yayinlar/kye/2000_eebruakbulut.pdf adresinden erişilmiştir.
• Anadolu Ajansı. (2011). Alkolsüz içecekler. 15.02.2021 tarihinde https://www.aa.com.tr/uploads/userFiles/c09e217d-a61f-47f8-a355-ddf8004cfef9/taklit-tagsis-17-nisan- 2022.pdf adresinden erişilmiştir.
• İstanbul Üniversitesi (2020). İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi 2019-2020 ders kitapları. 15.02.2021 tarihinde http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Aslan, M. (2005). İş ve meslek ahlakı. Ankara: Siyasal Kitapevi. s.154.
• Blanchard, K. (2002). Değerlerle yönetim. Executive Excellence Dergisi, 64, 22–23.
• Ettenson, R. ve Gaeth, G. (1991). Commentary consumer perceptions of hybrit (bi-naitonal products. TheJournal of Consumer Marketing, 8(4), 13-18.
• Gök, S . (2010). Çalışma yaşamında iş etiği: Bir alan araştırması . Journal of Social Policy Conferences, 57 ,549-577. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/issue/885/9843 adresinden erişilmiştir.
• Güler Y.B. (2014). Perakendecilik sektöründe işletme ve müşteri pazarlama etik bakış açılarının karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 65-75.
• Kurtuluş, B. (2005). İş ahlakı: Geçmişte ve günümüzde. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50, 737, 759. Office Of FairTrading. (t.y). Cookies on gov.uk. 02.07.2020 tarihinde https://www.gov.uk/government/organisations/office-of-fair-trading adresinden erişilmiştir.
• Osthaus, C, R. (2004). The work ethic of the plain folk: Laborand religion in the Old South. The Journal of Southern History, 70(4), 745-782.
• Özçelik, D.G. ve Torlak, Ö. (2011). Marka kişiliği algısı ile etnosentrik eğilimler arasındaki ilişki: Lewis Mavi Jeans üzerine bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 11(3), 361-377.
• Özdoğan. B. (2006). Tüketicilerin işletmelerin etik dışı pazarlama davranışlarını değerlendirmelerine yönelik bir alan araştırması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 370.
• Vitell, SJ. ve Ho, F.N.(1997). Ethical decision making in marketing: A synthesis and evaluation of scales measuring the various components of decision making in ethical situations. Journal of Business Ethics